Inhoud - School en ziekzijn

INFORMATIEBROCHURE
voor de vrijwilliger-lesgever
Inhoud
1. Vooraf .......................................................................................... 3
2. Historiek ....................................................................................... 4
3. Wat is School & Ziekzijn?.............................................................. 5
4. Verloop van de begeleiding .......................................................... 6
Rol van de dossierverantwoordelijke bij de opstart ..................... 6
Rol van de vrijwilliger-lesgever ..................................................... 7
Rol van de organisatie S&Z ......................................................... 10
5. Initiatieven van de overheid ....................................................... 11
Ziekenhuisonderwijs .................................................................. 11
TOAH .......................................................................................... 11
Bednet ........................................................................................ 12
K-diensten .................................................................................. 12
6. Indeling van de ziektebeelden .................................................... 13
Indeling van een aantal ziektebeelden ....................................... 13
Evolutie van de ziektebeelden.................................................... 14
7. Praktische informatie ................................................................. 15
Bestuursleden ............................................................................ 15
Contact ....................................................................................... 16
Website ...................................................................................... 17
Sponsors ..................................................................................... 17
2
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
1. VOORAF
Beste vrijwilliger-lesgever,
Tijdens het kennismakingsgesprek kreeg je heel wat nieuwe
informatie over School & Ziekzijn. In deze infobrochure kun je
alles rustig nalezen.
Je vindt er praktische gegevens en achtergrondinformatie.
Het verloop van de begeleiding van een zieke leerling wordt
stap voor stap uitgelegd. Zo heb je een houvast als je zelf start
met een opdracht.
Heb je nog vragen? Aarzel niet om met ons contact op te
nemen.
Met vriendelijke groeten,
Het bestuur van School & Ziekzijn
3
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
2. HISTORIEK
‘School in & na Ziekenhuis’ (SINZ), de voorloper van ‘School & Ziekzijn’
(afgekort S&Z), werd in Oost-Vlaanderen opgericht in 1998.
Aanvankelijk werd naast thuisonderwijs ook permanentie voorzien in
twee Algemene Ziekenhuizen van Gent. Vandaag ligt het zwaartepunt
van de werking bij onderwijs aan huis voor kinderen en jongeren die
omwille van medische redenen tijdelijk niet naar school kunnen.
Sinds januari 2006 is ‘School in & na Ziekenhuis’ een vzw, met alle
rechten en plichten verbonden aan dit juridisch statuut.
In de vijf Vlaamse provincies bestaat er een gelijkaardige, maar
autonome werking voor het zieke kind.
Op 25 maart 2011 werd de Koepel School & Ziekzijn Vlaanderen
opgericht. De 5 Vlaamse provincies traden toen voor het eerst naar
buiten onder dezelfde naam School & Ziekzijn, met één folder, één
website, één logo, één huisstijl, met behoud van de eigen autonomie
wat de provinciale werking betreft.
Gaandeweg speelden de vrijwilligersverenigingen een grotere rol in
het onderwijslandschap rond het zieke kind. De Koepel S&Z maakt
thans deel uit van het Platform voor Onderwijs aan zieke leerlingen in
Vlaanderen (PoZiLiV)1.
1 Alle organisaties die ondersteuning bieden aan zieke leerlingen zijn binnen POZILIV vertegenwoordigd:
Type 5 ziekenhuisscholen, Type 5 andere scholen, K- Diensten, vrijwilligersorganisaties, Bednet, Vlaamse Liga
tegen Kanker en Externe experts. PoZiLiV is erkend door het Ministerie van Onderwijs en vorming.
4
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
3. WAT IS SCHOOL & ZIEKZIJN?
De vzw S&Z is een vrijwilligersorganisatie die tot doel heeft
leerachterstand beperken en zittenblijven voorkomen bij kinderen die
door ziekte, heelkundige ingreep, psychische problemen of ongeval
tijdelijk niet naar school kunnen. S&Z wordt gesubsidieerd door de
Vlaamse overheid, de provincie Oost-Vlaanderen en de stad Gent.
S&Z heeft een team vrijwilliger-lesgevers met pedagogische
vaardigheden die langdurig zieke kinderen gratis begeleiden.
