Een benadering voor passief welzijn

PDL:
Een benadering voor
passief welzijn
Chrétienne van der Burg, ergotherapeut
Lisette Vrolijk, fysiotherapeut
Inhoud
 Voorstellen
Wie zijn wij
Ipse de Bruggen
LACCS en PDL
 Anne: van ADL naar PDL
Interactief
Vragen en bevragen
Voorstellen
Chrétienne van der Burg, Ergotherapeut
en
Lisette Vrolijk, Fysiotherapeut
Beide werkzaam binnen het
Centrum voor Integrale Diagnostiek en Behandeling (CIDB) ZW Ipse
de Bruggen
Ipse de Bruggen
• Zorgaanbieder voor mensen met een verstandelijke of
meervoudige beperking
• 3 landgoederen: Nieuwveen, Nootdorp en Zwammerdam
• 300 zorglocaties verspreid over heel Zuid-Holland
• Verschillende vormen van zorg, voor uiteenlopende
doelgroepen
Ipse de Bruggen
Iedereen is bijzonder
Ieder mens heeft het recht op een goed leven. Dat betekent
zelf keuzes kunnen maken en bepalen wat belangrijk voor je
is. Andere mensen om je heen hebben en volwaardig mee
kunnen doen in de samenleving. Jezelf ontwikkelen,
capaciteiten benutten en je wensen en dromen kunnen
realiseren.
Goed Leven bij EMB-cliënten
Binnen Ipse de Bruggen is ervoor gekozen middels de LACCSvisie te werken bij mensen met een meervoudige
beperking.
Deze visie gaat er vanuit dat er 5 gebieden zijn, welke samen
een Goed Leven vormen.
LACCS-gebieden
L  Lichamelijk welzijn
A  Alertheid
C  Contact
C  Communicatie
S  Stimulerende tijdsbesteding
LACCS en PDL
PDL zien wij als een praktische interventie binnen de LACCSvisie. Op elk onderdeel van de LACCS-visie heeft PDL
belangrijke aandachtspunten.
PDL is daarom ook een zeer geschikt en praktisch concept
om in te zetten bij mensen met een (ernstig) meervoudige
beperking.
Anne
 38-jarige vrouw
 Ernstig meervoudige beperking
 Ernstige auditieve en visuele beperking
 Epilepsie, spasticiteit en coxartrose in de rechter heup
 LACCS: lichaamsgebonden niveau, sensatiefase
 Gilgedrag en onrust
ADL  Zelfzorgvermogen
 Liggen
 Zitten
 Wassen
 Aankleden
 Toiletgang
 Verplaatsen
 Voeden
ADL bij Anne
 Liggen:
normaal bed, eigen matras
 Zitten:
normale eetkamer- en huiskamerstoel
 Wassen:
ADL-afhankelijk, standaard douchestoel
 Aankleden:
ADL-afhankelijk, op douchestoel
 Verschonen: incontinent van urine en ontlasting. Verschoond op
het toilet.
 Verplaatsen: zelfstandig zonder hulpmiddelen
 Voeden:
zelfstandig
Anne
Sinds 2012:
 Slechter lopen t.g.v. artrose
 THP
 Meerdere complicaties
Het doel van ouders: Anne mee naar huis kunnen nemen
Voorwaarde: stafunctie behouden
Achteruitgang
Zelfzorgvermogen
Zelfzorgtekort
Activeren/revalideren
Zelfzorgvermogen
ADL-onafhankelijk
Wanneer activeren / revalideren niet meer lukt
Acceptatie van (deel)passiviteit
Anne
Ondanks grootse multidisciplinaire aanpak:
 Toename van angst en gilgedrag
 Ontbreken van initiatief en motivatie
 Beperkte lichamelijke mogelijkheden bleven bestaan
Anne
Doel aangepast; acceptatie van passiviteit, “Goed Leven”:
 Comfort
 Verminderen van gilgedrag
 Opbouwen van positieve lichaamsgebonden activiteiten
PDL-inzet als praktische interventie
ADL
PDL
Liggen
Liggen m.b.v. ondersteuning
Zitten
Zitten m.b.v. ondersteuning
Wassen
Gewassen worden
Aankleden
Gekleed worden
Toiletgang
Verschoond worden
Verplaatsen
Verplaatst worden
Voeden
Gevoed worden
Voorwaarden PDL
 Accepteren van (deel)passiviteit bij cliënten
 Bejegening
 Interdisciplinaire samenwerking
 Praktische handvatten
Accepteren van
(deel)passiviteit bij Anne
 Interdisciplinair overleg dat revalidatie niet meer mogelijk is
 Overleg met ouders/wettelijk vertegenwoordigers
 Aanpassen doel
Bejegening bij Anne
Het is van groot belang volgens de juiste attitude en
benaderingstechnieken te werken.
