De regering van technocraten, volgens `De Morgen`

10
MAANDAG 13/04/2015
De regering van
technocraten,
volgens ‘De Morgen’
Gert Peersman
Minister van Begroting
Peersman is hoogleraar aan het departement Financiële Economie van UGent,
haalde voor zijn werk verschillende internationale prijzen, maar mengt zich vooral vaak
in het publieke debat door columns en
interviews. Bij de verkiezingsstrijd liet hij zich
heel kritisch uit over de financiële berekeningen in de verkiezingsprogramma’s van de
verschillende partijen.
Een partij van technocraten? Moet kunnen, liet fiscaal
expert Michel Maus weten in onze weekendkrant. Maar
hoe zou een regering van technocraten en academici er
in ons land kunnen uit zien? We deden een poging er
één samen te stellen. Maak kennis met de regering
van technocraten van De Morgen.
Jozef Pacolet
Staatssecretaris voor Bestrijding
van sociale Fraude, Privacy en
Noordzee
Paul De Grauwe
Jozef Pacolet, doctor in de economie en
hoofd van de onderzoeksgroep
Welvaartsstaat en Wonen aan de KULeuven,
heeft geen geluk. De bevoegdheden liggen
in deze functie heel ver uit elkaar, maar
Pacolet komt ongetwijfeld goed uit de verf
als het over bestrijding van sociale fraude
gaat. Hij legt zich in zijn academisch onderzoek onder meer toe op sociale fraude.
Premier
Paul De Grauwe, professor aan de London
School of Economics, is met zijn internationale uitstraling en ervaring een geknipte
kandidaat om een regeringsploeg van academici te leiden. De voormalig senator voor
de Open Vld wordt vaak een van de meest
vooraanstaande technocraten van ons land
genoemd, maar is geen onverdeeld voorstander van een technocratische partij of
regering, zegt hij. “Ik kan wel de oproep tot
meer fiscale rechtvaardigheid van Michel
Maus helemaal volgen. Daar wil ik zeker in
meestappen.”
DeMorgen.
11
DeMorgen. MAANDAG 13/04/2015
Koen Schoors
Bilal Benyaich
Eva Brems
Vooraanstaand econoom van UGent. Doet
mee aan het publieke debat en toont zich in
zijn columns voor De Morgen een harde criticus van de regering-Michel I. Is expert in
economische crisissen en schreef samen
met Gert Peersman het boek De perfecte
storm. Daarin boog hij zich over onder meer
de kredietcrisis en de vergrijzingsproblematiek.
Bilal Benyaich is al politicoloog verbonden
aan de VUB en denktank Itinera. Spitst zich
toe op de discussie rond terrorismebestrijding en (de)radicalisering. Pleit voor emancipatie van mensen met een migratiegeschiedenis. Die groep moet daar zelf ook
actief toe bijdragen, vindt hij.
Eva Brems, ooit even een televisiebekendheid, doceert Mensenrechten aan UGent. Ze
strijdt voor mensenrechten en plaatst crisissituaties rond de wereld op de kaart. Ze trok
van leer tegen de besparingen die de voorbije regeringen deden in ontwikkelingssamenwerking. Enig nadeel: stond enkele
jaren op de lijst van Groen maar besloot in
2013 uit de politiek te stappen.
Minister van Economie en
Pensioenen
Sven Biscop
Minister van Defensie
Sven Biscop doceert aan de Universiteit van
Gent. Pleit onder meer voor een sterke
Europese NAVO, die ten dienste staat van
een Europees buitenlands beleid. De minimumdoelstelling van defensie zou volgens
hem moeten zijn: in de land-, lucht- en
marinecomponent minstens één serieuze
gevechtscapaciteit behouden die in alle
scenario’s inzetbaar is.
