SUCCeSVOL teGeN StreSS

Dr. Anke ertan
SUCCeSVOL
teGeN StreSS
Inleiding
Stress, Stress, Stress ...
Stress kent iedereen. Van de huisvrouw, het werk tot de
student. De prestatiedruk stijgt en alles gaat veel sneller.
Wij leven vandaag veel intensiever dan enkele jaren
geleden. Maar wie wenst of wil dit wijzigen? Niemand!
Dr. Anke Ertan, Dokter voor
voorzorgsgeneeskunde en
stressmanagement
(AGeP)
We zouden en kunnen ons bewust maken van hetgeen
stress in ons lichaam veroorzaakt. En hiertegen kunnen we
doelgericht iets doen. Juist hiervoor is deze kleine raadgever
bedacht.
In mijn praktijk voor geneeskundig voorkomen stel ik een
duidelijke trend vast. 5 jaar geleden waren het enkele gevallen.
Ondertussen komen meer mensen met stresssymptomen zich bij mij
informeren wat ze zelf kunnen doen.
Mijn antwoord hierop : microvoedingssupplementen.
Door een gerichte inname van deze plantenstoffen, vitamines en
mineralen kunnen wij het lichaam ondersteunen, zodat het stress
afbouwt en terzelfder tijd de nodige energie kan produceren.
Zo kan u de negatieve gevolgen van stress op het lichaam verminderen
en terzelfder tijd heeft u de mogelijkheid deze stresssituaties beter te
verwerken.
Blijf fit en gezond!
Uw Dr. Anke Ertan
Inhoud
Hoofdstuk 1 : Stress
1 op 2 heeft stress!
Wat gebeurt er bij stress in ons lichaam?
Oxidatieve stress verhindert lichaam en geest
4
5–7
8–9
Hoofdstuk 2 : Oplossingen
Wat helpt tegen stress?
Stress neutraliseren door anti-oxidanten
Energieproductie stimuleren door microvoedingssupplementen
Sport & ontspanning
10 – 11
12 – 16
17 – 20
21
Hoofdstuk 3 : Word actief
Samenvatting
Stresstest
Beoordeling
22
23
25
3
1 op 2 heeft met stress te maken!
Het stressrapport van de Duitse Regering, met meer dan 17.000
deelnemers, bewijst, hetgeen we reeds altijd gevoeld hebben.
1 op 2 doet zijn beklag over de toenemende stress in ons gezelschap.
Ook de bekende Wereldgezondheidsorganisatie WHO beschrijft stress
als één van het grootste probleem in de 21ste eeuw. De oorzaken
hiervoor zijn van verschillende aard. Situaties, waardoor we ons
gestresst voelen zijn:
➢
➢
➢
➢
Multitasking, specifiek druk door meerder opdrachten
voortdurende termijn- en prestatiedruk
voortdurende storingen bij de opdrachten
monotone en eentonige arbeid
Zij geven ons een voortdurend stressgevoel. Het stressrapport maakt ook
volgende punten duidelijk:
stress treft alle bevolkings- en leeftijdsgroepen. Om het even of het een
huisvrouw is, een geëngageerde jonge manager of een arbeider aan de lopende
band - alle groepen hebben vandaag meer stress dan enkele jaren geleden.
De leeftijdsgroepen tussen 25 en 54 jaar worden het meest getroffen.
Stress treft iedereen!
Studies van het ziekenfonds (TK) gaven aan dat
reeds 80% van de Duitsers in 2009 hun leven zeer
vermoeiend vonden. Een op 3 ervaart permanente
stress. Dit geldt sinds lang niet alleen voor
managers of professionals.
Volgens recente onderzoeken hebben al 33 procent van de kinderen
tussen de zeven en negen jaar te maken met schoolstress, de nummer
één stressfactor bij kinderen. (Studie Duitse kinderbeschermingsbond,
Child Protection Agency, ProKids Instituut Herten met een totaal van
5.000 leerlingen in het basisonderwijs) Interessant is ook dat bij de
TK-studie, huisvrouwen en -mannen de groep vertegenwoordigen die
de meeste stress ondervinden (95 procent). Hier zijn het financiële
toekomstangsten en het veel voorkomend gevoel de eigen belangen uit te
stellen de factoren die stress veroorzaken.
4
Wat gebeurt er in ons lichaam bij stress ?
