E-Government Frank Robben Administrateur-generaal Kruispuntbank Sociale Zekerheid Sint-Pieterssteenweg 375 B-1040 Brussel E-mail: [email protected] Frank Robben Wat is E-government ? E-government heeft als doel de dienstverlening en de beleidsvoering voortdurend te verbeteren door interne en externe relaties om te vormen door de inzet van technologie, internet en nieuwe media interne relaties - tussen openbare diensten onderling - tussen de openbare diensten en hun werknemers externe relaties - tussen de openbare diensten en de burgers - tussen de openbare diensten en de ondernemingen • gebruiker van openbare diensten • dienstverlener Frank Robben 2 19-3-2002 Verbetering dienstverlening vermindering reisduur, wachttijd, administratieve formaliteiten, ... realtime feedback permanente toegang van overal gemakkelijk vindbare informatie gepersonaliseerde dienstverlening eenmalige gegevensinzameling proactief beheer grotere inspraak bij beslissingen rechtstreekse communicatie met bevoegde overheidsdienst toegang tot persoonlijke gegevens Frank Robben 3 19-3-2002 E-government: structureel hervormingsproces technlogie is enkel een middel E-government vereist - verandering van de mentaliteit: klantgericht ipv overheidsgericht - re-engineering van de bedrijfsprocessen - reorganisatie van de openbare diensten - aanpassing van de werkmethoden van de ambtenaren - aanpassing van de regelgeving - samenwerking tussen de verschillende niveaus van openbare diensten: één virtuele openbare dienst Frank Robben 4 19-3-2002 Klantgericht dienstverlening op basis van de logica van de klant - gebeurtenissen (geboorte, huwelijk, enz.) - leefgewoonten (sport, cultuur, enz.) - statuut (werkloos, gepensioneerd, enz.) geïntegreerde diensten - informatie - interactie - transactie dienstverleningskanaal is keuze van de klant: elektronisch dienstverleningkanaal is in principe complementair aan, en geen alternatief voor bestaande dienstverleningskanalen voor elektronische dienstverlening: multi device access (PC, TV, WAP, GSM, PDA, …) Frank Robben 5 19-3-2002 Niveau 3 Transactie Niveau 2 Interactie Gebruiker kan elektronisch communiceren met afzonderlijke Gebruikers kunnen openbare elektronisch diensten en de communiceren met toepassingen van afzonderlijke openbare diensten maar de openbare diensten antwoorden Openbare diensten diensten kunnen niet elektronisch publiceren informatie per definitie elektronisch op het verzoek op het web communiceren met van de de gebruiker gebruiker Niveau 1 Informatie Niveau 4 Integratie Overkoepelende informatie en transacties zijn toegankelijk via intentiegerichte portalen De back offices zijn geïntegreerd en de bedrijfsprocessen zijn re-engineered Waarde voor de klant Niveaus van dienstverlening bij realisatie E-government Complexiteit / Kostprijs Frank Robben 6 19-3-2002 Klantgericht kritisch nadenken over wijze van informatieinzameling en creëren van nieuwe toegevoegde waarde, - leesbare en begrijpbare teksten analyse van behoefte aan gegevensinzameling harmoniseren begrippenapparaat eerst controle van de gegevens, daarna gegevensinzameling voorstellen van defaultwaarden op basis van vorige gegevensoverdracht - on-line hulp - simulatie-omgevingen - automatische toekenning van rechten Frank Robben 7 19-3-2002 Enkele begrippen back office: - achterliggende informatiesystemen van elke openbare dienst - vaak gebaseerd op main frames front office: - informatiesystemen gebruikt voor contact met de klant - gebaseerd op webtechnologie communicatie tussen beiden best via een tussenlaag, de zgn middleware Frank Robben 8 19-3-2002 Back office integratie is noodzakelijk een groot aantal openbare diensten zijn betrokken bij de dienstverlening aan burgers en ondernemingen daartoe hebben zij veel, maar vaak gelijkaardige informatie nodig - Frank Robben identificatiegegegevens gegevens over de beroeps- en sociale toestand gegevens over arbeidstijden gegevens over inkomen gegevens over bepaalde gebeurtenissen (vb. start van een ondernemingen, zich voordoen van een sociaal risico, ... 