Staatssecretaris voor
Terrorismebestrijding en
Deradicalisering
Lieven Annemans
Minister van Volksgezondheid en
Sociale Zaken
Lieven Annemans (UGent en VUB) is de
meest geciteerde gezondheidseconoom
van het land. Hij strijdt in zijn boeken,
columns en commentaren in media tegen
de verspilling in de medische sector. Hij pleit
voor een hervorming van de financiering
van ziekenhuizen en het herbekijken van het
loon van artsen.
Minister van
Ontwikkelingssamenwerking
Brice De Ruyver
Minister van Binnenlandse Zaken
Veel geraadpleegd veiligheidsexpert en justitiekenner, gespecialiseerd in strafrecht.
Criminoloog Brice De Ruyver was een tijdlang politiek adviseur bij de regeringVerhofstadt. Minpunt: misschien net iets te
veel criminoloog om op alle facetten van
het binnenlands beleid uit te blinken. “Ik
begrijp de verzuchting van Michel Maus heel
goed. Je hoort ze wel meer bij academici en
wetenschappers die dicht bij het beleid
staan.”
Sophie Dutordoir
Minister van Energie, Leefmilieu
en Duurzame Ontwikkeling
Sophie Dutordoir heeft als voormalige bazin
van Electrabel ervaring en expertise. Al ziet
ze een ministerpost in een regering van academici en technocraten niet meteen zitten.
“Ik wil mijn expertise zeker nog ten dienste
stellen van de politiek, als daar vraag naar is.”
Hilde Laga
Minister van Justitie
Hilde Laga stampte het gelauwerde advocatenkantoor Laga uit de grond, doceert vennootschapsrecht aan KULeuven en is ook lid
van de toezichtsraad van financiële waakhond FSMA. Een vrouw die niet alleen in de
academische wereld, maar ook in de zakenwereld thuis is.
Bea Cantillon
Staatssecretaris voor
Armoedebestrijding, Gelijke
Kansen, Personen met een
beperking
Michel Maus
Minister van Financiën
Minister van Buitenlandse Zaken
Docent internationale politiek aan de VUB.
Kan als geen ander de internationale evoluties, en dan vooral de opmars van het
Aziatische continent, inschatten. Is ook heel
actief met het schrijven van boeken en
columns. Wordt ook voor duiding gevraagd
op nieuwszenders als BBC World, CNN en Al
Jazeera. Holslag stond mee aan de wieg van
de Vrijdaggroep, een denktank waar jonge
Belgische talenten piekeren over een betere
samenleving.
Valeria Pulignano
Minister van Werk
en Sociale Zaken
Valeria wie? Pulignano is wellicht de meest
onbekende naam in onze technocratenregering. Ten onrechte. De sociologe van
KULeuven is een internationaal gereputeerde experte als het gaat over arbeidsverhoudingen, arbeidsmarkt en flexibiliteit, de
rol van vakbonden en andere arbeidsgerelateerde onderwerpen. Stelde haar expertise
ter beschikking voor de Europese
Commissie en schreef verschillende boeken
over die onderwerpen.
Directeur van het Centrum voor Sociaal
Beleid Herman Deleeck aan de Universiteit
Antwerpen. Ze doceert over welvaartsstaat,
armoede, sociale ongelijkheid en het sociale
beleid in België en Europa.
“De touwtjes in handen hebben als minister
van Financiën, dat zou ik leuk vinden”, zei
fiscaal expert Michel Maus dit weekend in
deze krant. Volgens Maus is een grondige
fiscale hervorming nodig om de frustraties
over en onrechtvaardigheid van ons huidige
fiscaal systeem weg te werken. Concreet
gaat het over een tax shift waarbij werknemers en kmo’s minder belastingen betalen
en mensen met grote vermogens meer.
Jonathan Holslag
Peter Hinssen
Staatssecretaris voor Digitale
Agenda en Innovatie
Technologiegoeroe, serial entrepreneur en
kind aan huis in Silicon Valley. Een absolute
autoriteit als het gaat over digitalisering en
innovatie. Geeft wereldwijd lezingen over de
impact van technologie op de samenleving.
Dirk Lauwers
Minister van Mobiliteit
Professor mobiliteitsplanning aan de UGent.