Stress is geen zuiver mentaal probleem. Wie reeds te doen
had met stress, weet dat stress ook lichamelijk voelbaar is.
Elke stressvolle situatie, om het even dat het van korte of lange
duur is, heeft een invloed op onze lichamelijke processen en
ontwikkelingen.
Ons lichaam functioneert zoals een energiecentrale
Beeld u in dat uw lichaam functioneert zoals een energiecentrale, dat
voortdurend energie produceert. Zoals bij elke andere productie ontstaan
bij deze gewenste energie ook afvalstoffen, zoals
verontreinigingstoffen. Als de enegeriecentrale op een
normaal niveau werkt, kunnen alle verontreinigingstoffen
afgebouwd worden. Maar als deze machines permanent
verhit zijn, ontstaan er meer afvalstoffen dan er afgebouwd
kunnen worden. En zo daalt ook het vermogen.
Wist u reeds … ?
… dat ons lichaam voor de sterk groeiende eisen genetisch
niet uitgerust is?
De evolutie heeft meerdere duizenden jaren nodig, voor de
aanpassing van deze genen aan de nieuwe levensomstandigheden.
Onze toenmalige prestaties waren afhankelijk van het aantal uren
van het daglicht. Gezegde:“onze hersenen en ons lichaam zijn
genetisch op een veel eenvoudiger leven gericht“.
Genetisch hebben we een stresssysteem, dat gericht was op het
toenmalige overleven, om het anders uit te drukken op „voedsel +
verdediging“.
Ons lichaam kan dus op korte termijn veel adrenaline vrijmaken, om lichamelijk fit
te zijn. Deze kracht wordt van de andere lichaamsfuncties ontnomen - zowel het
immuunsysteem als de vertering worden gedurende deze periode verwaarloosd. Dit
verklaart waarom we in stressvolle situaties vaak ziek zijn of indigestie hebben. Onze
immuunsysteem en het spijsverteringsstelsel zijn permanent slecht verzorgd.
5
Wat gebeurt er bij stress in ons lichaam ?
Ons lichaam
bestaat uit een
grote hoeveel
cellen, die ons met
energie voorzien.
In stressvolle situaties moeten de energiecentrales
van onze cellen, de zogenoemde mitochondriën,
duidelijk meer energie produceren dan bij een
normale belasting. Dit heeft als gevolg dat de
hoeveelheid van afvalstoffen, die tijdens de
energieproductie ontstaat, ook duidelijk verhoogt.
Deze afvalstoffen zijn de vrije radicalen .
Onder normale belasting kan het lichaam de vrije
radicalen snel en volledig neutraliseren.
Bij stress daarentegen stijgt het aantal vrije radicale
zo hoog dat het lichaam deze niet meer kan
neutraliseren.
Worden deze niet geneutraliseerd, vallen deze vrije
radicalen onze cellen en celstructuren aan.
De cellen worden vernietigd en zo kan er geen
energie meer geproduceerd worden. Duurt deze
toestand voor een langere periode, dan heeft dit
een uitwerking op ons lichaam.
De gevolgen voor onze fysieke en mentale
prestaties:
de energieproductie neemt af, we zijn
sneller moe, uitgeput en kunnen ons niet
meer zo goed concentreren.
6
Wat gebeurt er bij stress in ons lichaam?
Gedetailleerd ziet er dit zo uit:
Lichamelijke processen bij een normale belasting:
in normale toestand produceren de mitochondriën in onze cellen zowel energie
als ook afvalstoffen - de zogenoemde vrije radicalen. Deze worden door antioxidanten snel en volledig afgebouwd.
Bij normale belasting
1
2
De mitochondriën zijn de
energiecentrales van onze
cellen.
3
Vrije radicalen ontstaan als
afvalproducten bij de
energieproductie.
Anti-oxidanten bouwen deze
snel af.
Lichamelijke reacties in stresssituaties:
Bij stress moeten onze cellen steeds meer energie voorzien. Hierbij ontstaan
ook steeds meer afvalstoffen. Het lichaam geraakt nu niet meer klaar met de
afbouw hiervan. De vrije radicalen vallen nu de cellen aan, zodat deze bij de
energieproductie belemmerd worden of volledig vernietigd worden.
Bij stress
1
2
Bij stress worden
meer vrije radicalen
produceerd, dan er
door de antioxidanten afgebouwd
kunnen worden.
Ze vallen de
cellen aan en
verhinderen de
energieproductie.
