D Aziatische tijgers hv

Aziatische tijgers
INTRODUCTIE
Hong Kong
Thema
Lang geleden waren delen van Azië voorlopers op het gebied van beschaving. Te denken valt
dan aan de oevers van de rivieren de Ganges, Brahmaputra, Indus en Irawaddy. Niet gek, dat
mensen bedachten dat het daar goed toeven was: bij een rivier heb je vaak alles wat een mens
nodig heeft. Is dat nog steeds zo?
Probleemstelling
Tegenwoordig is het in Zuidoost Azië lang niet altijd goed toeven. Een groot deel van de landen
in deze regio wordt tot de periferie gerekend en biedt blijkbaar niet de beste kansen voor haar
inwoners.
Een ander deel van Zuidoost Azië is juist ‘booming’. Een globaliserende wereld heeft sommige
landen geen windeieren gelegd. Neem bijvoorbeeld ‘emerging country’ India. En Singapore,
Zuid-Korea, Hongkong en Taiwan werden in de jaren ’80 en ’90 van de vorige eeuw de
Aziatische Tijgers genoemd vanwege hun snelle economische ontwikkeling.
Met welke kansen en problemen confronteert globalisering de landen in deze regio?
ORIËNTATIE
Hoofdvraag-deelvragen
Hoofdvraag
Wat betekent globalisering voor een gebied als Zuidoost Azië?
Een geografisch verantwoord beeld van een regio of plaats gaat in
op een aantal kenmerken:
- ligging
o absoluut
o relatief
- landschappelijke kenmerken
o fysisch
o sociaal (ingerichte ruimte)
- bevolkingskenmerken
o culturele kenmerken (godsdienst, taal, etc.)
o demografische kenmerken
o economische kenmerken
o politieke kenmerken
- relationele kenmerken
o interne relaties (o.a. centrum – periferie)
o externe relaties
Voorkennis
De volgende begrippen worden bekend verondersteld:
globalisering, centrum periferie-model, import en export
Eindtermen
Aardrijkskunde
Vwo
Domein D: Gebieden
Subdomein D1: Afbakening en gebiedskenmerken
De kandidaat kan ten aanzien van een nader aan te wijzen macroregio:
de afbakening van de betreffende macroregio analyseren, gebruikmakend van combinaties
van relevante kenmerken;
een geografische vergelijking maken tussen de betreffende macroregio en een andere
ontwikkelingsregio in de wereld op grond van relevante kenmerken;
de ontwikkelingsprocessen in de betreffende macroregio in hoofdlijnen aangeven en
verklaren met gebruikmaking van economische, politieke, sociaal-culturele, fysischgeografische, historische, interne en externe factoren.
Domein A: Vaardigheden
Subdomein A1: Geografische benadering
De kandidaat kan de geografische benadering adequaat hanteren:
- geografische informatie selecteren, verwerken en weergeven;
-
geografische vragen herkennen en zelf formuleren;
de geografische werkwijzen toepassen bij het formuleren en beantwoorden van geografische
vragen.
Kernbegrippen
internationale arbeidsmigratie
export: samenstelling
handelsbalans (externe gerichtheid)
exportvalorisatie
export processing zones
investeringen (aard en richting)
kolonialisme/ neo-kolonialisme
ondernemingslandbouw
centrum- periferie (afhankelijkheidsrelaties)
economisch dualisme
fragmentarische modernisering
export georiënteerde landbouw
export georiënteerde industrialisatie
NIC’s, emerging countries
arbeidsintensiteit/ kapitaalintensiteit
relatieve ligging
Eindproduct
Kies zelf een geschikt eindproduct om deze opdracht mee af te ronden.
Je wordt beoordeeld op de volgende criteria.
