Psychogeriatrie of gerontopsychiatrie.

Psychogeriatrie of
gerontopsychiatrie.
Psychogeriatrie : geneeskunde –
cognitieve beperkingen
Gerontopsychiatrie – psychiatrische
ziekenhuizen - curatief
Bedenkingen
• Binnen gerontopsychiatrie goede balans vinden
tss. psychiatrische zorgverlening & somatische
hulpverlening. Indien somatische zorg
overheerst  = psychogeriatrie
• Verschillende factoren verantwoordelijk voor
verhoogd zorgprofiel:
– Verantwoordelijkheidsgevoel hulpverlener
– Onbekendheid gerontopsychiatrie
– Norm voor personeelsbestaffing
Verpleegkundige vaardigheden:
herkennen van en omgaan met
•
•
•
•
Depressie
Dementie
Psychose
Probleemgedrag
Depressie
Depressie herkennen
• Observatie
• Criteria van een depressie
• Moeilijkheden om depressie te herkennen
bij ouderen
Omgaan met ouderen met
depressie
• Uitgangspunt : afhankelijkheid – zware
draaglast – laag zelfbeeld – risico op
depressiviteit
• Hoe?
- Autonomie/zelfrespect bevorderen: zorg
aanvaarden om autonoom te blijven
- Evenwicht draaglast/draagkracht: zinvol
leven in alle omstandigheden
Dementie
Dementie herkennen
• Via onderzoek:
– Anamnese
– Neurologisch onderzoek, EEG
– Bloedonderzoek
– Beeldvormend onderzoek, CT-hersenen
– Duplexonderzoek v/d halsvaten
– Psychologisch testonderzoek
– ONO-test
./..
• Via ziektebeeld:
– Criteria van dementie
– Evolutie van dementie
– Vormen van dementie
•
•
•
•
dementie van het Alzheimer type
vasculaire dementie
ziekte van Pick
…
Omgaan met ouderen met
dementie
• Uitgangspunt: competenties ontwikkelen
• Hoe?
–
–
–
–
Geruisloos corrigeren
Geheugenproblemen
Communiceren met een persoon met dementie
Reageren op iets dat de persoon verkeerd doet
• Tips bij omgaan met dementerenden met
moeilijk hanteerbaar gedrag.
• Wij moeten ons aanpassen, dementerende
kan niet meer leren !
Verschil dementie en depressie (./..)
DEMENTIE
DEPRESSIE
Begin
Meestal
onduidelijk
Dikwijls duidelijk
aanwijsbaar
Verloop
Langzaam, chronisch Soms snel,
progressief
progressief
Bewustzijn
Meestal goed
Helder
Geheugen &
Oriëntatie
Globaal amnestisch
Syndroom
Meestal goed
bewaard doch erg
vertraagd
Verschil dementie en depressie
DEMENTIE
DEPRESSIE
Cognitie
Afasie, apraxie &
agnosie
Goed bewaard, performantie zeer wisselend
Emotionele expressie
Labiel, soms zeer
wisselend
Constant bedrukt
Ziektegevoel, -inzicht
Meestal afwezig
Duidelijk besef
Lichamelijke
veranderingen
Komen voor, staan
zelden op voorgrond
Typisch: verminderde
eetlust, slaapstoornissen, constipatie
Etiologie
Enkelvoudig
(organiciteit)
Psychische, sociale
en/of lichamelijk
uitlokkende factoren
Prognose
Niet reversiebel
Behandelbaar
Psychose
Psychose herkennen
• Achterdocht
• Hallucinaties
• Diagnose via amnestisch onderzoek &
observatie
• Beroep doen op andere hulpdiensten (vb.
politie)
• Weinig vertrouwen t.o.v. professionele
hulpverleners
• Achtervolgings-, vergiftigings- of
jaloersheidswaan
Omgaan met ouderen met psychose
• Uitgangspunt:
- ouderen = jongeren
- negatieve / positieve symptomen
• Hoe?
-
Medicamenteuze behandeling
Prikkelarme omgeving
Behandeling van waan
Werken met doelgedrag
Richtlijnen voor afdelingswerking
Probleemgedrag
Probleemgedrag herkennen
1. Algemeen.
Vanuit rusthuis naar psychiatrische afdeling.
Ontstaan van probleemgedrag kunnen we
begrijpen:
- individuele factoren
- omgevingsfactoren
- lichamelijke factoren
- psychische factoren
./..
• 2. Definitie
- moeilijk gedrag – communicatie
- agressie – uiting
• 3. Verschillende oorzaken & verschillende
vormen:
– consumentisme
– claimend gedrag
– agressie
Omgaan met ouderen met
probleemgedrag
Algemeen.
- Kernwoorden: bevestiging, begrenzing,
positieve aandacht.
- Grondhouding: nieuwsgierigheid.
- Eénzelfde aanpak voor het team.
Tips voor een gesprek:
- Vriendelijke houding
- Bespreek het gedrag
- Evenwicht bewaren tussen + & opmerkingen
- Duidelijk je grenzen aangeven
- Herhaal in jouw woorden wat de ander
verteld heeft
- Gebruik IK-boodschappen
jou
Claimend gedrag
• Kennis verwerven over en in kaart
brengen van betekenis/factoren van
claimend gedrag
• Bieden van houvast en structuur
• Versterken van zelfvertrouwen
• Gevaar: motivatie en plezier in het werk
kunnen afnemen + grotere werkdruk
Tips bij omgaan met actieve &
passieve agressie.
• Frustratie-agressie = “door het lint gaan”: eerst
laten uitrazen, zoeken naar de oorzaak.
• Instrumentele agressie = actief: veiligheid;
preventie; inhoudelijk niet in discussie treden
• Passieve agressie: stilstaan bij frustratie van
oudere, reden achterhalen; motiveren,
stimuleren.
• → Agressie blijft onaanvaardbaar!