Advies inzake de toepassing van de IAS

Doc. 41/03
ADVIES INZAKE DE TOEPASSING VAN DE IAS NORM 32 IMPACT OP DE COOPERATIEVE VENNOOTSCHAPPEN
Aanhef
Over het algemeen, en in het bijzonder wat de sector van de coöperatieve vennootschappen
betreft, betekent de invoering van internationale boekhoudkundige normen vanaf 2005 een
grote ommekeer voor het huidige boekhoudsysteem.
In haar brief van 24 november 2003 verzocht de Minister van Economie, Energie,
Buitenlandse Handel en Wetenschapsbeleid de Nationale Raad voor de Coöperatie een advies
uit te brengen over de problematiek in verband met de IAS-normen en de impact van deze
internationale boekhoudnormen op de sector van de coöperatieven.
Dit advies van de NRC heeft betrekking op de IAS-norm 32 die op elke vennootschapsvorm
van toepassing is, ongeacht de activiteitensector. De Raad is er zich evenwel van bewust dat
de norm 39 die betrekking heeft op de financiële sector, ook niet te verwaarlozen gevolgen zal
hebben voor de coöperatieven die in die sector werkzaam zijn.
Context
In juli 2002 heeft de Europese Raad de Verordening betreffende de toepassing van de
internationale boekhoudkundige normen goedgekeurd, ook wel de IAS-verordening
genaamd1. Volgens deze tekst moeten de Europese maatschappijen waarvan de effecten
aanvaard zijn op een gereglementeerde markt vanaf 2005 of vanaf deze datum hun
geconsolideerde rekeningen voorbereiden conform de IAS-normen.
Deze normen werden uitgewerkt door een privé-orgaan (IAS Board), dat een eenheidssysteem
van normen wil bevorderen dat op wereldvlak kan worden toegepast.
De Europese Commissie heeft normen goedgekeurd, hierin bijgestaan door de European
Accounting Regulatory Committee (ARC), die gepubliceerd werden in het Publicatieblad op
11 september 2002.
1
Verordening nr 1606/2002 van het Europees Parlement en van de Raad van 19 juli over de toepassing van de
internationale boekhoudkundige normen. PB L 243 van 11 09 2002
1
Het geheel van normen, voorgesteld door de IAS-Board zou tijdens de vergadering van ARC
op 16 juli 2003 goedgekeurd moeten zijn geweest. Naar aanleiding van de mobilisatie van de
betrokken ondernemingen en de coöperatieve sector werd de goedkeuring van de IAS 32
(financial instrument: diclosure and presentation) en IAS 39 (financial instruments:
recognition and measurement) afgewezen. De IAS Board werd gevraagd andere voorstellen te
doen.
Coöperatieve problematiek
De IAS-norm 32 is vooral gevaarlijk voor de coöperatieve vennootschappen.
Inderdaad, als de gewijzigde IAS-norm 32 wordt toegepast, zouden de aandelen in de
coöperatieve vennootschappen worden beschouwd als een deel van de categorie 'schulden' en
niet als 'eigen middelen'.
Dit zou gevolgen hebben voor de leefbaarheid van de coöperatieve vennootschappen zélf, en
onder meer om de volgende redenen:
- Omwille van de variabiliteit van het kapitaal, dat een fundamenteel principe is van de
coöperatie, zou men de kwalificatie van het kapitaal als variabel kapitaal ontnemen.2
- De toepassing van het huidige project zou een vermindering van de eigen middelen van de
coöperatieve kunnen veroorzaken en dus ook een teruggrijpen naar externe fondsen, hetgeen
de autonomie van de vennootschap zou verminderen.
- Dit zou eveneens een impact kunnen hebben op de solvabiliteitsratio van de
vennootschappen en, voor de financiële sector, een negatieve invloed op de standpunten van
de beoordelingsbureaus.
- Dit zou eveneens de toegang kunnen bemoeilijken tot financieringen voor coöperatieve
vennootschappen in oprichting of die hun activiteiten wensen te ontwikkelen.