Je weet:
 welke landen bij de regio horen, waar deze liggen, door welke oceanen het gebied wordt
omringd, waar de grenzen liggen van het gebied en wat aangrenzende gebieden zijn
 in welke klimaatzone(s) Zuidoost Azië zich bevindt
 welke natuurlijke kansen en bedreigingen een rol spelen in het gebied
 hoe het landschap over het algemeen is ingericht
en je kent de algemene, voor het hele gebied geldende bevolkingskenmerken en de
belangrijkste verschillen binnen het gebied.
Met je eindproduct laat je blijken:
1. dat je weet in hoeverre Zuidoost Azië zich steeds sterker richt op externe gebieden
(door te kijken naar de ontwikkeling van de handelsbalans als deel van het BNP)
2. dat jou duidelijk is in hoeverre de economie van Zuidoost Azië gericht is op de binnenlandse
handel en in hoeverre op export
3. dat je weet hoe de balans ligt tussen investeringen in Zuidoost Azië, door buitenlandse
bedrijven en regeringen, en andersom (investeringen door Aziatische bedrijven in het
buitenland).
4. dat je weet wat het verband is tussen de begrippen ‘exportvalorisatie’ en ‘export processing
zones’
5. dat je weet welke invloed kolonialisme heeft gehad op Zuidoost Azië (denk aan
ondernemingslandbouw) en in welke vorm er nu neo-kolonialistische banden aanwezig zijn
6. dat je kunt aangeven welke plek Zuidoost Azië inneemt in het centrum-periferie model
7. dat je kunt aangeven hoe we economisch dualisme en fragmentarische modernisering
kunnen terugvinden in de ruimtelijke dimensie (hoe zien we het terug in het ‘landschap’?)
8. dat je kunt aangeven wat Zuidoost Azië bijzonder maakt als het gaat om de arbeids- en
kapitaalintensiteit
9. dat je kunt aangeven welke landen tot de eerste generatie NIC’s en welke tot de tweede
generatie worden gerekend, en welk(e) land(en) tot emerging country word(t)(en) gerekend
10. dat je kunt aangeven welke invloed de oriëntatie op export heeft op de ruimte (gebruik
daarbij de termen export georiënteerde landbouw en – industrialisatie)
11. dat je kunt aangeven wat de ligging van Zuidoost Azië voor invloed heeft op de handel.
WERKWIJZER
Vooraf
Werkvorm en benodigdheden zijn afhankelijk van het
eindproduct dat je kiest.
Tijd
Voor de opdracht heb je ongeveer 8 uur nodig.
BRONNEN
Hyperlinks
NOS Dossier De lonkende stad
http://www.nos.nl/nosjournaal/dossiers/urbanisatie/index.html
Arbeidsmigratie in Zuidoost Azië
Nederlands Interdisciplinair Demografisch Instituut (licht
verouderd):
www.nidi.knaw.nl/web/html/public/demos/dm98091.html
Hans van de Veen, Vietnam gaat millenniumdoelen halen, in:
Internationale samenwerking, 2007, nr. 1, p. 12-15
http://www.isonline.nl/?node_id=62619
Volkskrant 22 augustus 2007: Chinees strandleven
http://www.volkskrant.nl/archief_gratis/article592944.ece/Chinees_strandleven
NB: China wordt officieel niet tot Zuidoost Azië gerekend.
Grote Globaliseringsgids
http://www.groteglobaliseringsgids.nl/
http://www.southasiabiz.com/remittance/
“South Asian Business news and information” over remittances
http://southasia.oneworld.net
“Bringing together a network of people and groups working for human rights and
sustainable development from across the globe.”
http://www.saarc-sec.org
“South Asian Association for Regional Cooperation (SAARC) provides a platform for the
peoples of South Asia to work together in a spirit of friendship, trust and understanding.
It aims to accelerate the process of economic and social development in Member States.”
Leermiddelen




Grote Bosatlas, 52e druk
Wereldwijs (Malmberg), Katern Wereld
BuiteNLand (EPN), AK 4 VWO/HAVO
Terra Aardrijkskunde Handboek Domein Vaardigheden en Werkwijzen, HAVO/ VWO