Wordt in de media vaak opgevoerd als
mobiliteitsspecialist en levert ook commentaar op het mobiliteitsbeleid van de verschillende regeringen.
Jan Van Hove
Staatssecretaris voor
Buitenlandse Handel
Doctor in de economie, en professor internationale en Europese economie aan de
KULeuven en HUBrussel. Geen ronkende
naam, wel expert in zijn vakgebied.
Kati Verstrepen
Staatssecretaris voor Asiel
en Migratie
Nobele onbekende voor veel mensen. Kati
Verstrepen is voorzitter van de commissie
vreemdelingenrecht bij de Orde van de
Vlaamse Balie. Heeft ruime ervaring in
vreemdelingenrecht en schreef ook over het
onderwerp.
Proffen aan de macht: geen garantie op succes
DM.
Opinie
▶20
Andreas Tirez:
‘Geen partij van
technocraten,
wel schaduwkabinet’
Belastingexpert Michel Maus
broedt op een eigen
technocratische partij,
zonder politieke kleur of geur.
Een verzameling bollebozen
die het land besturen, het klinkt
goed, maar ook gerespecteerde
professoren verliezen hun aura.
Of hoe in de politiek iedereen
na een tijd aanmoddert.
JEROEN VAN HORENBEEK
EN DOMINIQUE SOENENS
D
oelgerichte leiders die snelle besluiten nemen,
die voor oplossingen zorgen. We snakken
ernaar in crisistijden. Spreek over politiek, aan
de keukentafel of in de aula van de unif, na een
poos hoor je de kritiek: onze politici mankeren
daadkracht. Bovenaan de agenda staat de volgende verkiezing, waardoor nodige hervormingen altijd verzanden in geknutselde compromissen. ‘Want uiteindelijk willen politici toch
eenvoudigweg herverkozen worden, mijnheer’.
Of de meer neutrale verklaring: politici moeten
met vele belangen rekening houden, waardoor
besluiten nemen lastig is. Dat is zeker het geval
als er vele partijen in een coalitie of als er sprake
is van polarisatie tussen links en rechts.
De lokroep van de technocraten is in zulke
discussies nooit veraf. Want waarom laten we
mensen die uitmunten in hun vakgebied de
beslissingen niet nemen? Zij zullen de politiek
overstijgen en doen wat moet gebeuren.
Gewoon logica.
Fiscaal professor Michel Maus is er, samen
met enkele bevriende economen en juristen,
mee bezig. In een weekendinterview met deze
krant (DM 11/4) vertelt hij: “We denken aan een
technocratische partij, die los van de traditionele partijen heel pragmatisch denkt en voorstellen doet. Je kunt niet blijven columns schrijven over hoe het moet veranderen, en dan niets
zien veranderen.” Heel concreet is het allemaal
nog niet. De namen van zijn medestanders blijven nog onbekend. Maar Maus zegt wel: wees
niet verbaasd als ik bij de volgende verkiezingen
een lijst indien.
Taaie, politieke zeden
Heeft ons land nood aan onafhankelijke professoren op de parlementsbanken en in de regering? Veel ervaring met een puur technocratische partij of bestuur hebben we niet. De
academische wereld en de politiek zoeken
mekaar geregeld op, maar de successen zijn
dun gezaaid. Econoom Paul De Grauwe zat voor
de liberalen tussen 1991 en 2003 met tussenpozen in de Kamer en Senaat, en keerde vervolgens terug naar zijn Leuvense alma mater,
Alzheimerspecialiste Christine Van
Broeckhoven vlucht al na drie jaar terug naar
haar labo. Haar collega’s Eva Brems (Groen) en
Marleen Temmerman (sp.a). zijn intussen ook
alweer vertrokken van het politieke toneel.
Professoren Hugo Vandenberghe, Mark
Eyskens (beide CD&V), Johan Vande Lanotte
(sp.a) konden zich wel langer verzoenen met de
taaie, politieke zeden.