Een teveel aan vrije radicalen in het lichaam noemt men
oxidatieve stress.
7
Oxidatieve stress belemmert
lichaam en geest
Deze oxidatieve stress is een belangrijk beschadigingmechanisme op
het niveau van de cellen en moleculen. We merken bijvoorbeeld deze
stresssymptomen bij :
➢ concentratievermindering
➢ vermoeidheid of futloosheid,
➢ slaapstoornissen,
➢ zweten en innerlijke onrust.
Oxidatieve stress maakt ons sneller oud en kan op lange
termijn tot lichamelijke ziektes leiden.
Oxidatieve stress vermindert permanent onze fysieke
prestaties.
Chronische oxidatieve stress kan ontstekingen veroorzaken.
Cellen worden permanent beschadigd, wat zich uiteindelijk op volledige organen
kan uitwerken. Ontstekingen zijn een van de hoofdoorzaken en de basis voor
vele vervolgziektes.
➢ vasculaire schade en ontstekingen kunnen leiden tot
verzwakking van het hart.
➢ hart-en vaatziekten, Alzheimer of kanker - deze
worden allemaal bevorderd en veroorzaakt door een
onevenwichtige balans van vrije radicalen.
Hierbij komt nog de onheilige alliantie tussen stress
en overgewicht. We verdikken niet alleen door de
stresshormonen, maar voeden ons ook nog op een
ongezonde wijze. Het stresshormoon cortisol bevordert
vb een vetafzetting in de buik wat kan leiden tot
schommelingen van de bloedsuikerspiegel en het
verhoogt ons insuline. Allemaal factoren die op lange
duur het gewicht verhogen.
8
Oxidatieve stress belemmert
lichaam en geest
Stress werkt zich ook op de psyche uit!
Chronische stress is vermoeiend en bevordert een gevoel van onbehagen.
Er ontstaan dikwijls angstgevoelens waardoor niets meer tot stand te brengen is.
Algemene lusteloosheid is ook een typisch gevolg van permanente stress.
Bij een overeenkomstige aanleg kunnen ook psychische aandoeningen ontstaan,
die ons steeds weer in een stress spiraal naar beneden halen :
➢ Zonder motivatie en mentale uitputting
➢ Burnout - ook „uitputtingsdepressie“ genoemd.
Een toestand van ons heel organisme, te beginnen van een
cel naar de organen tot in een massief mentale toestand,
wordt hier beïnvloed.
➢ Depressie. Een extreme situatie die in ieder geval een
medische behandeling nodig heeft.
Resultaat:
Stress is een complex gebeuren :
➢ dat voor dreigende noodsituaties ontworpen werd
➢ ons hele systeem - lichaam en geest - inbegrepen,
➢e
n de kwaliteit van ons leven in permanente actie aanzienlijk
vermindert en tot fysieke en mentale ziektes leidt,
Stress is wegens zijn verreikende consequenties en zijn
veelvoudigheid een ernstig thema geworden. De actuele cijfers
van verschillende studies en enquêtes spreken duidelijke taal!
9
Wat helpt tegen oxidatieve stress ?
Stress vermijden is voor ons dikwijls niet mogelijk. Maar als we dan niets aan de
oorzaken kunnen wijzigen, kunnen we wel iets doen tegen de gevolgen ervan.
Wij kunnen ervoor zorgen dat ons lichaam beter en op een gezondere wijze met
stresssituaties kan omgaan.
De oplossing : MICROVOEDINGSSUPPLEMENTEN
Microvoedingssupplementen kunnen oxidatieve stress in het
lichaam neutraliseren en tegelijkertijd nieuwe, frisse energie voor lichaam en
geest bezorgen.
Ongunstig is dat wij ons lichaam in stressmomenten meestal niet met
voldoende van deze stoffen voorzien. Des te groter de stress is, des te vlugger
maken we, wegens tijdsgebrek, gebruik van
klaargerechten, of eten niets of eten chocolade,
kauwgom of andere zenuwvoeding. Dit zijn allen
zaken die de oxidatieve stress nog meer verhogen.
Hetgeen dat ons lichaam in dergelijke
situaties dringend nodig heeft, geven we het
niet. Juist bij stress heeft ons lichaam veel
microvoedingssupplementen nodig, zoals vitamines,
mineraalstoffen en sporenelementen,
Wist u reeds … ?
dat roken de oxidatieve stress in ons lichaam extreem verhoogd,
Met elke sigaret nemen we miljarden bijkomende vrije
radicalen in. Ook al geeft de sigaret ons het gevoel dat deze een
kortstondige ontspanning bezorgt, verhoogt ze toch extreem het
oxidatieve stressniveau in ons lichaam.
