Het Arnhemse experiment: ontsluiting van sociaal kapitaal

Het Arnhemse experiment:
ontsluiting van sociaal kapitaal
De doelstellingen van het experiment Gezonde Wijk en de krachtwijkenaanpak zijn in Arhem
gecombineerd. De sociale dynamiek van Presikhaaf vaart daar wel bij. Professionals uit de
zorginstellingen én de Smaakmakers van Presikhaaf hebben gezorgd voor resultaat. Pit en plezier
zijn de trefwoorden.
Barbara Willaert, bestuursadviseur Samenlevingszaken, Sport en Opvoeding
Saskia Moester, wijkregisseur Presikhaaf
Experiment Gezonde Wijk Presikhaaf
n In de wijk Presikhaaf richt het experiment Gezonde Wijk
zich op het verbeteren van de gezondheid van ouderen. De
redenen hiervoor waren:
n het huidige Arnhemse gezondheidsbeleid richt zich voornamelijk op jeugd/preventie (overgewicht, alcoholgebruik en
psychische problematiek zijn als speerpunten benoemd);
n in de Wet publieke gezondheid is preventieve ouderengezondheidszorg een nieuwe gemeentelijke taak geworden;
n de Volwassenenmonitor en 65+-monitor van GGD Gelderland-Midden geven aanleiding extra te investeren in de
ouderen;
n in Presikhaaf wonen (in relatie tot de andere drie krachtwijken) relatief veel oudere bewoners;
n Presikhaaf is een wijk is met een aantal zeer kwetsbare
buurten. Er zijn veel (gezondheids)voorzieningen, groen en
bewonersinitiatieven. Ze schieten echter hun doel voorbij;
n het past goed in de wijkvisie Presikhaaf.
In het proces zijn de uitgangspunten voor sociale innovatie
gehanteerd. Centraal staat het idee van ‘waarde toevoegen’ in
plaats van de problemen of onmogelijkheden benoemen. De
eigen cirkel van invloed van mensen is het uitgangspunt. Vragen
als ‘wat draag jij bij aan een Gezonde Wijk?’ en ‘wat heb je nodig?’ verbinden de groep aan elkaar. Deze vragen genereren een
proactieve houding waarin het vinden van oplossingen centraal
staat.
Het experiment is uitdrukkelijk niet alleen op gezondheid
gericht en evenmin op ouderen. ‘De’ oudere bestaat immers
niet. Nee, Arnhem richt zich op gezondheid in de breedste zin
van het woord én op de mensen die hier nú al aan bijdragen! Gezondheid gaat over ontmoeting, participatie, een goede kroeg,
functioneel openbaar groen, activiteiten, educatie en cultuur.
De mensen die hier nu al aan bijdragen maakten deel uit van een
actieve groep bewoners en professionals uit allerlei domeinen.
Het resultaat is een netwerk dat opereert buiten de gebaande
paden, verschillende programma’s aan elkaar verbindt en doelgroepen mixt. Het sociaal vangnet is groter geworden, zowel qua
doelgroep (ouderen en jongeren, actieve en passieve mensen,
probleemgevallen en gelukkige mensen) als qua initiatieven (van
de apotheker achter de voordeur, de openbare basisschool tot
samen lekker eten en culturele activeringsprogramma’s).
De groep vindt het belangrijk bijeenkomsten te organiseren,
vraag en aanbod bij elkaar te brengen en zichtbaar te maken wat
er speelt in de wijk. Ze willen bovendien vraagstukken signaleren
en mensen verbinden die samen een oplossing vinden. Logisch
ook, iedereen kan en wil bijdragen, maar iemand moet de regisseur zijn. Zo wordt de sociale dynamiek van de actieve groep
professionals en burgers in de wijk leidend voor toekomstige
ontwikkelingen én beleidsbeslissingen. Burgerparticipatie in een
heel nieuw jasje waarin expertise en sociaal kapitaal de basis zijn
voor succes. Het geeft zorgprofessionals een manier om samen
te werken met mensen buiten de zorg én met bewoners uit de
wijk. In het licht van de toekomstige bezuinigingen én toenemende behoefte van zorg is dit een wenkend perspectief.
Aansluiting met de wijkvisie Presikhaaf
De wijkvisie richt zich op de langetermijnontwikkeling van
Presikhaaf tot 2025. Het is een analyse van de wijk in zijn geheel,
gericht op álle aspecten van de leefbaarheid. Het experiment
Gezonde Wijk richt zich meer op de sociale dynamiek tussen de
mensen en binnen de netwerken in de wijk. De processen zijn
afzonderlijk van elkaar vormgegeven en sluiten door hun aard én
uitkomsten goed op elkaar aan.
‘Mensen maken de wijk’ is de leidraad van de wijkvisie. Het
experiment Gezonde Wijk empowert deze mensen. Het een kan
niet zonder het ander. De smaakmakers en andere participanten
geven inhoud aan de sociale dynamiek.
De volgende onderwerpen leven onder bewoners (uit de
wijkvisie Presikhaaf 2025):
n Mensen maken de wijk.
n Demografische veelkleurigheid als kwaliteit.
n Handhaven en verbeteren van de groene en ruime opzet
van de wijk.
n Woningprogramma dat in ieder geval past bij de woonwensen van de huidige bewoners.
n De wijk en de bewoners laten profiteren van de onderwijsvoorzieningen in de wijk. Studenten binden aan de
wijk.
n Winkelcentrum Presikhaaf niet uitbreiden, maar de
kwaliteit ervan verbeteren. Huidige winkelstrips versterken, al dan niet met een winkelfunctie.
n Park Presikhaaf als evenementenpark.
n Presikhaaf als icoon van duurzaamheid.
n Uitdagend opvoedingsklimaat.
n Zorg gaat uit van de verantwoordelijkheid van de hulpvrager.
Links
n Magazines Gezonde Wijk Arnhem. Een collage van initiatieven en portretten van mensen die nu al gestalte geven
aan Gezonde Wijk
n Link naar radio-interview
Bron: Het leven in de verte (Noor Bongers Onderneemt)
Wijkvisie Presikhaaf 2025