- Ten slotte zou de toepassing van deze norm vooral zeer zwaar zijn voor de KMOcoöperatieven, die het overgrote deel uitmaken van de coöperatieve vennootschappen. Er
dient eveneens te worden opgemerkt dat dit argument toepasbaar is op het geheel aan KMO’s,
welke hun juridische vorm ook is.
Men ziet dat de invloed van de IAS-norm 32, als deze toegepast wordt, vooral zeer nefast is
voor de coöperatieve sector en men heeft ook opgemerkt dat dit niet enkel geldt voor
coöperatieven verbonden aan belangrijke Europese groeperingen of voor coöperatieve
financiële instellingen zoals oorspronkelijk aangenomen, maar uiteindelijk voor alle
coöperatieve vennootschappen.
“De coöperatieve vennootschap is samengesteld uit een veranderlijk aantal vennoten met veranderlijke
inbrengen”, art 350 van het Wetboek van Vennootschappen.
2
2
Mogelijke oplossing.
De IAS Board rechtvaardigt zijn standpunt door het feit dat de aandelen onderworpen zijn aan
een potentiële vraag om terugbetaling vanwege de leden van de coöperatieve vennootschap.
Dit standpunt kan worden geargumenteerd maar het is niet zeker dat de IAS Board ervoor
openstaat vanwege het bijzondere karakter van deze organisatie. Deze laatstgenoemde is een
internationale privé-organisatie, waarvan de samenstelling en aanpak vooral Engelstalig is. De
leden, specialisten i.v.m. boekhoudkundige vraagstukken met vaak ervaring in de
belangrijkste auditkabinetten op de markt, staan vaak enkel open voor technische argumenten.
De vorm van de vennootschap en haar doelstellingen tellen niet mee, en zo ook de elementen
niet die verbonden zijn aan de filosofie van een bijzondere vorm van ondernemen, hetgeen
voor de coöperatieve vennootschappen het geval is.
Een oplossing zou erin kunnen bestaan op dit bepaald punt de IAS 32 te voorzien van een
commentaar dat verduidelijkt dat de aandelen van de coöperatieve vennootschappen
eigenschappen bevatten waardoor ze zouden kunnen worden aanzien als eigen middelen.
Hiervoor is het noodzakelijk de politieke steun van de Commissie en de leden van de ARC te
verkrijgen. De Europese coöperatieve bewegingen hebben zich m.b.t. deze vraag
gemobiliseerd en het Coördinatiecomité van de Europese coöperatieve vennootschappen
(CCACE) heeft over dit onderwerp regelmatig contact met de Europese Commissie.
Op 17 december heeft de IAS Board een nieuwe versie van de IAS-norm 32 gepubliceerd, die
begin 2004 door de ARC zou moeten worden onderzocht. Na een eerste lezing van de tekst
kon men vaststellen dat de aangebrachte wijzigingen slechts bijkomstig zijn en dat de
problematiek nog steeds dezelfde is.
Besluit
De Nationale Raad voor de Coöperatie nodigt de Minister van Economie, Energie,
Buitenlandse handel en Wetenschapsbeleid uit om:
-
-
-
rekening te houden met de bezorgheden van de coöperatieve sector betreffende dit
onderwerp, onder andere binnen de administratie en de instanties die dit project opvolgen,
zoals de Commissie voor Boekhoudkundige Normen,
erop toe te zien dat de Belgische vertegenwoordigers binnen de ARC gesensibiliseerd
worden over dit onderwerp dat eveneens een invloed heeft op de bevoegdheden van
andere departementen, zoals onder andere die van de Minister van Middenstand en
Landbouw en van de Minister van Financiën,
ieder initiatief te ondersteunen of te leiden om te vermijden dat de toepassing van de IAS
normen een negatieve invloed zou hebben op de financiële situatie van de coöperatieve
vennootschappen
3