10
Wat helpt tegen oxidatieve stress ?
Wat ons in stressmomenten werkelijk ondersteunt, zijn
waardevolle microvoedingssupplementen. Als deze juist
gecombineerd zijn, kunnen zij twee zaken tegelijkertijd bewerken:
1.
1. Stress
neutraliseren
Oxidatieve stress wordt geneutraliseerd,
indien de microvoedingssupplementen de
vrije radicalen onschadelijk maken. Zulke
antioxidatieve werkende en voor vrije
radicalen beschermende stoffen zijn vb.:
2.
➢ Resveratrol
➢ Chlorofyl
➢ Groene thee
➢ Vitamine E
➢ Selenium
2. Energieproductie
stimuleren
Microvoedingssupplementen maken nieuwe
energie om de lichamelijk en geestelijke
prestaties te versterken. Deze waarborgen
stoffen zoals :
➢ B-Vitamines
➢ Choline
➢ Coenzyme Q10
➢ IJzer
➢ L-Carnitine
11
Stress neutraliseren
door anti-oxidanten
1. Stress
neutraliseren
Hoe meer we presteren, des te meer energie heeft
ons lichaam nodig. Hierdoor ontstaan ook meer vrije
radicalen. Dit zijn kleine, zeer agressieve moleculen,
die in korte tijd ongewenste neveneffecten met zich
meebrengen en stress betekenen voor ons lichaam.
Vrije radicalen :
beschadigen celwanden en
membranen
maken enzymen onbruikbaar en
remmen de energieproductie af
beschadigen het DNA en
veroorzaken mutaties.
Zo kunnen gemakkelijk veel ernstige ziekten ontstaan (vb.: aderverkalking,
hart-en vaatziekten, kanker, enz.). Ook vroegtijdige verouderingverschijnselen
hebben hier voordeel mee. Rimpels, slappe en droge huid,
pigmentatieproblemen zijn onoverzienbare tekenen.
In principe heeft het lichaam eigen beschermingsmaatregelen
in de vorm van anti-oxidanten tegen de vrije radicalen. Bij een hogere
lichamelijke of geestelijke belasting in het beroep of in de vrije tijd kan het snel
tot overbelasting van deze beschermingsmaatregelen komen.
Cellen en organen lijden dan onder oxidatieve stress.
Verminderde prestatievermogen en een zwak immuunsysteem zijn de gevolgen.
Chronische
stress
12
Stijging van vrije
Vermindering
➢ radicalen ➢van prestaties
Ontstaan
van
➢lichamelijke
ziektes
Stress neutraliseren
door anti-oxidanten
De OpLOSSing : anti-OxiDanten
Anti-oxidanten in de vorm van enzymen, vitamines en bio-actieve
plantenstoffen zijn een effectief middel tegen vrije radicalen
➢ neutraliseren vrije radicale
➢ begrenzen bv. verhinderen beschadigingen door vrije radicalen
➢ beschermen mitochondriën als centrale plaats van de
energieproductie in de cellen
zonder extra anti-oxidanten
Met extra anti-oxidanten
!
anti-OxiDanten ziJn StreSSKiLLerS
Des te hoger de stressspiegel, des te meer anti-oxidanten hebben
we nodig voor ons lichaam en geest om dezelfde prestaties te leveren
en om onze gezondheid te beschermen.
13
Stress neutraliseren
door anti-oxidanten
Volgende microvoedingssupplementen zijn bekend als bijzonder effeciënt:
➢ Resveratrol
➢ Chlorofyl
➢ Groene thee
➢ Vitamine E
➢ Selenium
Resveratrol
Resveratrol heeft als voedingsstof een enorme anti-oxidatieve
kracht, waardoor hij volgende organen beschermt die bij stress
bijzonder kwetsbaar zijn :
Hart
Hersenen
Immuunsysteem
Door uw hogere gevoeligheid t.o.v. de oxidatieve stress zijn deze organen
bijzonder kwetsbaar. Resveratrol als een goed onderzocht polyphenole
➢ k omt in de hersenen voor en beschermt de gevoelige zenuwcellen
voor vrije radicalen. Daardoor kunnen ouderdomsgerichte
beschadigingen van de hersenen verminderd worden.