9 19-3-2002 Back office integratie is noodzakelijk gebrek aan coördinatie inzake informatiebeheer leidt tot - overbelasting van informanten • meervoudige opvraging van dezelfde gegevens door verschillende overheidsdiensten • aan de hand van verschillende instructies - efficiëntie- en tijdverlies bij openbare diensten - verhoogde kans op fraude - suboptimale ondersteuning van beleid Frank Robben 10 19-3-2002 Back office integratie: basisprincipes gedecentraliseerde, maar unieke gegevensinzameling gedecentraliseerd en gedistribueerd gegevensbeheer - functionele taakverdeling tussen openbare diensten - principe van de authentieke bron elektronische gegevensuitwisseling en work flow - elke openbare dienst kan gegevens verstrekken en verkrijgen - gegevensuitwisseling kan worden geïnitieerd door • openbare dienst die informatie nodig heeft • openbare dienst die over informatie beschikt • openbare dienst die netwerk voor elektronische gegevensuitwisseling beheert - van toepassing tot toepassing (geen manuele interventie) unieke identificatiesleutel voor elke entiteit Frank Robben 11 19-3-2002 Back office integratie: basisprincipes globale coördinatie - gemeenschappelijke architectuur - gemeenschappelijke open standaarden - gemeenschappelijke horizontale diensten • • • • netwerkdiensten diensten inzake berichtenverkeer veiligheidsdiensten portaaldiensten - normalisatie van informatie - stimuleren - projectbeheer Frank Robben 12 19-3-2002 Concretisatie in federale overheid wettelijk kader voor organisatie back office integratie uitbouw federale MAN uitbouw universal messaging engine naar een unieke identificatie voor elke entiteit - herziening Rijksregisterwet - oprichting Kruispuntbank Ondernemingen globale coördinatie olv van FEDICT in nauwe samenwerking met onderscheiden federale openbare diensten en Kruispuntbank Sociale Zekerheid (die al instaat voor coördinatie tussen instellingen van sociale zekerheid) Frank Robben 13 19-3-2002 Wettelijk kader mogelijkheid bij in Ministerraad overlegd KB tot - vastlegging van functionele taakverdeling inzake opslag en beheer van gegevens tussen federale openbare diensten - verplichten van federale openbare diensten om gegevens in te zamelen, bij voorkeur langs elektronische weg, bij de andere federale openbare diensten waar deze gegevens reeds beschikbaar zijn - verplichten van federale openbare diensten om gegevens waarover zij beschikken, mee te delen, bij voorkeur langs elektronische weg, aan andere federale openbare diensten die deze gegevens nodig hebben voor de uitvoering van een opdracht die hen is opgelegd door of krachtens een wet, een decreet of een ordonnantie - aan federale openbare diensten het gebruik toe te staan of op te leggen van eenvormige identificatiesleutels Frank Robben 14 19-3-2002 Federale MAN: actuele situatie Frank Robben 15 19-3-2002 Federale MAN: beoogde situatie 1 Gb/s 1 Gb/s 1 Gb/s 34 Mb/s 34 Mb/s 34 Mb/s 34 Mb/s Frank Robben 16 19-3-2002 Messaging engine middleware die gestructureerde elektronische berichten kan uitwisselen tussen - informatiesystemen van de onderscheiden federale openbare diensten - informatiesystemen van de