Begeleiding door S&Z is mogelijk vanaf de derde kleuterklas tot en met
het laatste jaar van het secundair onderwijs.
Uitzonderlijk is een begeleiding mogelijk tijdens de grote vakantie in
het vooruitzicht van een uitgesteld examen eind augustus.
S&Z werkt samen met het gewoon onderwijs van alle netten. Omwille
van de specificiteit van het onderwijstype behoren leerlingen uit het
buitengewoon onderwijs niet tot de doelgroep van S&Z.
S&Z geeft studieondersteuning op voorwaarde dat:
 een medisch attest voorhanden is
 de leerling ingeschreven is in een erkende school
De lessen zijn gratis. S&Z vergoedt de verplaatsings- en eventuele
werkingskosten2 van de vrijwilliger.
S&Z werkt samen met zowel de thuisschool als de ziekenhuisscholen,
de K-diensten en Bednet.
2
Zie document ‘Overeenkomst met de ouders’
5
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
4. VERLOOP VAN DE BEGELEIDING
Rol van de dossierverantwoordelijke bij de opstart
De school van de zieke leerling, een CLB-medewerker, het ziekenhuis,
een arts of een ouder neemt contact op met S&Z. De aanvraag komt
terecht bij een dossierverantwoordelijke.
Deze gaat eerst op huisbezoek. Dit levert heel wat informatie over de
leefwereld en het ziektebeeld van de leerling. Verder wordt aan de
ouders en de leerling informatie verstrekt over werkwijze,
voorwaarden en wederzijdse afspraken.
De ouders vullen twee formulieren in. Het formulier ‘aanvraag’ bevat
de nodige informatie over de leerling. In het formulier ‘overeenkomst
met de ouders’ staan de wederzijdse afspraken tussen de ouders en
S&Z. Er staat onder meer dat er tijdens het lesgeven steeds een
volwassen verantwoordelijke in huis aanwezig moet zijn.
De dossierverantwoordelijke neemt contact op met de school om o.a.
informatie in te winnen i.v.m. de te begeleiden vakken en vraagt de
contactgegevens van de vakleerkrachten. Het engagement van S&Z
beperkt zich tot maximum drie vakken.
De dossierverantwoordelijke vraagt aan de school om het lesmateriaal
ter beschikking te stellen. De ouders moeten ervoor zorgen dat nota’s,
cursussen en handboeken thuis aanwezig zijn bij de opstart van de
lessen. Zo hoeft de vrijwilliger geen extra kopieën te maken.
Soms wordt informatie over de zieke leerling ingewonnen bij het CLB.
6
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
Ten slotte zoekt de dossierverantwoordelijke een geschikte
vrijwilliger bij voorkeur binnen een straal van 25 km van de
woonplaats van de leerling.
Hij / zij ontvangt de nodige gegevens van de leerling, de ouders en de
school. Op deze manier kan de vrijwilliger-lesgever zelf afspraken
maken met de ouders en met de leerkracht.
De hele procedure neemt ongeveer één week in beslag.
Rol van de vrijwilliger-lesgever
Als je de opdracht aanvaardt neem je telefonisch contact op met de
ouders en maak je een afspraak voor een eerste kennismaking.
Tijdens deze ontmoeting krijg je de kans om voeling te krijgen met de
leerling. Je kunt afspraken maken over startdatum, duur, tijd en
frequentie van de lessen, beschikbaarheid van de handboeken en/of
nota’s, samenwerking met de school en peilen naar de motivatie van
de leerling… Laat steeds je contactgegevens (e-mailadres en
telefoonnummer) achter bij de leerling.
Na de eerste kennismaking kan je starten.
Je komt in de eerste plaats om studiebegeleiding te geven. Anderen
zijn verantwoordelijk voor de begeleiding en de opvolging van het
medisch en psychologisch proces. De verleiding om te helpen is groter
wanneer een leerling psychische problemen heeft. Hoe goed de
bedoeling ook is, je bent geen hulpverlener of persoonlijke vriend van
de leerling of van de ouder.