➢ b eschermt de gevoelige vaatwanden van de hartaders voor de
vrije radicalen en voorkomt zo gevaarlijke hart-en vaatziekten.
Sommige dokters specificeren resveratrol reeds als de
„levensverlengende stof“ van de toekomst!
14
Stress neutraliseren
door anti-oxidanten
Chlorofyl
Chlorofyl is als groene bladkleurstof de belangrijkste
energieproducent van onze planeet en wordt reeds sinds vele jaren als
substance gebruikt in de geneeskunde. Maar het gebruik van chlorofyl als
anti-oxidant is een innovatie. De sterkste werkingen van chlorofyl zijn in het
menselijk lichaam o.a. :
➢ s terke anti-oxidatieve kracht
➢ o ndersteuning van de bloedvorming
➢ z uurstof- en energieverzorging.
Bijzonder gevaarlijk bij chronische stress is de verzwakking van de
lichaamseigen afweersystemen. Hierdoor stijgt niet enkel het gevaar voor
verkoudheden maar ook op lange termijn het gevaar voor andere ziektes
zoals vb. kanker. Een aantal recente studies hebben de kanker preventieve
eigenschappen van chlorofyl aangetoond.
(„Heme and Chlorophyll Intake and Risk of Colorectal Cancer in the Netherlands Cohort Study“ Department Food and
Chemical Risk Analysis, TNO Quality of Life, Zeist, the Netherlands…).
15
Stress neutraliseren
door anti-oxidanten
wist u dat… ?
Aloë Vera als een versterker
de bio-beschikbaarheid van
voedingsstoffen zoals vitamine E
vele malen kan verbeteren?
Onderzoekers van de
Universiteit van Scranton
(Verenigde Staten) toonden
voor vitamine E verbeterde
biologische beschikbaarheid
met 269 % bij gelijktijdige
inname van Aloë Vera.
Groene thee
Groene thee en zijn extracten bevatten veel
verschillende anti-oxidanten, wat resulteert in
een zeer hoge ORAC waarde. Dit is daarom al
eeuwenlang een integraal onderdeel van de
Aziatische geneeskunde.
Vitamine E
Vitamine E is betrokken bij bijna alle
anti-oxidante afweermechanismen.
Omdat het geen vet bevat, is het vooral
van belang voor de bescherming van de
hersenen. Dit is nl het orgaan met het
hoogste vetgehalte.
Selenium
Selenium is een essentieel element in onze anti-oxidantenafweer. Alleen als er
voldoende selenium aanwezig is, werken belangrijke selenium-gecontroleerde
enzymen. Ze hebben een speciale beschermende functie voor: hart- en
vaatziekten, kanker en hersenziekten (leeftijdsgebonden hersenaandoeningen
zoals de ziekte van Parkinson, Alzheimer en dementie)
➢S
elenium-gecontroleerde enzymen in de hersenen kunnen oxidatieve
stress verminderen en dat is vooral in de vroege stadia van deze ziekten
van groot belang.
(„Selenoproteins and the aging brain.“ Mech Ageing Dev. 2010 Apr;131(4):253-60.)
➢S
elenium is ook essentieel voor het cellulair metabolisme en is vereist
voor de activering van het schildklierhormoon.
(„Antioxidant inname en alvleesklier kanker risico: de vitaminen en levensstijl (VITAL) studie“ in kanker 2012 21
december, doi: 10.1002/cncr.27936.).
Vooral bij slechte eetgewoonten, welke vaak gerelateerd zijn aan stress, kan de
verzorging van selenium gebrekkig worden. Een extra inname wordt aanbevolen
bij stress.
16
De energieproductie stimuleren dmv
micro-nutriënten
2.energieproductie
stimuleren
om beter om te gaan met stressvolle tijden,
moeten we veel lichamelijke en geestelijke
energie opnemen. Met gerichte micronutriënten is het mogelijk om de
energieproductie in het lichaam te stimuleren
en de efficiëntie te verbeteren.
Vooral volgende micro-nutriënten zijn bekend voor hun bijzondere
werkzaamheid.
➢ vitamine B
➢ choline
➢ coenzyme Q10
➢ ijzer
➢ L-carnitine
Vitamine B (B1, B9, B12)
vitamines B werken hand in hand en zijn essentieel voor de energieproductie in
de hersenen.