 Maak oogcontact
 Behoud lichaamscontact
 Gebruik prettige handvattingen
 Zorg voor een functionele opstelling van de voorzieningen
Interdisciplinaire samenwerking
 Groepsbegeleiding (wonen en dagbesteding)
 Ergotherapeut
 Fysiotherapeut
 Logopedist
 Diëtist
 Gedragskundige
 AVG
Praktische handvatten
PDL domein Liggen
Spasticiteit,
contracturen
en stijfheid
Probleem:
Verergering
dwanghouding
Pijn /
ongemak
Geen andere
houding
aannemen
Onstabiele
lighouding
PDL maatregelen
Liggen
Interventies:
 Hoog-laagbed
 Wisselligging (in het geval van Anne om de nacht)
 Ruglig: individueel op maat gemaakt beenorthese en
hoefijzerkussen
 Zijlig: Z-kussen en een kussen tussen de knieën
PDL maatregelen
Liggen
Resultaat:
 Drukwisseling
 Input aan het lichaam
 Ondersteuning
 Comfort
PDL domein Zitten
Probleem:
 Anne zakt scheef en onderuit
 Zij kan zichzelf niet meer corrigeren
 Anne geeft en voelt niet meer aan dat zij niet meer goed zit
Gevolg hiervan kan zijn:
Decubitus op stuit, zitvlak en/of ellebogen
Vergroeiingen
Toename onrust
PDL maatregelen en voorzieningen
Zitten
Interventie:
Individueel op maat gemaakte zitorthese:
 Zachte en gelijke drukverdeling van het gehele lichaam
(input!)
 Regelmatige drukverdeling door het afwisselend kantelen
van de rolstoel
 Zijwaartse ondersteuning van benen, bekken en romp
PDL maatregelen en voorzieningen
Zitten
Resultaat:
 Anne houdt meer energie over voor andere activiteiten
 De onrust verminderd
 Risico op decubitus en vergroeiingen is geminimaliseerd
PDL domein Gewassen worden
Probleem:
 Anne zakt onderuit in de standaard douchestoel
 Aangepaste douchestoel is uitgeprobeerd; Anne vindt zittend douchen
niet prettig
Gevolg:
 Gevaarlijke situatie
 Toename onrust en gilgedrag
 Grote fysieke belasting voor cliënt en begeleiding
 ADL kost Anne teveel energie
PDL maatregelen Gewassen worden
Interventie:
 2 keer p/w douchen op douchebrancard
 Overige dagen op bed wassen volgens “verzorgend wassen”concept
 Rekening houden met omgeving (temperatuur, licht, geluid)
 Handelingsschema (iedereen voert de ADL op dezelfde
manier uit)
PDL maatregelen Gewassen worden
Resultaat:
 Douchen als activiteit wanneer geen dagbesteding
 ADL op bed zo kort en weinig intensief mogelijk = behoudt
energie voor ontbijt en dagbesteding
 Door handelingsschema: gewenning van prikkels en
voorspelbaarheid PDL
PDL voorzieningen Gewassen
worden
PDL-domein Gekleed worden
Probleem:
 Volledige overname van het kleden
 Door stijfheid en spasticiteit is de fysieke belasting (cliënt en begeleiding)
toegenomen
Adviezen:
 Functionele confectiekleding
 Aanpassingen in reguliere kleding
 Aangepaste kleding
 Handeling opnemen in het handelingsschema
PDL-domein Verschoond worden
Probleem:
 Anne is incontinent
 Draagt incontinentiemateriaal
N.a.v. onrust en gilgedrag is er ook gekeken naar:
 Is het juiste incontinentiemateriaal gekozen?
 Wordt het incontinentiemateriaal op de juiste manier aangebracht?
 Handelingsschema
PDL domein Verplaatst worden
Probleem:
 Wens: stafunctie behouden
 Er is een actieve lift uitgeprobeerd, met aanpassingen
 Situatie werd onveilig door beperkte mobiliteit
 Daarnaast ook angst, gilgedrag en een hoge fysieke belasting
 Transfer met passieve lift
PDL maatregelen
Verplaatst worden
Werk altijd met een transferprotocol!
Actieve lift
Passieve lift
PDL maatregelen
Verplaatst worden
EEN
ONBETROUWBARE
STAFUNCTIE
GÉÉN
STAFUNCTIE
PDL domein Gevoed worden
 Anne heeft altijd zelfstandig kunnen eten
 Dankzij acceptatie van passiviteit heeft zij nog voldoende
energie voor de maaltijden
PDL maatregelen
Gevoed worden
Tips:
 Een goede houding waarbij het gehele lichaam ondersteund
is, ook het hoofd
 Prettige omgeving
 Tijd en aandacht voor de cliënt
 Aantrekkelijke voeding
 Goede energieverdeling
Voor meer informatie over PDL:
www.stichtingpdl.nl
Voor meer informatie over Ipse de Bruggen:
www.ipsedebruggen.nl
Bedankt voor jullie aandacht!
[email protected]
[email protected]