Week 2 Dag 4 - Welkom bij Vrije School Studiecoaching!

1
Week 3 Dag 2 of 3
Proef 15,
(Leerling mapje) Versie oktober 2012
“Oplosbaarheidspracticum”
8e leerling practicum
Doel van de proef:
Onderzoeken of enkele stoffen oplossen in water, ethanol (=alcohol) en ether.
Eerst onderstaande grondig doorlezen, dan pas schema gaan invullen!!
Links: Alle benodigdheden. Reageerbuis met water is open, met alcohol krijgt afsluiting van
alu-folie. Reageerbuis met ether krijgt kurkje als afsluiter. Rechts: ether via glazen trechter in
druppelflesje gieten. Probeer zo min mogelijk te morsen; zéér bedwelmend! Het beste in
zuurkast doen!
Foto: de druppelflesjes voor de leerlingen. Links ether, rechts ethanol
2
► Benodigdheden (per 2 leerlingen):

Rekje met 3 reageerbuisjes, van te voren gevuld met:
1e buisje:
Twee vingers hoog water, niet afgedekt
e
2 buisje:
Twee vingers hoog alcohol (ethanol), afgedekt met alu-folie
3e buisje:
Één vinger hoog ether, afgedekt met kurkje
Veiligheidsbrillen!!
Veiligheid!
Voor alle veiligheid is het belangrijk dat de kurk zo veel mogelijk op het
reageerbuisje blijft. Etherdamp in ademen is slecht voor de gezondheid. Ether
is zéér vluchtig en verdampt snel en is bovendien zeer brandgevaarlijk.





Theeglas met bodempje suiker met theelepeltje er in
Theeglas met bodempje slaolie met pipet er in
Water in spuitfles
Ethanol in druppelflesje met etiket waar ethanol (blauwe streep) op staat
Ether in druppelflesje met etiket waar ether (rode streep) op staat
► Waarneming:
1. Onderzoek volgens onderstaand schema (blaz. 3) in hoeverre een stof oplosbaar
is in de genoemde oplossing (water, ethanol of ether) of niet.
We herinneren ons uit klas 8 drie soorten oplossingen:
1) heldere oplossing → alle deeltjes lossen onzichtbaar op.
2) emulsie → de deeltjes zweven in de oplossing en lossen maar deels op.
3) suspensie → de deeltjes zinken naar de bodem en lossen helemaal niet op.
.
2. Werk het schema rij voor rij af. (En rij is een horizontale regel),
 dus eerst proberen suiker op te lossen in water, dan in ethanol en ten slotte in
ether.
 daarna doe je hetzelfde met de slaolie.
 als laatste doe je hetzelfde met ether. (Laatste vakje van schema rechts-onder
blijft natuurlijk leeg. Daarom staan er kruisjes in)
3.
De suiker
Doe van de suiker slechts een paar korrels in elk van de drie reageerbuizen!! Alleen
dan kun je duidelijk zien of die oplost of niet. Goed schudden met je duim er op,
behalve bij ether die schud je met de kurk erop)
4. De slaolie
Gebruik van de slaolie slechts enkele druppels, opgezogen in de pipet. Na
toevoegen goed schudden met je duim er op, (behalve bij ether die schud je met
de kurk erop)
5. Nu eerst de reageerbuisjes met water en alcohol leeggooien in de wasbak en
goed omspoelen. Daarna goed uitschudden, dat ze zo droog mogelijk zijn. (die
met ether hoeft niet.)
3
6. De ether
Doe van de ether hoogstens een paar druppels in het reageerbuisje. Daarna snel
weer de dop op het flesje met ether!!) Goed schudden met je duim er op.
7. Nadat je achtereenvolgens de goedjes in het reageerbuisje er bij hebt gedaan,
goed schudden, steeds je duim op de reageerbuis en langdurig schudden. (Duim er
op mag. Goedjes zijn ongevaarlijk voor je huid) Maar buisje met ether schudden
met de kurk er op, in plaats van je vinger!
8. Plaats de reageerbuizen in het rekje steeds in dezelfde volgorde als in het
schema, zodat je weet wat waar in zit! De logische volgorde is water, ethanol ether.
9. Zorg er voor dat het reageerbuisje met de ether altijd is afgesloten (behalve
natuurlijk als je er iets in doet!)
10. Vul bij het schema de termen in, die volgens jullie het oplossen beschrijven, zoals
“goed”, “beetje”, of “slecht”. (al naar gelang) en schrijf er bij of het een heldere
oplossing wordt, emulsie, of suspensie of dat het zó onoplosbaar is, dat zelfs niet
van een suspensie gesproken kan worden. Vul dan in: “zelfs geen suspensie”
Schema:
Enkele korrels
suiker uit de hand
Reageerbuis met water
2 vingers hoog
Lost zeer goed op
Heldere oplossing
Reageerbuis met ethanol
2 vingers hoog
Bekijk buisje vooral van
onderen!
Lost niet op. Je blijft
korrels
zien,
dus
suspensie
Reageerbuis met ether
1 vinger hoog
Bekijk buisje vooral van
onderen!
Lost niet op. Je blijft
korrels
zien,
dus
suspensie
Lost slecht op, olie
drijft op water. Na
schudden
emulsie,
dan scheiding olie en
water
Lost een beetje op. Olie
zweeft, dus emulsie
Lost zéér goed op,
Volkomen
heldere
oplossing
buisjes water
Lost matig op
Emulsie
en ethanol legen
Lost redelijk op;
Iets troebele emulsie
En reinigen
xxxx
Werkrichting
Enkele druppels
slaolie uit pipet
Werkrichting
Nu eerst de
Enkele druppels ether
uit druppelflesje
NIETS!!
Werkrichting
Opruimen en schoonmaak:
 Zet de rekjes en flesjes weer netjes terug
 Evt. tafel schoon maken
 Witte jassen netjes terug hangen, alle voorkanten richting raam gekeerd
Verwerking:
Maak een proefbeschrijving zoals gebruikelijk.
► Benodigdheden overnemen van blz. 1
►“Waarneming” is bovenstaand schema. Neem dit over in je mapje.
► Conclusies: niet nodig.
0-0-0-0-0-0-0