➢ de omzetting van glucose in zenuwenergie
➢ de synthese van neurotransmitters (serotonine)
➢ de vorming van bloedcellen (B9)
Daar ze niet kunnen worden opgeslagen, met uitzondering van
vitamine B-12, is een regelmatige inname absoluut noodzakelijk.
Als er niet voldoende vitaminen opgenomen worden door onze
eentonige voeding en weinig fruit, groenten, melk en zuivelproducten, ontstaat
er een vitamine B tekort in het lichaam. Deze tekortkomingen kunnen leiden tot
aanzienlijke verzwakking van prestaties, evenals moeite met concentreren en
dus leiden tot een behoefte aan vitamine B bij stress.
De extra inname van vitamine B kan gebruikt worden bij stress die ervoor zorgt
dat de geestelijke capaciteit gehandhavend wordt en deze versterkt.
17
Energietoevoer stimuleren
door micro-nutriënten
choline
Choline behoort tot de groep van de biogene afmijnen en is belangrijk voor
het metabolisme van aminozuren. Het heeft een grote positieve invloed op de
hersenen en zenuwcellen als een nutriënt. Het dringt rechtstreeks door in de
hersencellen en vormt een chemische stof die het geheugen stimuleert.
Wie onder enorme stress staat, heeft een bijzonder hoge
behoefte aan choline om hersenen en zenuwen onder
controle te houden. Choline komt in enkele voedings­
middelen voor (eigeel, lever, tarwekiemen) maar in perioden
van stress volstaat de noodzakelijk opname uit het dagelijks
voedsel niet. Tekenen van cholinetekort kunnen zijn:
➢ vergeetachtigheid
➢ prikkelbaarheid
➢ slapeloosheid
➢ hoofdpijn
co-enzyme Q 10
zonder Q10
Al onze energie is door zogenaamde
mitochondrieën geproduceerd. Ze komen in alle
cellen voor en zijn de mini energiecentrales in ons
lichaam. Om te werken en voldoende energie te
voorzien, hebben deze het co-enzyme Q 10 (een
vitamineachtige substantie die het lichaam zelf
produceert) nodig.
Organen met een hoog energieverbruik, zoals het
hart en de hersenen, hebben in stress situaties,
meer Q 10 nodig. Bovendien vermindert de Q
10 inhoud in onze cellen voortdurend al vanaf
30 jaar. Een verhoogde Q 10 toevoer is daarom
vooral bij stress zinvol op latere leeftijd. Nieuwe studies tonen bijkomende
beschermingfuncties door het co-enzyme Q 10 op de gevoelige bloedvaten
van het hart en hersenen aan.
met Q 10
(„Bioenergetic and antioxidant properties of co-enzyme Q10: recent developments“ in Mol Biotechnol. 2007)
18
Energieproductie stimuleren
door micro-nutriënten
Door bijkomende co-enzyme Q10 kunnen cellen meer energie leveren en op die
manier onze prestaties verhogen of weer op peil brengen. Q10 helpt niet enkel
bij de energieproductie, maar beschermt ook nog de gevoelige cellen voor de
aanvallen van de vrije radicalen.
IJzer
IJzer is het centrale atoom van onze rode bloedstofkleur en
belangrijk voor de zuurstof- en energieverzorging van de mens.
IJzertekort is een van de meest voorkomende tekorten in de
microvoedingssupplementen van de Westerse wereld.
(„Iron deficiency and anemia in female athletes-causes and risks” in Harefuah 2003
Oct142(10):698-703, 717.).
Een bestaand tekort aan ijzer heeft als resultaat vermoeidheid
en prestatievermindering, waarvan de vrouwen het meest bedreigd worden
door hun regelmatig bloedverlies.
Wist u reeds … ?
IJzer heel belangrijk is voor kinderen
Kinderen hebben tijdens hun groeiproces
meer ijzer nodig dan volwassenen. Speciaal
voor de ontwikkeling van de hersenen, als
ook de vorming van cognitieve vaardigheden,
hebben kinderen voldoende ijzer nodig tijdens
deze groeifase. De ontwikkeling van aandacht,
geheugen, concentratie, leren, geheugen,
creativiteit, focus lijkt beter te lopen wanneer
er voldoende ijzer aanwezig is.
