Kunt u mij de weg naar Hamelen vertellen, meneer?? Werkdruk als individueel en organisatorisch vraagstuk Arbo servicepunt Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Welkom Arbo servicepunt Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Arbo servicepunt Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie ‘Definities’? • ‘harde werkdruk’: mensen kunnen niet voldoen aan de eisen die het werk stelt en kunnen dat ook niet beïnvloeden • ‘zachte werkdruk’: mensen hebben het gevoel dat ze niet kunnen voldoen aan de eisen die het werk stelt en dat ook niet kunnen beïnvloeden • zowel hard als zacht: ervaren werkdruk is een graadmeter van de kwaliteit van arbeid Arbo servicepunt Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Wij en de ijsberg Arbo servicepunt Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Karasek: taakeisen en regelmogelijkheden hoog ontwikkelingsmogelijkheden Slopend werk Uitdagend werk laag Taakeisen stressrisico Passief werk (overbelastend) (saai) (uitdagend en dynamisch) Gemakkelijk werk laag hoog Regelmogelijkheden Arbo servicepunt Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Weg van de ijsberg Op weg naar een ander organiseren, waarin mensen zich gelukkiger, vrijer en positief geprikkeld voelen: - openheid: - ruimte: - variatie: - prikkels: - gevoel: geen denkterreur, betekenisgeving wordt steeds getoetst, eerlijke feedback tijd om na te denken en te leren, weinig schotten in de organisatie geen monocultuur, zelfstandig nadenken, niet bang zijn, met rare ideeën komen en kritisch zijn geen trainingen meer maar goede vragen stellen leren is emotie (het gaat over vertrouwen, twijfel, risico’s nemen, afscheid en opwinding), het mag over gevoel gaan, Arbo servicepunt over verlangens, dromen, intuïtie Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Twee perspectieven* waarneming(en) ik (constructies) realiteit (v.d organisatie) betekenisgeving Arbo servicepunt *Naar Niklas Luhmann Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie De landkaart is niet gelijk het landschap Arbo servicepunt Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Ik versus zij ik realiteit Arbo servicepunt *Naar Niklas Luhmann/Vandermeersch Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Ik versus zij waarneming(en)/perceptie ik realiteit (v.d organisatie) Arbo servicepunt *Naar Niklas Luhmann/Vandermeersch Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Ik versus zij waarneming(en)/perceptie ik (constructies) realiteit (v.d organisatie) betekenisgeving Arbo servicepunt *Naar Niklas Luhmann/Vandermeersch Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Ik versus zij waarneming(en)/perceptie ik (constructies) realiteit (v.d organisatie) betekenisgeving proces van betekenisgeving* *Naar Niklas Luhmann/Vandermeersch Arbo servicepunt Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Kijken door 4 vensters© Arbo servicepunt © K.K. Keizer/T. Vos 2005 Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Werkdruk = niets anders dan een vorm van betekenisgeving! Werkdruk = een negatief oordeel over de kwaliteit van arbeid! Arbo servicepunt Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Arbo servicepunt Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Werkdruk: een containerbegrip! Waar hebben we het eigenlijk over? • • • • • • • • objectief teveel werk en/of te weinig mensen? onduidelijke aansturing, niet weten waar je aan toe bent? perfectionisme, niet voor jezelf op kunnen komen? conflicten met / te weinig steun van collega’s en leidinggevenden? onzekerheid over de toekomst? het gevoel er alleen voor te staan? extra druk door reorganisaties, dubbele of onduidelijke aansturing? agressie en geweld, mondige deelnemers, ouders? • …………………. … er bestaat ook positieve werkdruk … Arbo servicepunt Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie Aanpak van werkdruk • geen eenduidig probleem, dus geen eenduidige oplossing: maatwerk! Sleutel: de dialoog • van individu naar organisatie: wie zijn ‘probleemdelers’ – systeemgrenzen • wie zijn functioneel betrokken bij dit probleem, wie kun je waarvoor inzetten, wat kan de groep zelf Arbo servicepunt Beroepsonderwijs & Volwasseneneducatie