Lekker en gezond eten met kinderen Lekker en gezond eten met kinderen Kinderen lopen, ravotten, klimmen en spelen een ganse dag. Om hiervoor genoeg energie te hebben is een evenwichtige en gevarieerde voeding nodig. De eetgewoonte die je als kind aanleert bepaalt in grote mate je latere voedingspatroon. Het gezin speelt een belangrijke rol bij het aanleren van gezonde eetgewoonten en tafelmanieren. Deze folder helpt je om als mama of papa het goede voorbeeld te geven. Praktische tips leren je dat samen gezellig eten hand in hand kan gaan met goede voedingsgewoonten. Samen gezond en gezellig eten Gezellig SAMEN aan tafel •Beloon of troost je kind niet met voeding. Doen eten onder dreiging van een straf vergroot de afkeer voor wat op het bord ligt. Doen eten met als beloning een snoepje versterkt de idee dat gezonde voeding vies is en snoep lekker. Duidelijke regels en structuur •Als ouder bepaal je wat, waar en wanneer er wordt gegeten. Je kind beslist over hoeveel het eet. Maak er geen drama van als je kind niet wil eten, maar geef niets anders in de plaats. Maak duidelijk dat zeuren geen zin heeft en dat eten gebeurt op de vastgelegde momenten. •Laat je kind niet te lang aan tafel zitten voor een niet-leeggegeten bord. 20 minuten is lang genoeg. •Behoud zo veel mogelijk een vast patroon van drie hoofdmaaltijden (ontbijt, middagmaal en avondmaal) en twee tussendoortjes per dag. • Begin de dag met een gezond ontbijt om voldoende energie op te doen. •Zorg voor een ontspannen sfeer aan tafel. Zet de televisie uit en leg spelletjes aan de kant. •(Eet)gewoonten zijn niet gemakkelijk te veranderen. Eet samen met je kind en laat zien dat je gezond eten lekker vindt. Want zien eten, doet eten. • Laat je kind meehelpen met tafel dekken, groentjes snijden, servetjes vouwen … Altijd een hapje proeven •Laat je kind regelmatig iets proeven. Een kind moet gemiddeld tien keer proeven voor het een nieuwe smaak gewoon is. Meng nieuwe voeding met puree, maak er soep van of voeg er iets aan toe dat je kind graag lust om het proeven te vergemakkelijken. 2 3 Actief samen met je kind •Stimuleer je kind om voldoende te bewegen en spelen. •Maak duidelijke regels over tv en computer. Tips voor een gezonde eettafel •Varieer met het broodbeleg. Voor iedere zoete boterham (bv. choco- of speculaaspasta) geef je ook een boterham met hartig beleg (bv. kaas of vleeswaren). •Geef je kind lekkere, lichte en gezonde tussendoortjes. Kies voor vers fruit, vezelkoek, brood, yoghurt of groenten. •Overdrijf niet met zoetigheden, frisdranken en fruitsappen. Dit is slecht voor de tanden. • Drink water van de kraan, het is gezond, veilig en goedkoop. •Koop zo weinig mogelijk kant-en-klare maaltijden. Ze zijn duurder dan als je ze zelf klaarmaakt. Bovendien bevatten ze vaak te weinig groenten en veel vet en zout. •Koop seizoensgroenten en -fruit. Ze hebben veel smaak, zitten vol vitaminen en mineralen en zijn goedkoper. •Verwerk restjes de volgende dag in soep of een andere maaltijd (bewaar ze echter niet langer dan 2 dagen in de koelkast). Heb je een grotere portie over vries dan in. Op dagen dat je weinig tijd hebt, kun je dan een snelle, gezonde maaltijd eten. 4 5 De actieve voedingsdriehoek: je gids naar groei Om te groeien, te eten, te spelen, te leren, te ravotten … hebben kinderen energie nodig. Die halen ze uit gezonde voeding, zoals de actieve voedingsdriehoek aangeeft. Alle vakken in de driehoek zijn belangrijk voor een evenwichtige voeding. Eet dus elke dag dingen uit ieder vak. Van de grote vakken eet je veel. Van de kleinere heb je minder nodig. Uit het zwevende topje van de driehoek eet je best zo weinig mogelijk. 6 Dat je ook elke dag genoeg moet bewegen, toont het onderste vak van de driehoek. Bewegen moet niet altijd sporten zijn. Spelenderwijs bewegen is even goed. Wil je weten wat de aanbevolen gemiddelde hoeveelheden voor kinderen zijn? Surf dan naar www.cm.be/gezond-leven/ kind/voeding Opgelet: het gaat om gemiddelden. Elk kind is anders en verschilt in groeitempo, gewicht, lengte en activiteiten. 