19
Energieproductie stimuleren
door micro-nutriënten
Vanwege de toegenomen behoefte aan ijzer bij hogere prestaties kunnen deze
dikwijls niet alleen via het voedsel voorzien worden, en is het raadzaam een
extra hoeveelheid van ijzer in te nemen zodat:
➢ de mentale en fysieke prestaties verbeteren,
➢ die beschadigingen door oxidatieve stress verminderd kan worden.
(„Effect of iron supplementation on mental and motor development in children: systematic review of randomised
controlled trials.“ in Public Health Nutr. 2005 Apr;8(2):117-32.) („Response of urinary biomarkers of systemic oxidation to oral
iron supplementation in healthy men.“
In Food Nutr Bull. 2012 Mar;33(1):53-62.)
L-Carnitin
L-Carnitin als microvoedingssupplement bevordert de vetzuren in de
mitochondriën, als energiecentrale in onze lichaamscellen. Zo is deze
onvervangbaar voor de energiestofwissel. Daarenboven heeft L-Carnitin een
belangrijke rol voor het functioneren van vele lichaamsorganen zoals het hart,
de spieren, de lever en de immuuncellen.
Deze functies kunnen bij gebrek aan
carnitin sterk verminderen, waardoor zich
energieverzorgingsproblemen het resultaat van
kunnen worden. L-Carnitin is dus een essentiële
factor voor het behoud van onze gezondheid en onze
prestaties.
20
Sport & ontspanning
Een mengeling uit beweging en ontspanning doet stress
verminderen!
Elke beweging kan helpen stress te verminderen. Immers, is stress
voor beweging gemaakt. Natuurlijk moet het dagelijks sporten u niet meer
stress bezorgen. Het moet bij uw mogelijkheden passen, d.w.z. bij uw vrije
tijd en levensomstandigheden. Dus het is niet de bedoeling dat u „een
joggingprogramma van 5 keer per week“
start. Sommige mensen hebben dit nodig.
BEWEGING DOET STRESS
Voor anderen, is het nuttiger te starten
VERMINDEREN!
met wandelen. Hierbij is het belangrijk
dat u uw persoonlijk grens kent. Daarbij
wordt het stresshormoon adrenaline afgebouwd, hetgeen het lichaam ontlast
en bevrijd. Een positief neveneffect is dat u uw figuur behoudt en er komen
gelukshormonen vrij.
Om stress op lange termijn af te bouwen helpt het bewegen enkel in
combinatie met voldoende rust- en ontspanningsmomenten. Een grote
hulp is eerst uw innerlijke rust te bevorderen, om u dan volledig te kunnen
ontspannen. We hebben dikwijls niet de tijd om te pauzeren. U kan met korte
tijdstippen beginnen. Korte onderbrekingen om eens de benen te strekken
van een vijftal minuten, om eens op te staan en een appel te eten.
21
Samenvatting
Stress heeft dus verschillende uitwerkingen op ons en op
ons lichaam. Het beste hierbij is dat we iets kunnen ondernemen tegen de
stressgevolgen.
Kort samengevat betekent dit :
Het probleem:
De lichamelijke uitwerkingen van stress zijn bij alle mensen
hetzelfde. Een groot aantal van vrije radicalen produceren oxidatieve
stress. Cellen en celstructuren worden beschadigd.
De gevolgen:
de lichamelijke en de mentale prestatievermogens dalen.
De oplossing:
Om op lange termijn beter te kunnen omgaan met stress
situaties, zijn er twee oplossingen:
1. Lichamelijke stress neutraliseren - door anti-oxidanten
zoals resveratrol, groen thee, chlorofyl, vitamine E en selenium
2. Energieproductie voor lichaam en geest stimuleren door microvoedingssupplementen zoals co-enzymen Q10, L-Carnitin,
ijzer, B-vitamines en choline
En als u dan nog een beetje beweegt tijdens de dag, blijven
lichaam en geest altijd presteren - om het even hoeveel stress u heeft!
22
Meer van het leven – door minder stress
en meer uithoudingsvermogen voor
lichaam en ziel!
statie­
meer pre n
e
vermorg
oncentr
betere c
meer zen
uwsterk
te
ogen
atieverm
gs­
ithoudin
langer u
n
e
g
vermo
24
Stresstest
Uw punten
1. Hoe dikwijls denkt u thuis aan uw werk ?
Af en toe (2)
Dikwijls (3)
Zeer zeldzaam (1)
Nooit (0)
2.Hoe dikwijls kan u zich ’s avonds thuis niet ontspannen, omdat u
nog iets te doen heeft ?