Het dichtst dat ons land is gekomen bij technocratisch bestuur is misschien wel in 2010,
tijdens de lange periode van lopende zaken na
de federale verkiezingen. Een periode van
bijna twee jaar waarin de afscheidnemende
‘Een zakenkabinet kan alleen
een oplossing zijn tijdens
zware crisissen. En dat is in
ons land niet het geval
vandaag’
PAUL DE GRAUWE
PROFESSOR
ministers niet meer kunnen doen dan beheren.
De facto zijn het de hogere ambtenaren van de
overheidsdiensten die de boel draaiende houden. Tegelijk krijgt het parlement meer ademruimte om zelf maatregelen door te drukken.
Bijvoorbeeld rond strengere regels voor
gezinshereniging en de afschaffing van de snelBelgwet. Maatregelen waar tot op vandaag
tevredenheid over bestaat. Veel politici kijken
naar die maanden als een verfrissende experiment voor onze democratie.
In het buitenland zijn wel voorbeelden van
academici en bureaucraten die de politieke
macht overnemen van de politici. De opmars
der technocraten was het eerst te zien in Italië,
in 2011. De begrotingsproblemen worden er
dan zo groot dat premier Silvio Berlusconi
wordt weggestuurd. In zijn plaats komt de
Mario Monti, een saaie bankier die het land
terug op orde moet krijgen. Onder zijn leiding
hervormt een zakenkabinet de pensioenen,
zwengelde de belastinginkomsten aan, moderniseerde een uiterst rigide arbeidsmarkt en
schonk Rome zijn internationale geloofwaardigheid terug. Het bewijs dus: waar partijpoli-
tiek faalt, snellen de technocraten ter hulp?
Niet meteen. Monti is onverkozen. Hoewel hij
de parlementaire steun krijgt van links en
rechts in het parlement, blijft zijn optreden een
nogal ondemocratische noodoplossing.
Bovendien blijkt het campagnevoeren hem
slecht te vergaan wanneer zijn termijn ten
einde loopt en het tijd wordt om stemmen te
verzamelen voor zijn beleid. Kiezers blijven ijskoud bij harkerige Monti. Het eindresultaat is
dat de brave, oude man na een termijn al mag
opkrassen en dat Italië terugkeert naar een
strijd tussen figuren als Berlusconi en de
schreeuwboei Beppe Grillo, om uiteindelijk te
landen bij de huidige sociaaldemocratische
premier Matteo Renzi.
Nood aan verhaal
In Griekenland heeft zich tegelijkertijd, in grote
lijnen, hetzelfde voorgedaan. Een academicus
wordt aangesteld om de boel recht te trekken, in
dit geval Lucas Papademos. Hij is in Athene
gerespecteerd, in Europa graag gezien. Een economieprofessor, een analyticus, een bruggen-
bouwer, nog net niet de redder des vaderlands.
Maar Papademos moet een overgangsregering
leiden met partijen die mekaar rauw lusten.
Bovendien verzetten de ambtenarij, de vakbonden en het leger zich tegen elke hervorming. De
man die moet veranderen zonder omzien, te
snijden waar nodig, botst onmiddelijk op de
grenzen van de realiteit. En dat blijft zo nadat hij
de macht halverwege 2012 doorgeeft aan
Antonis Samaras, die ook een aantal technocraten opneemt in zijn ploeg, zwalpt Griekenland
politiek van het ene uiterste in het andere.
Paul De Grauwe, die in onze oefening het tot
premier heeft geschopt, zegt dat ook technocraten nood aan een verhaal hebben, anders kan je
mensen niet verleiden om voor je te stemmen.
En al snel dreig je evengoed in het ‘traditionele’
straatje te belanden waarbij coalities moeten
gesmeed worden en compromissen gemaakt.
De Grauwe: “Gewoon beheren is in de praktijk
niet mogelijk op langere termijn. Sowieso kan
een zakenkabinet volgens mij alleen een oplossing zijn tijdens zware crisissen. En dat is in ons
land niet het geval vandaag.”