onderscheiden federale openbare diensten en websites en portalen - informatiesystemen van federale overheidsdiensten en informatiesystemen van andere overheidsniveaus (Gemeenschappen, Gewesten, provincies, gemeenten, …) Frank Robben 17 19-3-2002 Messaging engine Fod 3 Appl X Appl A Fod 2 Appl B Generieke routing Appl Y U M E Message bus Appl Z MINFIN CCFF Autorisation Directory Appl G Fod 1 BLE Subscription Service Autorisation Directory Appl H Frank Robben 18 19-3-2002 Messaging engine eerste operationele gegevensstromen - on-line toegang tot de balanscentrale van de Nationale Bank - on-line toegang tot de gegevensbank van erkende aannemers bij het Ministerie van Verkeer en Infrastructuur - on-line toegang tot gegevens bij de RSZ om al dan niet bestaan van RSZ-schulden na te gaan - on-line toegang tot gegevens bij het Ministerie van Financiën • getuigschrift geregistreerd BTW-plichtige • getuigschrift geregistreerd aannemer - on-line toegang tot gegevens bij het Ministerie van Justitie • getuigschrift inschrijving in het Handelsregister • getuigschrift geen (aanvraag tot) failissement of gerechtelijk akkoord Frank Robben 19 19-3-2002 Unieke identificatie belangrijk als - basis voor juiste dienstverlening basis voor snelle dienstverlening basis voor gepersonaliseerde dienstverlening basis voor maximaal hergebruik van gegevens door back office integratie - bij heel wat toepassingen, noodzakelijk om waarborgen te bieden inzake de bescherming van de persoonlijke levenssfeer Frank Robben 20 19-3-2002 Keuze van federale overheid voor de voornaamste entiteiten voorkomend in informatiesystemen van de overheidsdiensten - natuurlijke personen - ondernemingen en organisaties - vestigingseenheden van ondernemingen en organisaties worden basisidentificatiegegevens opgeslagen in authentieke vorm in een gegevensbank, toegankelijk voor gemachtigde belanghebbenden wordt een identificatienummer toegekend, aan de hand waarvan de betrokken entiteit wordt geïdentificeerd in alle informatiesystemen van de openbare diensten en in alle gegevensuitwisselingen met de openbare diensten Frank Robben 21 19-3-2002 Nagestreefde kenmerken identificatienummer uniciteit - één entiteit - één nummer - zelfde nummer niet toegekend aan meerdere entiteiten exhaustiviteit - alle te identificeren entiteiten hebben een nummer stabiliteit doorheen de tijd - nummer bevat geen veranderlijke inhoudelijke kenmerken - nummer bevat geen verwijzing naar andere entiteiten - nummer verandert niet wanneer hoedanigheid of kenmerk van entiteit verandert Frank Robben 22 19-3-2002 Mogelijke rollen nummerinitiator: initieert de toekenning van een identificatienummer nummercreator: kent het identificatienummer toe beheerder basisidentificatiegegevensbank: beheert de basisidentificatiegegevens in een gegevensbank leverancier basisidentificatiegegevensbank: verstrekt gegevens aan de basisidentificatiegegevensbank gebruiker basisidentificatiegegevensbank: gebruikt gegevens uit de basisidentificatiegegevensbank Frank Robben 23 19-3-2002 Invulling rollen natuurlijke personen als ingeschreven in gemeentelijke bevolkings- en vreemdelingenregisters - nummerinitiator en gegevensleverancier: gemeente of diplomatieke of consulaire post - nummercreator en gegevensbeheerder: Rijksregister - gegevensgebruikers: gemachtigden krachtens rijksregisterwet voor gebruiksdoeleinden vastgelegd in rijksregisterwet anders, als gekend in de sociale zekerheid - nummerinitiator en gegevensleverancier: instelling van sociale zekerheid - nummercreator en gegevensbeheerder: Kruispuntbank van de Sociale Zekerheid - gegevensgebruikers: gemachtigden krachtens wet Kruispuntbank Sociale Zekerheid Frank Robben 24 19-3-2002 Invulling rollen ondernemingen & co wat ? - rechtspersonen naar Belgisch recht - rechtspersonen naar buitenlands of internationaal recht met zetel of vertegenwoordiging in België - natuurlijk persoon, rechtspersoon of vereniging die in België • • • • handelsonderneming voert als werkgever aan sociale zekerheid is onderworpen aan de BTW is onderworpen als zelfstandige een intellectueel, vrij of dienstverlenend beroep uitoefent - vestigingseenheden van deze personen Frank Robben 25 19-3-2002 Invulling rollen ondernemingen & co nummerinitiator - vast te leggen per soort entiteit en per soort evenement dat een invloed heeft op het ondernemingsnummer - basisprincipe: nummercreatie geschiedt zo snel mogelijk bij ontstaan van de onderneming nummercreator en gegevensbeheerder: Kruispuntbank Ondernemingen binnen FOD Economie, KMO, Middenstand en Energie gegevensleveranciers - bij nummercreatie: nummerinitiator - nadien: zoveel mogelijk bronnen, in eerste plaats onderneming zelf, met inachtname van vaste procedures vast te leggen per entiteit Frank Robben 26 19-3-2002 Invulling rollen gegevensgebruikers - openbare gegevens: iedereen - andere gegevens: gemachtigden krachtens wet Kruispuntbank Ondernemingen Frank Robben 27 19-3-2002 Kruispuntbank Ondernemingen: inhoud uniek nummer naam of firmanaam adres van zetel en vestigingseenheden juridische vorm juridische toestand overige basisidentificatiegegevens van openbare aard te verstrekken bij inschrijving als handelaar bron van deze gegevens eventuele andere gegevens vastgelegd bij in Ministerraad overlegd KB na advies Machtigingscomité Frank Robben 28 19-3-2002 Kruispuntbank Ondernemingen: inhoud verbanden tussen entiteiten - onderneming - vestigingseenheden - onderneming - verantwoordelijke natuurlijke perso(o)n(en) verwijzing naar authentieke bronnen waar andere gegevens dan basisidentificatiegegevens bewaard worden Frank Robben 29 19-3-2002 Front office E-portal PKI (public key infrastructure) elektronische identiteitskaart Frank Robben 30 19-3-2002 E-portal wat ? - dynamisch beheerde website - fungerend als unieke toegangspoort - voor geïntegreerde elektronische informatie en diensten typische kenmerken - Frank Robben integratie van verschillende diensten multidimensionaliteit personaliseerbaarheid dynamisch beheer van de inhoud 31 19-3-2002 Kenmerken E-portal integratie van diensten - informatie • duurzame informatie • nieuws - e-mail - transacties • elektronische formulieren • transacties multidimensionaliteit: zelfde diensten zijn toegankelijk volgens - gebeurtenissen (geboorte, tewerkstelling, oprichting onderneming, …) (« intentiegericht ») - doelgroepen (burgers, ondernemingen, eigen personeel, …) - themata (sociale zekerheid, werk, cultuur, …) Frank Robben 32 19-3-2002 Kenmerken E-portal personaliseerbaarheid - qua • vormgeving • interface • inhoud - door • gebruiker • aanbieder – impliciet: regels gekoppeld aan profielen toegewezen op basis van analyse van gebruikersgedrag – expliciet: regels gekoppeld aan expliciet toegewezen profielen Frank Robben 33 19-3-2002 Kenmerken E-portal dynamisch beheer van inhoud - scheiding inhoud en vormgeving - inhoud bruikbaar voor meerdere doeleinden (websites, portals, brochures, …) - mbv content management tool • ondersteuning aanmaak door templates en work flow met diverse rollen • mogelijkheid tot automatische (re)indexering Frank Robben 34 19-3-2002 Concretisatie in federale overheid uitbouw intentiegerichte federale E-portal olv FEDICT volgens vermelde