Begrippenlijst maatschappijleer De begrippen die in het werkboek

Begrippenlijst maatschappijleer
De begrippen die in het werkboek staan, moet je ook kennen.
Socialisatieproces
Een proces waarbij iemand de waarden, normen en andere cultuurkenmerken krijgt aangeleerd.
Aangeleerde eigenschappen
Aangeboren eigenschappen zijn eigenschappen die je aan hebt geleerd door je opvoeding of
omgeving. Deze eigenschappen zijn vaak makkelijker te veranderen.
Aangeboren eigenschappen
Aangeboren eigenschappen zijn eigenschappen die je bij je geboorte meekrijgt. Ze zijn moeilijk te
veranderen.
Socialiserende instituties
Instellingen, organisaties en overige collectieve gedragspatronen waarmee de cultuuroverdracht in
een samenleving plaatsvindt, zoals gezin, school, werk, maatschappelijke groeperingen, overheid en
media.
Imitatie
Imitatie is iets dat je leert door het nadoen van anderen.
Identificatie
Identificatie staat voor het vergroten van gevoelens van eigenwaarde door jezelf te herkennen in of
te spiegelen aan een persoon of instelling van aanzien.
Waarden en normen
Een waarde is iets wat jij of iemand anders belangrijk vindt. Een norm is een regel waaraan je moet
houden. Normen en waarden kunnen verschillen door groep, plaats of tijd.
Cultuur
Een cultuur is als een groep mensen dezelfde waarden, normen en gewoonten heeft.
Subcultuur
Een subcultuur is de cultuur van een kleine groep mensen.
Selectie
Een keuze die gemaakt wordt.
Cultuuroverdracht
Dit is het doorgeven van cultuurelementen. Dingen die in een cultuur belangrijk zijn.
Emancipatie
Dit is het streven naar gelijkheid en gelijke rechten voor groepen die eerst achtergesteld of
gediscrimineerd werden.
Persoonlijkheidsvorming
Je wordt geboren met bepaalde eigenschappen. Door opvoeding, gebeurtenissen en omgeving
ontwikkel je tot een eigen persoonlijkheid.
Sociale verschillen/ ongelijkheid
Dit zijn grote en ongewenste verschillen in welvaart en ontwikkelingskansen tussen de verschillende groepen
(klassen) van de bevolking. Dingen die belangrijk zijn in een samenleving zijn niet gelijk verdeeld.
Status
Dit is de rangorde van laag naar hoog in een samenleving.
Macht
Macht is de invloed die een persoon of een groep mensen heeft.
Sociaal milieu
De sociale omgeving of milieu is het geheel van sociale, culturele, economische, religieuze factoren
dat van invloed is op het menselijk gedrag. Hierbij zijn groepen als het gezin, vrienden en collega`s
belangrijke factoren, alsook de sociale klasse.
Etnische afkomst
De groep of cultuur waarin je bent geboren.
Sociale mobiliteit
Dit is de verandering van een sociale positie.
Maatschappelijke ladder
De maatschappelijke ladder is een lijst van alle beroepen van laag tot hoog.
Maatschappelijke positie
Je maatschappelijke positie is de plaats die je in de samenleving inneemt.
Individuele belangen
Het belang van één persoon.
Collectieve belangen
Een groep mensen die dezelfde belangen hebben.
Belangen
Dit zijn de voor- en nadelen die je ergens van hebt.
Belangengroep
Een groep mensen die dezelfde belangen heeft.
Sociale voorzieningen
Het geheel van uitkeringen waar mensen gebruik van kunnen maken als ze ziek, werkeloos of oud
zijn.
Politieke stroming
Een groep mensen die dezelfde politieke overtuiging heeft.
Gezag
Een persoon of instantie die de officiële macht heeft.
Samenleving
Een samenleving is een groep mensen die een sociaal geheel vormt.
Formele macht
Macht die berust op regels en wetten.
Informele macht
Informele macht berust niet op regels maar op invloed.
Geschreven- en ongeschreven regels
Dit zijn gedragsregels waar mensen zich aan moeten houden. Geschreven regels zijn wetten
(normen). Ongeschreven regels zijn te vergelijken met waarden.
Machtsmiddelen
Dat is een middel waarmee macht wordt uitgeoefend.
Normbesef
Je bent je bewust van geldende normen.
Sociale controle
Mensen letten op of anderen geen afwijkend gedrag vertonen.
Tijd- en plaatsgebondenheid van regels
De regels worden mede bepaald door de plaats of door de tijd.
Rechten en plichten
Een recht is iets waar je recht op hebt, een wettelijk voordeel. Een plicht is een wettelijk nadeel.
Massamedia
Massamedia zijn media waarbij de informatie door heel veel mensen wordt gezien, gelezen of
gehoord.
Politieke agenda
Onderwerpen waarover politici voortdurend met elkaar over praten.
Politieke partij
Een politieke partij is een groep mensen die ongeveer hetzelfde denken over het besturen van een
land of een regio. Mensen die dezelfde mening hebben kunnen samen een politieke partij oprichten.
Samen zijn ze sterker dan alleen. Op die manier proberen ze hun ideeën uit te voeren.
Actiegroep
Een actiegroep is een samenwerkingsverband van personen dat zich richt op een bepaald doel.
Een actiegroep wordt meestal opgericht wanneer de deelnemers denken gezamenlijk meer resultaat
te kunnen behalen.
Liberalisme
Het liberalisme is een politieke stroming. Het voornaamste uitgangspunt van het liberalisme is het
streven naar grote vrijheid van het individu op alle terreinen van het (maatschappelijke) leven. Dat
betekent dat zij vinden dat de regering zich zo min mogelijk moet bemoeien.
Socialisme
Het socialisme is een politieke stroming die de (economische) gelijkheid van iedereen voorop stelt.
Christendemocratie
Christendemocratie is een politieke stroming. Ze baseert zich op de Bijbel en de christelijke traditie.
Extreemrechts
Dit is een politieke stroming die zich aan de uiterste rechterzijde van het politieke spectrum
bevinden.
Compromis
Een compromis is een zodanige voorkoming of beëindiging van een conflict, dat geen van de
strijdende partijen voor 100% zijn/haar zin of gelijk heeft gekregen, maar dat voor beide partijen
aanvaardbaar is.
Democratie
Dit betekent letterlijk; heerschappij door het volk. Dat houdt in dat de bevolking zeggenschap heeft.
Dictatuur
Een dictatuur is een land waar maar één man of een kleine groep mensen alle macht heeft.
Wet
Dit zijn geschreven gedragsregels.
Beeldvorming
De geleidelijk ontstaande opvatting over iets.
Stereotype
Dit is een overdreven beeld van een groep mensen dat vaak niet klopt.
Selectieve beeldvorming
Feit
Een feit is iets wat echt waar is. Feiten kun je controleren.
Mening
Een mening is hoe je ergens over denkt.
Rolpatroon
Een rolpatroon is hoe iemand zich volgens anderen moet gedragen.
Vooroordelen
Een vooroordeel is als je iets zegt over iets of iemand zonder dat je de feiten goed kent.
Discriminatie
Dit is het ongelijk behandelen of achterstellen van een bepaalde groep mensen.
Grondwet
De voornaamste regels staan voor het regeren van een land.
Overheid
De overheid is het hoogste bevoegd gezag op een bepaald territorium of grondgebied