7 WATER MELKPRODUCTEN EN CALCIUMVERRIJKTE = water, lichte kruidenthee, … MELKPRODUCTEN EN CALCIUMVERRIJKTE SOJAPRODUCTEN Water is de beste en gezondste dorstlesser. Frisdranken en fruitsappen bevatten veel suiker en behoren tot de restgroep. Hou die dus enkel voor speciale gelegenheden. Vermijd ook light- en energiedranken. Er zit kunstmatig zoetmiddel of cafeïne in en dat is niet zo gezond voor kinderen. = melk, yoghurt, kaas, calciumverrijkte sojamelk, ... In melk zit calcium. Dat maakt de botten sterker. Tot vier jaar drinkt je kind volle melk. Daarna schakel je best over op halfvolle melk. Kies je voor sojamelk of andere melkvervangers? Neem dan zeker de calciumverrijkte producten. In chocolademelk en yoghurtdrankjes zit veel suiker. Geef het daarom niet elke dag aan je kind. GRAANPRODUCTEN EN AARDAPPELEN = aardappelen, rijst, pasta, brood, couscous, beschuiten, ontbijtgranen, … Graanproducten en aardappelen zijn de basis van onze voeding omdat er veel koolhydraten in zitten. Ze geven ons energie. Hoe donkerder het brood, de pasta of de rijst, hoe meer vezels en vitaminen er in zitten. De bruine soorten zijn gezonder dan de witte soorten. Vezels zorgen er voor dat je goed naar het toilet kunt gaan. Zorg dat je kind elke dag genoeg melkproducten drinkt of eet en wissel af. Een bekertje melk, sneetje kaas, potje yoghurt of in bereidingen zoals pudding, puree, … VLEES, VIS, EIEREN EN VERVANGPRODUCT VLEES, VIS, EIEREN EN VERVANGPRODUCTEN GROENTEN FRUIT Groenten en fruit zitten vol vezels, vitaminen en mineralen. Je kind mag bij iedere maaltijd en als tussendoortje groenten en fruit eten. Vlees en vis hebben kinderen niet zo veel nodig, maar zijn wel belangrijk voor hun groei. Een stukje zo groot als een pak speelkaarten per dag is zeker voldoende. Wissel vlees, vis, eieren en vleesvervangers af. Kies zo veel mogelijk voor mager vlees (bv. kip, kalkoen, rosbief) en vette (bv. zalm) en magere (bv. kabeljauw) vis. Linzen, kikkererwten, rode en bruine bonen zijn lekkere en gezonde vleesvervangers voor wie eens een vegetarische dag wil inlassen. Wist je dat fruitsap niet zo’n goede vervanger is voor vers fruit? Het bevat evenveel suiker als frisdrank en er zitten minder vitaminen en vezels in dan in een stuk vers fruit. Kies zo veel mogelijk voor verse groenten en fruit. 8 9 Meer info: SMEER- EN BEREIDINGSVET www.cm.be = boter, margarine, minarine, olie, … www.kindengezin.be Kinderen hebben vet nodig om er energie uit te halen en hun lichaam goed te laten werken. Maar ook niet te veel. Een eetlepel vetstof per persoon bij de bereiding van een warme maaltijd volstaat. www.123aantafel.be www.eetexpert.be/bezoekers/intro www.kilootjeminder.be Kies vooral voor onverzadigde vetten: deze herken je als ze nog zacht of vloeibaar uit de koelkast komen. Gefrituurde gerechten mogen één keer per week op je bord. RESTGROEP = frisdrank, fruitsap, koekjes, chocolade, mayonaise, chips, lang stil zitten voor tv, … Je kind heeft deze voeding niet nodig om gezond te zijn. Er zit veel vet en suiker in. Af en toe mag het natuurlijk wel. Ook zittend gedrag hoort in deze groep. Als je kind te lang zit, verbruikt het weinig energie. Tv kijken en aan de computer zitten mag best, maar zorg dat je kind dit niet urenlang doet. 10 11 Deze folder is een realisatie van de dienst Gezondheidspromotie van CM i.s.m. Eetexpert, kenniscentrum voor voedings- en gewichtsproblemen en VCLB Koepel vzw. Deze en andere folders zijn te verkrijgen bij de dienst Gezondheidspromotie van je CM-ziekenfonds of via www.cm.be. V.U.: Bert Peirsegaele, Haachtsesteenweg 579 postbus 40, 1031 Brussel GP FOL 095 © CM - augustus 2013 Zoek je info over gezondheid? Surf dan naar www.cm.be. Ben je al CM-lid, dan weet je dat je op CM kunt rekenen. Ben je nog geen lid, dan nodigen we je uit om onze troeven te leren kennen. Ga langs in het CM-kantoor in je buurt of surf naar www.cm.be.