principes ism - externe partner (concept, architectuur, aanschaf, beheer en hosting hard- en software) - onderscheiden federale openbare diensten voor inhoud met zo volledig en geïntegreerd mogelijke dienstverlening gefaseerd - eerst statische E-portal (informatie) - dan evolutie naar dynamische E-portal (transacties) vanuit visie dat federale E-portal slechts één E-portal is tussen anderen met taakverdeling tussen E-portal en eigen sites of E-portals van federale openbare diensten in functie van afspraken met elke federale openbare dienst Frank Robben 35 19-3-2002 Lastenboek federale e-portal: posten post 1: due diligence, analyse en ontwerp van e-portal (stap 1 statisch, stap 2 transactioneel) post 2: hardware en software (stap 1 statisch, stap 2 transactioneel) post 3: ontwikkeling, integratie, implementatie en testen van statische e-portal (informatie) post 4: ontwikkeling, integratie, implementatie en testen van transactioneel e-portal post 5: hosting, exploitatie, correctief, preventief en evolutief onderhoud en wijzigingen post 6: advies en begeleiding voor FOD’s en parastatalen Frank Robben 36 19-3-2002 Lastenboek federale e-portal: fases week 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15 16 17 18 19 20 21 22 23 24 25 26 … 41 42 … 260 FASE 1 post 1 - stap 1 post 2 - stap 1 post 1 - stap 2 post 2 - stap 2 post 6 - planning … FASE 2 post 3 … … post 4 post 6 … … … FASE 3 post 5 post 6 Frank Robben 37 19-3-2002 Joint economic procurement offerteaanvraag - offerte - uitgifte lastenboek met eisen en specificaties voorbereiding en indiening van offertes evaluatie van offerte (onderhandeling en) toewijzing opdracht koop - verkoop - Frank Robben catalogus bestelling ontvangst goederen en facturatie betaling 38 19-3-2002 PKI - overzicht begrippen wetgevend kader in België - aanpassing art. 1322 Burgerlijk Wetboek - wet werking certificatiedienstverleners organisatiemodel in België - Frank Robben doelstellingen draagwijdte aanvullende eisen concrete uitwerking 39 19-3-2002 FEDICT FEDICT CA public key FEDICT CA public key CA public key FEDICT CA public key CA public key FEDICT CA public key CA CA public key public key elektronische handtekening FEDICT CA CA public key public key elektronische handtekening FEDICT CA CA public key public key elektronische handtekening FEDICT CA CA public key public key elektronische handtekening FEDICT PKI - begrippen identiteitscertificaten: bewijs van identiteit kenmerkcertificaten: bewijs van kenmerk (vb. functie, hoedanigheid, mandaat) functie van registratie-autoriteit (RA): ‘loket' waar certificaat wordt aangevraagd en dat nagaat of opgegeven identiteit of kenmerk juist is; zo ja, keurt ze aanvraag goed, en meldt dit aan certificatie-autoriteit functie van certificatie-autoriteit (CA): produceert op basis van de informatie die ze van de RA heeft verkregen een certificaat, dat ze verbindt met een sleutelpaar en dat aangeeft wat dat sleutelpaar voortaan bewijst, en beheert dat certificaat Frank Robben 49 19-3-2002 Art. 1322 BW toevoeging tweede lid: “Kan, voor de toepassing van dit artikel, voldoen aan de vereiste van een handtekening, een geheel van elektronische gegevens dat aan een bepaalde persoon kan worden toegerekend en het behoud van de inhoud van de akte aantoont” Frank Robben 50 19-3-2002 Wet werking certificatiedienstverleners gekwalificeerde elektronische handtekening voldoet aan vereisten art. 1322, tweede lid BW regeling minimale opdrachten (afgifte, beheer, herroeping certificaten) en aansprakelijkheid certificatiedienst-verleners regeling bij stopzetting van activiteiten