Soms (2)
Heel dikwijls (3)
Zeer zelden (1)
Nooit (0)
3.Hoe dikwijls kan u niet goed slapen, omdat de dagelijkse problemen
u belasten ?
Af en toe (2)
Zeer zelden (1)
Heel dikwijls (3)
Nooit (0)
4. Het is morgen maandag. Hoe voelt u zich ?
Goed, ik verheug me op de komende week (1)
Slecht, deze week zou snel voorbij moeten zijn (3)
Ik verheug me op de volgende week (2)
Heel goed. Ik stort me graag op mijn taken (0)
5. Heeft u spanningen in uw nek of rug ?
Soms (2)
Dikwijls (3)
Zeer zelden (1)
Nooit (0)
6. Wat doet u ’s avonds om u te ontspannen ?
In de zetel liggen (3)
Uit eten gaan (2)
Met vrienden weggaan (1)
Veel sport en beweging (0)
7. Heeft u voldoende tijd voor uw hobby‘s en uw interesses ?
Zeer zelden (2)
Af en toe (1)
Weinig (3)
Ja, absoluut
voldoende (0)
8. Hoe dikwijls voelt u zich uitgeput op het einde van de dag ?
Zeer zelden (1)
Soms (2)
Een paar keer in de week (3)
Nooit (0)
9.Hoe dikwijls heeft u ’s avonds nog de kracht om u te bewegen ?
Zelden (3)
Een keer per week (2) Heel dikwijls (1)
10. Staat u dikwijls onder druk ?
Af en toe (2)
Heel zelden (1)
Dikwijls (3)
Elke dag (0)
Ik heb nooit
druk (0)
Totaal punten :
23
Tel nu alle punten op. De analyse is te vinden op de achterkant.
Beoordeling
1. Resultaat: (33–35 punten)
U bent zeer gestresst en staat onder enorme druk. Het is voor u moeilijk
te ontspannen. De klachten zoals een gebrek aan concentratie, maagpijn,
slaapproblemen of frequente vermoeidheid zijn bijna normaal voor u. Of u bent
een van de meest ambitieuze en prestatie gerichte mensen die frequent deze
tekenen onderdrukken of zelfs nooit waarnemen. Dit hoge niveau van stress
is schadelijker voor je lichaam dan je denkt. Je moet onmiddellijk maatregelen
nemen om zowel uw stress niveau te verlagen, en aan de andere kant je
mentale en fysieke capaciteit te herstellen!
2. Resultaat: (24–16 punten)
U bent zeer gestresst. Zonder dat u het merkt, vinden er lichamelijke en
geestelijke stressreacties in uw lichaam plaats. Dan kan reeds door uitputting,
onwelzijn, maagpijnen of concentratiezwakte duidelijk worden. U moet dringend
maatregelen nemen, om deze stresssymptomen af te remmen en de negatieve
uitwerking op de lichamelijke en de geestelijke prestaties te verminderen. Wacht
hiermee nooit te lang.
3. Resultaat: (15–8 punten)
U bent duidelijk gestresst. U bent overspannen. Dit heeft uitputting tot gevolg.
U slaagt er nooit in regelmatig te pauzeren om op adem te komen.
Zorg ervoor dat u voldoende vrije tijd voor uzelf heeft en luister naar de
stresssignalen van uw lichaam. Neem deze tekens, zoals maagpijn, slaap- of
concentratieproblemen serieus en zorg voor nodige tegenmaatregelen. Enkel
zo kan u voor voldoende lichamelijke en mentale capaciteiten zorgen, om zo de
dagelijkse uitdagingen weer aan te kunnen.
4. Resultaat: (7–0 punten)
U bent over het algemeen ontspannen en stress heeft bij u geen kans. U heeft
goede mogelijkheden gevonden, uw dagelijkse taken zonder stress of druk te
vervullen. U past op dat dit zo blijft en dat deze druk nooit onnodig vergroot.
In ieder geval moet voorzorgsmaatregelen nemen om verder lichamelijke en
geestelijke uitdagingen te kunnen weerstaan.
25
Baumschulenweg 1
59348 Lüdinghausen
ISBN 978-3-941451-40-7
Illustrationen: Corinna Hertlein (S. 6-7, S. 12-13, S. 18)
Verlag H. Rademann GmbH
BE-nl