Je wordt meestal met open armen ontvangen. Zowel de ouders als het
kind appreciëren enorm wat je voor hen doet.
7
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
Het is aan te raden contact op te nemen met de vakleerkracht. Je taak
is gemakkelijker als je weet wat hij/zij verwacht van het kennisniveau
van de leerling. Veel leerkrachten stellen dit contact op prijs. Ze voelen
zich gewaardeerd en ook dicht betrokken bij het leerproces van de
afwezige leerling. Als je als vrijwilliger een duidelijke omschrijving van
de te kennen leerstof/vaardigheden hebt, kan je ook veel gerichter
werken. Het betrekken van de eigen vakleerkracht bij het
begeleidingsproces geeft de leerling een veilig gevoel.
Je kan ook afspraken maken over mogelijke toetsmomenten, verloop
van het examen enz. Heel uitzonderlijk en enkel op vraag van de
school kun je toetsen afnemen. De verantwoordelijkheid voor het
opstellen en verbeteren van die toetsen ligt altijd bij de school.
“Meer en meer scholen in Vlaanderen gebruiken een elektronische
leeromgeving zoals bij voorbeeld Smartschool. Dit is een online
platform waarmee leerlingen en leerkrachten met elkaar kunnen
communiceren en o.a. digitaal lesmateriaal kunnen uitwisselen.
8
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
Voor zieke leerlingen is het een middel om in contact te blijven met
hun leerkrachten van de school, lesmateriaal op te halen en indien
nodig gemaakte taken in te dienen3.” Op deze manier kan je ook
taken, toetsen en notities ophalen en contact leggen met de school.
Andere veelgebruikte ICT-tools zijn e-mailen en skypen. Dit zijn
goedkope en snelle manieren voor contact met de zieke leerling, de
school, de ouders…
Het is belangrijk te weten dat sommige scholen zeer goed meewerken,
andere minder. Bij problemen kan je steeds terecht bij de
dossierverantwoordelijke. Er wordt samen naar een oplossing gezocht.
Je staat er niet alleen voor.
De dossierverantwoordelijke volgt het dossier op tot het einde van de
begeleiding en neemt tussendoor regelmatig contact met je op. Bij
lange begeleidingen heb je elke drie maand de kans om de begeleiding
al dan niet te beëindigen.
Trimestriëel of op het einde van de begeleiding word je gevraagd twee
formulieren in te vullen: een formulier ‘kostennota’ en een formulier
‘verslag vrijwilligersprestatie’.
In de kostennota vermeld je de gemaakte kosten. Dit zijn vooral de
verplaatsingskosten. Aan de hand van dit document zal S&Z je
gemaakte kosten vergoeden.
3
Govaerts, L.,& Smeyers A. Geef me veerkracht: over onderwijs aan langdurig zieke kinderen. Leuven, 2010,
p.105
9
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
Het formulier ‘verslag vrijwilligersprestatie’ is bedoeld als evaluatie
van je opdracht. Het dient eveneens ter verantwoording van de
gemaakte kosten aan de subsidiërende overheid. Het cijfermateriaal is
belangrijk voor het jaaroverzicht en nodig voor de jaarlijkse algemene
vergadering van de vzw.
Documenten en formulieren kun je van de website (www.s-z.be/SZ-OVL)
downloaden en ingevuld doorsturen naar de dossierverantwoordelijke.
Rol van de organisatie S&Z
Jaarlijks is er een vorming en een ontspannende dankactiviteit. Je
ontmoet er andere vrijwilligers en er is ruim de tijd om bij te praten.
Als vrijwilliger ben je verzekerd voor burgerlijke aansprakelijkheid en
lichamelijke schade (zie organisatienota, rechten en plichten van de
organisatie en de vrijwilliger, p 2). De wagen waarmee je naar de
leerling rijdt is omnium verzekerd. Vergeet niet de instructies i.v.m. de
omniumverzekering te lezen en in je wagen te bewaren voor het geval
je als vrijwilliger een ongeval hebt tijdens het uitvoeren van een
opdracht voor S&Z.
