Het 8 jarige kind uit de casus eet goed

(H)erkenning
van
ondervoeding
Voorstellen
• Sprekers:
- Sandra Voerman, senior kinderverpleegkundige
- Clarie Maat, senior kinderverpleegkundige
• Overige workshopleden:
- Evelien Bloemendaal, senior neonatologie verpleegkundige
en lactatiekundige
- Marlies Moerland, senior kinderverpleegkundige
- Philo van Enckevort, kinderverpleegkundige
- Yvonne Tolen, diëtist
2
Inhoud workshop
• Ondervoeding
• Casuïstiek en stellingen
• Screening op ondervoeding
• Vragen
3
Ondervoeding
15-30%
van de kinderen opgenomen in de ziekenhuizen bij opname
acuut of chronisch ondervoed
70%
wordt niet herkend en behandeld, van alle opnames
4
Voeding en ondervoeding
• Voeding is belangrijk voor een normale groei en ontwikkeling
• Verschil in energiebehoefte en verbruik bij kinderen en
volwassenen
• Ondervoeding lijdt tot:
- gestoorde groei en ontwikkeling
- verhoogde morbiditeit
- ernstig vertraagde genezing
- mortaliteit
5
Resultaat tijdige behandeling
• Verbetering voedselinname
• Stabilisatie van het gewicht, soms toename
• Verbetering van spierkracht
• Verbetering van kwaliteit van leven
• Verminderen van complicaties, opnameduur en mortaliteit
6
Opzet casuïstiek en stellingen
• 4 leeftijdscategorieën
- zuigeling
- peuter/kleuter
- schoolkind
- tiener
• Casus
• Stellingen en discussie
7
Zuigeling Casus
• Geboren: 37,4 weken; 3350 gram
• Gewicht dag 5: 2980 gram (= 11% gewichtsverlies)
• Gewicht dag 15: 3190 gram
• Drinkt goed aan de borst en maakt flinke zuigbewegingen
• Moeder vertelt: “Drinkt geweldig, plast goed, is zo lief en rustig
en komt maar om de 4 á 5 uur”
8
Zuigeling Stelling 1
“Een baby die veel slaapt en weinig huilt is tevreden
en krijgt voldoende voeding binnen”
Dit hoeft niet: “stille ondervoeding aan de borst”
9
Zuigeling stelling 2
“Gewichtsverlies van 10% de eerste 10 tot 14 dagen
na de geboorte is acceptabel”
Nee: > 7% gewichtsverlies = actie
10
Zuigeling Stelling 3
“Stille ondervoeding aan de borst komt door
mismanagement van de borstvoeding”
Goede begeleiding bij borstvoeding is belangrijk: zorgt voor een
goed borstvoedingsmanagement en reële verwachtingen
11
Foto archief zuigeling
12
Peuter/kleuter Casus
• Opgenomen met gastro-enteritis
• Bij opname goed gewicht, passend bij de lengte
• Verliezen (braken en diarree) worden gecompenseerd met
ORS
• Vochtbalans wordt bijgehouden
• Vochtintake is voldoende en de vochtbalans is goed
13
Peuter/kleuter Stelling 1
“Het bijhouden van een goede vochtbalans bij
een peuter/kleuter met gastro-enteritis is voldoende”
Goede vochtbalans voorkomt uitdrogen, maar geen
ondervoeding!
14
Peuter/kleuter Stelling 2
“Bij een peuter/kleuter met gastro-enteritis is een verwijzing
nodig naar de diëtist, ook al heeft het kind bij binnenkomst
een goed gewicht”
Niet direct, maar bij 1-3 dagen niet eten wel
15
Schoolkind Casus
• Leeftijd: 8 jaar
• Intake:
– Ontbijt: 1 boterham zonder boter met pindakaas en 1 glas
‘yokidrink’
– Tussendoor: pakje sap en een plak schoolkoek
– Lunch: 1 tot 2 boterhammen met chocopasta en een pakje sap
– Tussendoor: glas limonade en een snoepje
– Avondeten: flinke portie vlees, weinig groente, 1 aardappel en een
schaaltje vla
16
Schoolkind Stelling 1
“Het 8 jarige kind uit de casus eet goed”
Nee: voeding biedt voldoende kcal, maar is niet volwaardig;
veel suiker, weinig groente en fruit
17
Schoolkind Stelling 2
“Als het 8-jarige kind uit de casus wordt opgenomen met een
acute appendicitis loopt het een risico op ondervoeding”
acute appendicitis = risico op ondervoeding!
(bij deze matige eter helemaal)
18
Foto archief schoolkind
19
Tiener Casus
• 15 jaar oud, Cystic Fibrosis
• Goed gewicht, passend bij de lengte
• Heeft dieetlijst, maar houdt zich hier niet aan; eet voornamelijk
rijstewafels, drinkt de hele dag chocolademelk en af en toe
Nutridrink ®
• “Lust” geen ziekenhuis eten en vindt 17:15 uur te vroeg voor
het avondeten
 bestelt ‘s avonds laat pizza
20
Tiener Stelling 1
“De tiener uit de casus eet en drinkt voldoende”
Nee: voeding biedt voldoende kcal,
wat erg belangrijk is bij CF, maar is niet volwaardig
21
Tiener Stelling 2
“Een tiener opgenomen met CF moet zich houden aan het
voorgeschreven dieet”
Niet houden aan dieet = signaal!
22
Screening op ondervoeding in het JKZ
23
Waarom screening op ondervoeding?
• Prestatie indicator
• Inspectie voor de Gezondheidszorg
2007: screening op ondervoeding
2008: behandeling van ondervoeding
2008: groep kinderen toegevoegd
Vraag:
percentage patiënten dat bij opname (binnen 24uur)
is gescreend op ondervoeding > 80%
24
Screening op ondervoeding in het JKZ
• Gestart in het JKZ in 2008
• Pilot op MCU 2, daarna MCU 1 en 3
• Neonatologie niet
25
Problemen, knelpunten en oplossingen
•
•
•
•
•
•
•
•
Welke kinderen?
Formulieren overal op units
Artsen en assistenten informeren en motiveren
SDS bepalen
Is screening wel of niet gedaan?
Isolatie
Demotivatie: ‘nog meer papierwerk’
Hoge turn-over
26
Screeningsformulier deel 1
27
Hulpmiddelen
28
Aandachtspunten
• Kinderen < 24 uur opgenomen
• Kinderen > 24 uur opgenomen
• Kinderen < 1 jaar
• Kinderen > jaar
• Verpleegkundig dossier aftekenen
• SDS door arts
• Vermelden waarom screening niet (volledig) uitgevoerd
29
Screeningsformulier deel 2
30
Scores 2010
MCU 1
MCU 2
100
100
80
80
60
60
40
40
20
20
0
0
jan
feb
mrt
apr
mei
jun
jul
MCU 3
jan
feb
mrt
apr
mei
jun
juli
April 2010
• Mcu 1: 96 opnames
• Mcu 2: 90 opnames
• Mcu 3: 145 opnames
100
80
60
40
20
0
jan
feb
mrt
apr
mei
jun
juli
31
Ideeën & ervaringen
publiek
ondervoeding
en
voedingsscreening
32
Vragen?
33
Ondervoeding moet natuurlijk
niet omslaan in……
voor vragen/opmerkingen mail naar:
[email protected] of
[email protected]
34