PowerPoint-presentatie

www.economielokaal.nl
Arbeidsmarkt
Productiefactor Arbeid
Vraag
Aanbod
Bedrijven vragen arbeid
Personen bieden hun arbeid aan
WERKGELEGENHEID
BEROEPSBEVOLKING
loon
Qv
Qa
L*
hoeveelheid arbeid
Aanbodlijn
Vraaglijn
daalt:
stijgt:
hoe lager
hogerhet
hetloon,
loon,hoe
des te
aantrekkelijker het
arbeid
is om
voor
je
bedrijven
aan
te bieden
wordt,
als hoe hoger
de vraag naar arbeid
arbeidskracht
Model vs Werkelijkheid
www.economielokaal.nl
• Model gaat uit van:
– homogeen product,
– volledige informatie en
– een onzichtbaar prijsmechanisme: vraag en
aanbod leiden tot een evenwichtsprijs, het
loon
• In werkelijkheid:
– is arbeid een heterogeen product
– is er informatie-ongelijkheid
– komt loon tot stand via onderhandeling
Onderhandeling
www.economielokaal.nl
• Lonen komen tot stand via onderhandeling
– individueel; tussen werkgever en werknemers
– collectief (CAO); tussen werkgevers(organisaties)
en vakbonden
• Uitkomst onderhandeling is afhankelijk van
sterkte onderhandelingspositie:
– als werkgevers moeite hebben om geschikt
personeel te vinden, gaan de lonen flink omhoog
(werknemers sterke onderhandelingspositie)
– als de werkloosheid fors omhoog gaat, gaan de
lonen niet/nauwelijks omhoog
(werkgevers sterke onderhandelingspositie)
www.economielokaal.nl
Ruime arbeidsmarkt
• Relatief veel aanbod van arbeid
• Dus een hoge(re) werkloosheid
• Onderhandelingspositie
werknemers zwak
• Relatief lage loonstijgingen
aanbod
vraag
(beroepsbevolking)
(werkgever)
+
www.economielokaal.nl
Krappe arbeidsmarkt
• Relatief veel vraag naar arbeid
• Dus (relatief) veel
openstaande vacatures
• Onderhandelingspositie
werknemers sterk
• Relatief hoge loonstijgingen
aanbod
vraag
(beroepsbevolking)
(werkgever)
+
Ruimte op de arbeidsmarkt
www.economielokaal.nl
Enkele belangrijke factoren die de ruimte op de
arbeidsmarkt beïnvloeden:
– aan de vraagkant
• Economische groei / Bestedingen
• Concurrentiepositie (loonkosten per product)
• (diepte) investeringen
– aan de aanbodkant
• Verschil nettoloon / uitkering
• Kosten kinderopvang & maatschappelijke opvatting over
tweeverdieners
Economische groei / Bestedingen
www.economielokaal.nl
consumenten
vertrouwen
rente
(op leningen)
BESTEDINGEN
stijgen
lagere
belastingen
+
PRODUCTIE
stijgt
+
Qv Arbeid
stijgt
www.economielokaal.nl
Concurrentiepositie
LOONKOSTEN
+
stijgen
LOONKOSTEN
PER PRODUCT
ARBEIDSPRODUCTIVITEIT
daalt
-
stijgen
-
CONCURRENTIEPOSITIE
verslechterd
+
EXPORT
+
daalt
PRODUCTIE
+
daalt
Qv Arbeid
daalt
www.economielokaal.nl
Investeringen
1
INVESTERING
+
stijgen
BESTEDINGEN
PRODUCTIE
+
stijgen
2
stijgt
Kapitaal
vervangt
Arbeid
INVESTERING
+
ARBEIDSPRODUCTIVITEIT
stijgen
stijgt
-
Qv Arbeid
stijgt
Qv Arbeid
daalt
minder mensen voor zelfde productie
+
3
CONCURRENTIEPOSITIE
verbeterd
+
Qv Arbeid
stijgt
meer afzet in buitenland
4
INVESTERING
stijgen
+
PRODUCTIECAPACITEIT
stijgt
+
voorkomt toekomstig (structureel)
tekort aan arbeidsplaatsen
www.economielokaal.nl
Via de aanbodkant
UITKERING
verlagen t.o.v.
LOON
KOSTEN
KINDEROPVANG
verlagen
Arbeidskorting
(ink.)belasting
verhogen
Werken
aantrekkelijker
Participatiegraad
stijgt
Qa Arbeid
stijgt