10
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
5. INITIATIEVEN VAN DE OVERHEID
Ziekenhuisonderwijs
De vzw “Ik leer in het ziekenhuis” overkoepelt alle Belgische
ziekenhuisscholen die voorzien in buitengewoon onderwijs van het
type 5. Voor Vlaanderen gaat het om de universitaire
ziekenhuisscholen in Gent, Leuven en Antwerpen. Daarnaast
verschaffen het revalidatiecentrum Pulderbos in Zandhoven, de
ziekenhuisscholen ‘Inkendaal’ in Vlezenbeek en La Ruche, ’t Zeegat en
het Zeelyceum in De Haan onderwijs in een gespecialiseerd ziekenhuis.
Meer informatie: www.ikleerinhetziekenhuis.be.
TOAH
Tijdelijk Onderwijs Aan Huis (TOAH) is een initiatief van de overheid
waardoor studiebegeleiding aan huis kan gegeven worden door
leerkrachten van de school aan langdurig zieke leerlingen en dit vanaf
de derde kleuterklas.
Wanneer een leerling wegens ziekte of ongeval gedurende meer dan
21 kalenderdagen ononderbroken afwezig is, heeft hij/zij recht op vier
uur onderwijs aan huis per week. TOAH wordt pas na een wachttijd
van 21 dagen opgestart.
Ook chronisch zieke leerlingen hebben recht op vier uur onderwijs aan
huis na negen halve dagen afwezigheid.
De afstand tussen de school en de woonplaats van de leerling mag
niet meer dan 10 km bedragen. Kinderen die verder wonen mogen
geholpen worden door de school maar dit is geen verplichting.
Een zieke leerling kan tegelijkertijd genieten van TOAH en van S&Z.
Deze twee initiatieven zijn complementair en kunnen elkaar aanvullen.
11
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
Bednet
Bednet, Synchroon Internet Onderwijs (SIO), is vanaf 1 september
2015 verankerd in het Ministerie van Onderwijs en vorming, d.w.z. dat
langdurig of chronisch zieke kinderen dan recht hebben op Bednet
en/of TOAH.
Via een computer en een webcam in de klas kan de zieke leerling van
thuis uit actief deelnemen aan de les, het bordschema zien, vragen
stellen, contact houden met klasgenoten…
Zoals voor TOAH kunnen Bednet en de begeleiding door S&Z elkaar
aanvullen.
K-diensten
Een K-dienst is een dienst voor kind- en jeugdpsychiatrie in
ziekenhuizen. Kinderen met een psychische problematiek worden hier
opgevangen.
Een K-dienst met minstens 15 erkende bedden krijgt op jaarbasis een
enveloppe om zelf onderwijs te organiseren. De K-dienst werft eigen
onderwijzend personeel aan dat voorziet in onderwijs op maat van de
specifieke doelgroep.
K-diensten hebben niet alle vakken of onderwijsniveaus in huis.
Aanvullend kan studiebegeleiding door S&Z ingeroepen worden. De
vrijwilliger geeft dan les in de K-dienst.
12
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
6. INDELING VAN DE ZIEKTEBEELDEN
Indeling van een aantal ziektebeelden
Psychische
aandoeningen en
gedragsstoornissen
Dit zijn aandoeningen of stoornissen zoals anorexia,
zelfmoordpoging, depressie, schoolweigering, autisme,
Asperger, Tourette, automutilatie…
Interne
aandoeningen
Dit zijn alle aandoeningen van inwendige organen en bloed
zoals stoornissen van hart, ademhaling, nier, darm, lever,
infecties, diabetes, astma en mucoviscidose.
Ongevallen
Dit zijn stoornissen veroorzaakt door externe factoren
zoals een verkeersongeval, maar ook brandwonden en
vergiftiging.
Kanker
De meest voorkomende kankers zijn hersentumoren,
botkanker, maar ook alle vormen van leukemie en
Hodgkin.
Aandoeningen van
het
bewegingsstelsel
Deze worden ook wel bot- of spieraandoeningen
genoemd. Enkele voorbeelden zijn scoliose, klompvoeten,
fracturen, artritis, reuma maar ook bindweefselziekten en
auto-immuunziekten.