door certificatie-dienstverlener vrijwillig accreditatiestelsel regeling verantwoordelijkheid certificaathouder toezicht en sancties mogelijkheid tot stellen van aanvullende eisen voor gebruik elektronische handtekening in publieke sector Frank Robben 51 19-3-2002 Doelstellingen federale overheid bevorderen snelle beschikbaarheid van identiteitscertificaten voor authentificatie en genereren van elektronische handtekening waarborgen kwaliteit van identiteitscertificaten bevorderen multifunctioneel en gratis gebruik van identiteitscertificaten waarborgen open markt van onafhankelijk evoluerende certificatie-autoriteiten waarborgen interoperabiliteit tussen certicatie-autoriteiten waarborgen conformiteit met evoluerende technische standaarden conformiteit met Europese Richtlijn Frank Robben 52 19-3-2002 Voorstel om doelstellingen te bereiken aanbod van beroep op gemeente als registratieautoriteit voor identiteitscertificaten bevorderen van mogelijkheid tot gescheiden gebruik van identiteits- en kenmerk-certificaten zorgen dat private sleutel verbonden aan identiteitscertificaat wordt bewaard op beveiligde processorchip met minstens pincodebeveiliging bevorderen van gratis gebruik en verificatie van identiteitscertificaten minimale kwaliteits- en veiligheidseisen Frank Robben 53 19-3-2002 Elektronische identiteitskaart mogelijke functies - Frank Robben identificatie van houder authentificatie van houder genereren van elektronische handtekening elektronisch bewijs van kenmerken van houder uitvoering van programma’s elektronische gegevensopslag elektronische portemonnee 54 19-3-2002 Concretisatie in België weerhouden functies in Belgische elektronische identiteitskaart - visuele en elektronische identificatie van houder - authentificatie van houder dmv techniek van digitale handtekening - genereren van elektronische handtekening dmv techniek van digitale handtekening - bewijs van kenmerken van houder dmv techniek van digitale handtekening op initiatief van houder - enkel drager van elektronische gegevens - geen elektronische portemonnee - geen biometrie Frank Robben 55 19-3-2002 Identificatie visueel - basisidentificatiegegevens: naam, voornamen, geboorteplaats en -datum, geslacht, nationaliteit, uniek identificatienummer - geen adres hoofdverblijfplaats - foto elektronisch - visueel aangebrachte basisidentificatiegegevens + eventueel adres hoofdverblijfplaats - gedigitaliseerde foto Frank Robben 56 19-3-2002 Drager van andere elektronische gegevens slechts bij uitzondering - vermijden van perceptie van kaart als ‘big brother’ - vermijden van verlies van veel gegevens bij verlies van de kaart - vermijden van nood tot veelvuldige updating van de kaart bevorderen van gecontroleerde toegang tot gegevens via netwerken, met kaart als toegangsinstrument, eerder dan opslag van gegevens op kaart zelf daarom geen integratie van SIS-kaart en elektronische identiteitskaart Frank Robben 57 19-3-2002 Organisatiemodel overheid kiest kaartproducent en CA voor identiteitscertificaten via overheidsopdrachtenprocedure gemeente roept houder op voor aanmaak elektronische identiteitskaart gemeente op als registratie-autoriteit voor identiteitscertificaten houder bepaalt om identiteitscertificaten op de kaart al dan niet te activeren Frank Robben 58 19-3-2002 Organisatiemodel elektronische identiteitskaart bevat nodige plaats om andere private sleutels op te slaan, gekoppeld aan kenmerk-certificaten, die titularis verkrijgt bij CA van zijn keuze private sleutels gekoppeld aan identiteitscertificaten op elektronische identiteitskaart kunnen worden gebruikt voor