voedingsadvies bij dreigende ondervoeding

patiënteninformatie
voedingsadvies bij
dreigende ondervoeding
De arts of verpleegkundige heeft met u besproken dat u kans heeft op
ondervoeding. Goede voeding kan helpen om uw conditie te verbeteren.
Wat is ondervoeding? Waarom is het belangrijk om uw voeding aan te
passen? Hoe kunt u dit doen? Dat en meer leest u in deze folder.
Wat is ondervoeding?
Het lichaam is in een goede conditie wanneer er voldoende voedingsstoffen
zoals eiwitten en energie beschikbaar zijn en er voldoende spiermassa is.
Goed eten en drinken, en beweging kunnen hiervoor zorgen. Als het lichaam
niet genoeg voedingsstoffen beschikbaar heeft en er sprake is van afgenomen
spiermassa heet dit ondervoeding.
Door te weinig voeding en beweging kan uw conditie en afweer achteruitgaan.
Wanneer u minder eet dan u nodig heeft, valt u af. Gewichtsverlies voor,
tijdens en kort na een behandeling is niet wenselijk. Herstel van een
behandeling of operatie kan dan langer duren.
Oorzaak ondervoeding
Door ziekte kan ondervoeding ontstaan, bijvoorbeeld:
• u heeft minder zin in eten, bent misselijk of moe.
• het lichaam kan door ziekte meer voeding nodig hebben.
Overgewicht en ondervoeding
Misschien bent u te zwaar en ervaart u
het als positief dat u bent afgevallen.
Toch kunt u bij overgewicht ook
ondervoeding hebben. U heeft door uw
ziekte juist meer voeding nodig dan
normaal, zelfs als u minder in
beweging bent.
energie. Voldoende voeding is dus belangrijk om meer gewichtsverlies te voorkomen. Misschien lukt het om zelfs weer een paar kilo aan te komen. De hoeveelheid energie die iemand nodig heeft, is onder andere afhankelijk van leeftijd, lengte, gewicht, geslacht, activiteit en de ernst van uw ziekte.
Voorkomen van ondervoeding
Het is voor uw conditie en herstel erg
belangrijk dat u goed eet en drinkt.
Probeer gewichtsverlies en
ondervoeding te voorkomen. Vooral
belangrijk is:
• voldoende eiwit (bouwstof) en
calorieën (energie)
• voldoende bewegen
• regelmatig meten van uw
lichaamsgewicht
Voldoende eiwit en energie
•Eiwit: eiwit is een bouwstof voor ons lichaam. Het is nodig voor onze spieren, bloed, organen en voor het genezen van wonden. Bij ziekte is eiwit de belangrijkste voedingsstof voor herstel. Eiwit zit vooral in vlees, vis, kip, ei, vegetarische vleesvervangers, noten, kaas, melk en melkproducten.
•Energie: energie is nodig bij alles wat we doen. Maar ook bij alles wat er in het lichaam gebeurt, zoals ademhalen, praten, het kloppen van het hart, enzovoort. Voeding levert 2
Voldoende bewegen
Om spierweefsel op te bouwen of op
peil te houden, is het belangrijk om
dagelijks een half uur te bewegen.
Bent u dit niet gewend? Bouw dit dan
geleidelijk op. U hoeft niet een half uur
achter elkaar te bewegen. Het kunnen
ook meerdere wandelingen van vijf
minuten zijn. Als u minder mobiel bent,
is iedere vorm van lichaamsbeweging
meegenomen.
Check uw lichaamsgewicht
Het lichaamsgewicht is een goede
maat om te zien of u, ondanks uw
ziekte, voldoende energie haalt uit uw
voeding. Een stabiel of stijgend
gewicht geeft aan dat u voldoende
energie binnenkrijgt. Het is daarom
belangrijk om uw gewicht in de gaten
te houden. Weeg uzelf bij voorkeur
eenmaal per week op dezelfde
weegschaal en op hetzelfde tijdstip. In
de tabel achterin deze folder kunt u uw
gewicht per week noteren.
