reach: een inleiding

REACH: EEN INLEIDING
Alle bedrijven die chemische stoffen in huis hebben, hebben sinds 2006 te maken met REACH. Maar
wat is REACH en wat betekent het voor u? REACH gaat onder andere over het in kaart brengen van
de gevaren van stoffen en de blootstellingsrisico’s. Hiermee is er veel overlap met Arbo en veilig
werken. In deze toolbox wordt een inleiding gegeven over REACH en de link met de Arbowet.
DOEL REACH
De kern van REACH is om zorg te dragen voor veilig gebruik van gevaarlijke stoffen. Tevens is het
doel van REACH om de meest gevaarlijke stoffen op termijn te vervangen door veiliger alternatieven.
REACH beschrijft verplichtingen omtrent Registratie, Evaluatie en Autorisatie van CHemische stoffen.
Onderdeel hiervan is het doorgeven van stoffeninformatie binnen de keten van importeur/producent
en afnemers. Het middel hiervoor is het veiligheidsinformatieblad (VIB) of ‘Safety Data Sheet’ (SDS).
Een VIB moet worden opgesteld voor alle als gevaarlijk ingedeelde stoffen en doorgegeven aan
afnemers. Met REACH is de verantwoordelijkheid voor het inventariseren en evalueren van gevaren
van stoffen verschoven van de overheid naar bedrijven.
Registratie en Evaluatie
Stoffen die, binnen de EU, in hoeveelheden van meer dan 1 ton/jaar worden geproduceerd dienen
door de producent of importeur (die een stof in de EU invoert) te worden geregistreerd bij het
Europees CHemicaliën Agentschap (ECHA). Hiervoor moet informatie worden aangeleverd over de
stof en gebruik van de stof. De gevaren moeten in kaart worden gebracht en beoordeeld en er moeten
veiligheidsmaatregelen worden vastgesteld. Deze informatie moet worden vermeld op het VIB. Voor
stoffen die in hoeveelheden van meer dan 10 ton/jaar geproduceerd worden moet een chemische
veiligheidsbeoordeling worden uitgevoerd, waarbij voor elk gebruik van de stof een
blootstellingscenario wordt uitgewerkt. Zonder registratie en evaluatie is productie en import van de
stof binnen de EU niet toegestaan. Voor registratie gelden de volgende termijnen:
 Uiterlijk 1-12-2010: alle stoffen in volumes > 1000 ton/jaar;
 Uiterlijk 1-6-2013: alle stoffen in volumes van 100-1000 ton/jaar;
 Uiterlijk 1-6-2018: alle stoffen in volumes van > 1 ton/jaar.
ECHA evalueert de registraties, hierbij toetst zij de registratiedossiers o.a. op volledigheid.
Autorisatie en Restrictie: ‘substances of very high concern’
De zeer gevaarlijke stoffen, die een zeer hoog risico opleveren voor mens en/of milieu vallen onder
extra strenge eisen, de zogenaamde ‘zeer zorgwekkende stoffen’ (ZZS) of ‘substances of very high
concern’ (SVHC). Dit gaat bijvoorbeeld om stoffen die verdacht of bewezen carcinogeen
(kankerverwekkend), mutageen of reprotoxisch (giftig voor de voortplanting) zijn (CMR-stoffen),
sensibiliserende stoffen en stoffen die (zeer) persistent, (zeer) bio accumulerend en/of toxisch zijn.
Voor de SVHC’s geldt dat gebruik beperkt en uit gefaseerd dient te worden. Direct vervangen van de
stoffen is vaak niet mogelijk. De autorisatieprocedure dient om te zorgen dat deze stoffen geleidelijk
1
ADVISEURS VOOR VEILIG WERKEN
www.arbosupport.nl
vervangen worden terwijl tegelijkertijd het goed functioneren van de interne markt van de EU wordt
gewaarborgd. Het ECHA of een van de lidstaten plaatst deze stoffen op een kandidaatslijst. De
Europese Commissie neemt vervolgens de beslissing om de stof al dan niet op de autorisatielijst
(REACH bijlage XIV) op te nemen. Als een stof op deze lijst staat, is productie, in de handel brengen
en gebruik binnen de EU alleen toegestaan na verlening van autorisatie voor het specifieke gebruik.
Stoffen die een onaanvaardbaar risico opleveren voor de mens en/of het milieu worden opgenomen
op de restrictielijst (REACH bijlage XVII). Productie, in de handel brengen en gebruik van deze stoffen
is binnen de EU beperkt (alleen onder bepaalde voorwaarden) of volledig verboden.
Relatie met Arbowetgeving
REACH overlapt op veel vlakken met de Arbowetgeving. De Arbowetgeving schrijft voor dat gevaren
van stoffen door bedrijven geïnventariseerd en geëvalueerd moeten worden en dat
veiligheidsmaatregelen moeten worden vastgesteld. Deze maatregelen moeten zoveel mogelijk aan
de bron worden genomen, door stoffen waar mogelijk te vervangen door veiliger alternatieven. Zeer
gevaarlijke stoffen, zoals CMR stoffen, moeten vervangen worden als dit technisch mogelijk is.
Wat betekent dit voor gebruikers van chemische stoffen?
De verantwoordelijkheden van de producent/importeur staan hierboven toegelicht. Maar wat betekent
REACH nu voor u, als gebruiker van chemische stoffen? We zetten enkele verplichtingen op een rijtje.
U moet een risicobeoordeling uitvoeren van de blootstelling van uw werknemers aan gevaarlijke
stoffen en veilige werkmethoden vast stellen. U dient uw medewerkers voor te lichten over de gevaren
van de stoffen en de veilige werkmethoden. U dient van alle stoffen actuele, Nederlandstalige VIB’s te
hebben en deze 10 jaar te bewaren. De VIB’s zijn essentiële informatiebronnen voor de
risicobeoordeling en voorlichting. De leverancier van een stof moet aan u een VIB mee leveren met de
eerste levering. Helaas gebeurt dit in de praktijk niet altijd. U zult dan bij de leverancier een VIB
moeten opvragen. Ook wanneer informatie op het VIB ontbreekt dient u dit op te nemen met de
leverancier. Maar welke informatie moet dan op een VIB staan? En welke verplichtingen heeft u nog
meer als ‘downstream gebruiker’? De antwoorden op deze vragen worden verder uitgewerkt in onze
toolbox van mei 2015.
Bronnen
Arbowet art. 3, 5; Arbobesluit art. 4.2
Verordening EG 1907/2006 (REACH)
AI-blad 31: Gezondheidsrisico’s van gevaarlijke stoffen
http://www.arboportaal.nl/onderwerpen/reach
http://www.arbokennisnet.nl/images/dynamic/Dossiers/Gevaarlijke_stoffen/D_Reach.pdf
http://stoffen-info.nl//
http://reachhelpdesk.nl/
http://echa.europa.eu/nl/
Arbo Support kan u helpen bij het (verder) opzetten van uw gevaarlijke stoffenbeleid en uw
REACH verplichtingen!
2
ADVISEURS VOOR VEILIG WERKEN
www.arbosupport.nl