authentificatie voor genereren van elektronische handtekening tav ICT-toepassingen van overheid waarvoor dit nodig is Frank Robben 59 19-3-2002 Organisatiemodel VRK CM/CP/CI (4) (7) (5) (6) (9) (10a2) (8) RC CA (10a1) (3) CA Meikäläinen Matti Bull PIN & PUK1 -code (10b) ERA (1) De Gemeenten Face to face identification (2), (12) (11) (13) Frank Robben 60 19-3-2002 Rol FEDICT Shared Service Central Policy Dedicated Service Central ICT Federal FOD FOD FOD FOD ICT ICT Sets policies & owns standardards/ architecture Sets policies & delivers ser vice FOD FOD ICT FOD ICT FOD FOD ICT FOD ICT Delivers service in accordance with standards ICT Distributed Policy Provides service as requested FOD FOD FOD FOD FOD ICT FOD ICT FOD FOD ICT ICT Distributed Each unit sets standards and delivers service FOD FOD can choose outside providers Bureau Frank Robben FOD ICT 61 19-3-2002 Rol FEDICT principe van virtuele matrix: - primaire verantwoordelijkheid voor dienstverlening en informatiebeheer ligt bij elk lijnmanagement - FEDICT • bewerkstelligt in overleg met FOD’s gemeenschappelijke strategie inzake E-government • stimuleert, coördineert, begeleidt, faciliteert • bewaakt de homogeniteit en consistentie met de strategie - concrete vormgeving: E-government stuurgroep olv FEDICT met vertegenwoordigers van de FOD’s en sociale parastatalen Frank Robben 62 19-3-2002 Primaire aandachtspunten FEDICT veralgemeend gebruik uniek identificatienummer voor elke entiteit - - natuurlijke personen: evolutie rijksregisternummer en INSZ naar persoonsnummer ondernemingen en organisaties: evolutie BTW-nummer naar ondernemings- en organisatienummer oprichting Kruispuntbank Ondernemingen invoering elektronische identiteitskaart uitbouw federale E-portal uitbouw messaging engine uitbouw federale MAN Frank Robben 63 19-3-2002 Primaire aandachtspunten FEDICT uitwerken van architectuur op basis van open standaarden en werkend in een gedistribueerde omgeving - netwerk en netwerk services ICT-veiligheid integratie applicatie Frank Robben 64 19-3-2002 Samenwerking tussen overheidsniveaus gecoördineerd aanbod van e-diensten tav burger/onderneming gebruik van dezelfde hulpmiddelen door burger/onderneming - terminal - basissoftware - elektronische handtekening waarborgen eenmalige gegevensinzameling van bij burger/onderneming met respect bevoegdheidsverdeling tussen overheidsdiensten Frank Robben 65 19-3-2002 Samenwerkingsakkoord gecoördineerde, klantgerichte dienstverlening afspraken inzake standaarden en normen onderlinge afstemming portalen en middleware tussen portalen, websites en back office gebruik gemeenschappelijke identificatiesleutels en elektronische handtekening onderlinge afstemming bedrijfsprocessen waar nodig geleidelijke onderlinge taakverdeling inzake gegevensopslag in authentieke vorm Frank Robben 66 19-3-2002 Samenwerkingsakkoord gemeenschappelijke beleidslijnen inzake oa - veiligheid en privacy-bescherming - service level agreements technologie-neutrale houding Frank Robben 67 19-3-2002 Voordelen voor burger/onderneming - Frank Robben snellere communicatie/dienstverlening kwaliteitsvollere dienstverlening meer geïndividualiseerde dienstverlening vermindering administratieve belasting betere bereikbaarheid grotere openbaarheid van bestuur 68 19-3-2002 Voordelen voor overheidsdiensten - verhoging arbeidssatisfactie door vermijden dubbel/nutteloos werk - beheersing administratiekosten - verbetering imago overheidsdiensten - directere relatie met doelgroepen - doelmatigere beleidsondersteuning en -uitvoering Frank Robben 69 19-3-2002 D@nk u ! Frank Robben 19-3-2002