Aandoeningen van
het zenuwstelsel
Het chronisch vermoeidheidssyndroom (CVS), epilepsie en
chronische hoofdpijn zijn de meest gekende aandoeningen
van het zenuwstelsel.
Andere
Er zijn ook nog andere aandoeningen die bij geen van
bovenstaande groepen horen zoals oogaandoeningen,
huidaandoeningen en aangeboren afwijkingen…
Sommige van deze ziekten zijn langdurig, andere zijn chronisch. Bij
langdurig zieke leerlingen is er sprake van ziekteperiodes uitgedrukt in
weken, maanden of zelfs jaren. Toch zijn langdurige ziekten niet
blijvend, de nadruk ligt hier op de grote kansen tot genezing.
13
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
Bij chronisch zieke leerlingen is er sprake van levenslang. De oorzaken
van chronische ziekten zijn niet wegneembaar. De nadruk ligt hier op
zo optimaal mogelijk leren leven met de ziekte.
Evolutie van de ziektebeelden
Bij de start van S&Z werd er voornamelijk les gegeven aan lichamelijk
zieke kinderen en was er weinig sprake van biopsychosociale
aandoeningen. Kinderen met ziekten als astma, mucoviscidose,
reuma, ADHD behoorden vaak tot onze doelgroep. Door de
vooruitgang van de geneeskunde en dankzij aangepaste medicatie,
vermindert het aantal aanvragen voor begeleiding van leerlingen met
dergelijke ziekten. Vandaag zien we een toename van het aantal
leerlingen met biopsychosociale aandoeningen als autisme, anorexia,
CVS …
Meer informatie over autisme, CVS, depressie, eetstoornissen en
schoolweigering vind je terug in het steunpakket biopsychosociale
aandoeningen dat door S&Z Oost-Vlaanderen is ontwikkeld (2010).
Naast informatie over de aandoening zelf, worden tips gegeven voor
de studiebegeleiding. Recent is het steunpakket aangevuld met
informatie over smetvrees.
Het steunpakket vind je terug op de website van S&Z OostVlaanderen. Indien je de begeleiding toegewezen krijgt van een
leerling met één van deze aandoeningen kan je het specifieke
onderdeel van het steunpakket downloaden.
14
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
7. PRAKTISCHE INFORMATIE
Bestuursleden
Voorzitter
Isabelle Steyaert
[email protected]
0478 61 08 76
Dossierverantwoordelijken
Isabelle Steyaert
[email protected]
0478 61 08 76
Lucienne Langé
[email protected]
0473 88 24 28
Magda Fostie
[email protected]
0485 76 11 89
15
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
Overige bestuursleden
Miriam Tratsaert
[email protected]
0485 55 58 72
Annie Vanden Abeele
[email protected]
0494 22 41 69
Brigitte De Craene
[email protected]
0476 94 82 68
Irène Vossen
[email protected]
0486 41 77 47
Contact
S&Z Oost-Vlaanderen vzw
Kortrijksesteenweg 420
9000 Gent
0473 19 89 13
[email protected]
16
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave
Website
Meer informatie vind je op de website: www.s-z.be
Met de link www.s-z.be/SZ-OVL kom je rechtstreeks op de website
van S&Z Oost-Vlaanderen.
Op de website vind je o.a. de missie, de historiek, een organigram
van de organisatie, contactgegevens, de nieuwsbrieven, documenten
en formulieren die je kunt downloaden, …
Sponsors
De subsidies volstaan niet om de kosten van S&Z te dekken. Dank zij
de steun van sponsors is gratis en aangepast individueel onderwijs
door onze vrijwilligers vandaag mogelijk. We danken de sponsors die
ons tijdens het schooljaar 2014-2015 hebben gesteund.
Sponsors die elk jaar steunen:
- WH Selfinvest
- Kiwanis Gent Gravensteen
- Tele-kleding
Nieuwe sponsors:
-
Lions Club Oudenaarde
Markant Destelbergen
NV Studie- en expertisebureau De Palmenaer
Rotary Club Gent
Lions Club Gent
Lions Club Dendermonde
CERA Foundation
17
Informatiebrochure S&Z Oost-Vlaanderen vzw - 2015 3de uitgave