Mag een werkgever de e-mails van zijn personeel controleren? (1) In welke gevallen mag de werkgever het gebruik van internet en e-mail van zijn personeel controleren? Deze controle is in vier gevallen toegestaan: - om ongeoorloofde of lasterlijke feiten, zij die strijdig zijn met de goede zeden zoals het raadplegen van xenofobe, pornografische of pedofiele websites, te voorkomen; - om de commerciële belangen van de onderneming te beschermen (bijvoorbeeld wanneer een werknemer vertrouwelijke gegevens of beroepsgeheimen per e-mail aan onbevoegde derden overmaakt); - om te waken over de goede technische werking van de IT-netwerksystemen van de onderneming ( bijvoorbeeld wanneer een inkomende mail een virus of een volumineus bestand bevat dat het netwerk van de onderneming overbelast); - om gebruik van internet en e-mail te vermijden dat niet overeenstemt met de regels die door de onderneming werden bepaald (internet policy), zoals overmatig gebruik tijdens de werkuren. Wat moet de werkgever doen die het gebruik van Internet en e-mail van zijn werknemers wil controleren? Alvorens een controleprocedure in te stellen, moet de werkgever de ondernemingsraad of, bij ontstentenis ervan, het comité voor preventie en bescherming op het werk of, bij ontstentenis ervan, de vakbondsafvaardiging, of indien deze ook niet aanwezig is, de werknemers, informeren over de modaliteiten van de controle die hij in zijn onderneming wil instellen. Iedere werknemer moet ook geïnformeerd worden over de gebruikslimieten van internet en e-mail, alsook over de controlemodaliteiten en de toepasbare sancties. Hoe de controle van de telecommunicatie van zijn werknemers uitvoeren? Vooreerst de globale gegevens van de onderneming verzamelen. De werkgever mag de werknemers die voor ieder internet- of e-mailgebruik verantwoordelijk zijn, niet systematisch identificeren. In een eerste periode moet hij zich beperken tot het verzamelen van de globale gegevens van de onderneming. De verzameling kan betrekking hebben op het aantal en het volume van de uitgewisselde mails, de duur van de internetverbinding van iedere werkpost en de lijst van de websites die door het personeel geraadpleegd werden, maar zonder een verband te kunnen leggen met een welbepaalde werknemer. Vervolgens de werknemer(s) identificeren die voor de betwiste internetraadplegingen of emails verantwoordelijk zijn Wanneer de werkgever een anomalie vaststelt bij de Het gesprek moet plaatshebben vóór iedere beslissing of evaluatie die de werknemer individueel kan treffen. In geval van schorsing van de uitvoering van de arbeidsovereenkomst om welke reden dan ook (jaarlijkse vakantie, ziekte, enz.) is dit gesprek vóór iedere beslissing of evaluatie niet vereist. In welke gevallen mag de werkgever de inhoud van de mails controleren? Wanneer de mail een beroepsmatig karakter heeft dat door de werknemer niet in twijfel wordt getrokken, mag de werkgever zonder enige formaliteit kennis nemen van de inhoud. De goede werking van de onderneming moet gewaarborgd blijven. De zaken liggen anders voor mails met privékarakter. Enkel de gegevens van de persoonlijke mails (identiteit van de betrokkenen, omvang van het bericht en zijn bijlagen) mogen geïndividualiseerd worden. De inhoud van de persoonlijke mails mag nooit gecontroleerd worden door de werkgever, behalve in volgende gevallen: - wanneer alle personen die bij de communicatie betrokken zijn (en zeker de werknemer) vooraf hun toestemming verlenen, - wanneer de kennisname van de inhoud als enig doel heeft de goede werking van het netwerk te verzekeren¸ (virussen, te omvangrijke bestanden), - wanneer men zich in een noodtoestand bevindt, namelijk een crisissituatie waarbij niet kennis nemen van de inhoud gevolgen heeft die nefaster zijn dan de inbreuk op het verbod de inhoud van de mails te raadplegen. Deze noodtoestand kan door de werkgever ingeroepen worden wanneer de werknemer zich schuldig maakt aan een bijzonder ernstige inbreuk ( zoals het ontvangen of verzenden van pedofiele afbeeldingen of het onthullen van fabrieksgeheimen). Groep S - Sociaal Secretariaat stelt een model van arbeidsreglement ter beschikking dat de gebruikslimieten van internet en e-mail vastlegt. periodieke raadpleging van de globale gegevens die in de onderneming verzameld werden, kan hij, vertrekkend van deze globale gegevens, overgaan tot directe identificatie van de werknemers die voor deze anomalie verantwoordelijk zijn wanneer het doel van de controle erin bestaat: - ongeoorloofde of lasterlijke feiten, zij die strijdig zijn met de goede zeden te voorkomen, - de economische belangen van de onderneming te beschermen, - of de veiligheid van de IT-systemen te verzekeren. De geïdentificeerde werknemer heeft het recht een individuele klacht in te dienen waarbij hij op zijn aanvraag bijgestaan kan worden door een vakbondsafgevaardigde. Wanneer de werkgever de bedoeling heeft te controleren of de regels van de onderneming inzake internet- en e-mailgebruik worden nageleefd, moet hij een procedure van indirecte identificatie volgen. Hij moet zijn personeel ervan in kennis stellen dat er onregelmatigheden werden vastgesteld bij het gebruik van de telecommunicatie en dat, in geval van herhaling, overgegaan zal worden tot identificatie van de verantwoordelijke werknemers. De werkgever moet ook de regels en limieten inzake het gebruik van internet en e-mail herinneren. In geval van herhaling mag de werkgever de verantwoordelijke werknemers identificeren en moet hij hen uitnodigen voor een persoonlijk gesprek. Het doel van dit gesprek is de werknemer de mogelijkheid te geven zijn gebruik van de elektronische onlinecommunicatiemiddelen nader te verklaren. De werknemer kan, indien hij dit wenst, bijgestaan worden door een vakbondsafgevaardigde. (1) Collectieve arbeidsovereenkomst nr. 81 van de Nationale Arbeidsraad tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer van de werknemers ten opzichte van de controle op de elektronische onlinecommunicatiegegevens reglementeert de controle door de werkgever op het gebruik van Internet en e-mail door zijn personeel. Florence Wairy Juridisch adviseur MEER INFO: Voor Limburg en Antwerpen Voor Oost- en West-Vlaanderen Voor Vlaams Brabant Voor Brussel Marketing afdeling Communicatie/Persrelaties Kantoor in Parijs Filip Verheecke Yves Vandaele Ronny Van Looy Vincent Damseaux Rosita Sergeant Else van Soest Alexandre Le Berre Tel.: 32 2 507 16 78 Tel.: 32 56 27 04 10 Tel.: 32 16 28 46 51 Tel.: 32 2 507 16 33 Tel.: 32 2 507 17 40 Tel.: 32 2 507 19 28 Tel.: 00 33 632 33 66 91 gsm: 0475 97 80 59 gsm: 0475 63 48 50 gsm: 0496 41 81 66 gsm: 0477 32 80 50 Groep S - Sociaal Secretariaat VZW, erkend sociaal secretariaat voor werkgevers (nr. 100 - MB 7/03/1946) [email protected] RRP 0407.214.017 v/db - Groep S