Gezonde dagelijkse basisvoeding
Goed eten en drinken betekent dat u alle voedingsstoffen binnenkrijgt die
u nodig heeft. U zou daarom dagelijks minimaal het volgende moeten eten:
brood
3 tot 4 sneden
kaas
2 plakken of 40 gram
vleeswaren, beleg
2 plakken of 30 gram
melk, melkproducten
3 bekers/schaaltjes
fruit of vruchtensap
2 porties/glazen
vlees, vis, kip, vegetarisch
100 gram
aardappels, pasta, rijst, peulvruchten
minstens 3 stuks/lepels
groenten
minstens 3 opscheplepels
margarine, boter, bak- en
braadproduct, olie
brood besmeren, en bij bereiding
warme maaltijd toevoegen
Drinken
Het is belangrijk dat u elke dag
minstens 1½ liter drinkt. Dit zijn 10
glazen, 8 bekers of 12 kopjes. Verdeel
het drinkvocht goed over de dag: neem
bij elke maaltijd iets te drinken en drink
tussen de maaltijden door.
Hulp van een diëtist
Soms lukt het niet om deze
hoeveelheden te eten en drinken. De
oorzaak kan bijvoorbeeld zijn dat u
weinig eetlust heeft, misselijk bent,
spanning ervaart of last heeft van
bijwerkingen van medicijnen. Overleg
dan met uw arts over verwijzing naar
een diëtist.
3
Adviezen voor energie- en
eiwitrijke voeding
•
Valt u toch af ondanks een gezonde
basisvoeding? Dan kunnen deze tips u
helpen om op gewicht te blijven of
misschien zelfs aan te komen.
• Eet vaker kleine porties verspreid
over de dag: bijvoorbeeld elke 2 uur.
• Neem tussendoor iets bij de koffie of
thee.
• Neem in plaats van koffie of thee
bijvoorbeeld (chocolade)melk,
drinkyoghurt, vruchtensap of een
kop soep.
• Gebruik liever geen magere, halvaof lightproducten.
• Kies volvette producten zoals volle
melk, volle yoghurt, volle vla,
roomkwark, volvette (48+) kaas.
• Besmeer uw brood ruim met (dieet)
margarine of roomboter en gebruik
ruim beleg op brood (dieetmargarine
bevat evenveel vet - energie dus –
als roomboter).
• In plaats van 1 snee brood kunt u
ook iets anders nemen. Bijvoorbeeld
2 beschuiten of 2 crackers, pap van
volle melk, een schaaltje cornflakes
of muesli met volle melk of volle
yoghurt of een beker drinkontbijt.
• Voeg suiker toe aan thee, koffie,
yoghurt en pap.
• Bent u diabetespatiënt? Voeg dan
alleen suiker toe als u dit gewend
bent te doen en als het dus past in
4
•
•
•
uw diabetesdieet.
Neem niet te veel rauwkost. Kook de
groente liever en roer er een klontje
margarine of boter, een scheutje
room of een lepel crème fraîche of
saus door. Of roerbak uw groenten
met olie.
Neem een tussendoortje zoals een
candybar (Mars, Milky Way,
Snickers, enzovoort), gevulde koek,
eierkoek, Liga, stroopwafel, plakje
cake, plak ontbijtkoek met veel
(dieet)margarine of boter, bonbon,
roomijs, pinda’s, nootjes,
studentenhaver, chips, kaaskoekjes,
lekkerbekje, haring, saucijzen of
worstenbroodje, stukjes kaas of
worst of een loempia.
Eet niet te snel en kauw goed.
Neem geen voedingsmiddelen die u
tegenstaan.
Verwijzing naar een diëtist
Blijft uw gewicht ondanks de adviezen
in deze brochure dalen, vraag dan aan
uw arts om een verwijzing naar een
diëtist.
Vragen?
Heeft u na het lezen van deze folder
nog vragen? Neem dan contact op met
de afdeling Diëtetiek. Deze is
bereikbaar van maandag tot en met
vrijdag van 8.30 tot 16.00 uur via
' (020) 599 34 72 of via
www.olvg.nl/dietetiek
Tabel lichaamsgewicht
Noteer in onderstaande tabel iedere week uw gewicht
Datum
Gewicht
Opmerkingen
5
Datum
6
Gewicht
Opmerkingen
7
onze lieve vrouwe gasthuis
postbus 95500
1090 hm amsterdam
' (020) 599 91 11
www.olvg.nl
algemene voorwaarden, kijk op
www.olvg.nl/algemene_voorwaarden
klacht of opmerking, ga naar
www.olvg.nl/klacht
Redactie en uitgave
Marketing en Communicatie
November 2014/diëtetiek/301-634/2010869