Goede zorg bij
Passiviteit
Lisette Vrolijk, fysiotherapeut
Chrétienne van der Burg, ergotherapeut
Filmpje
https://www.youtube.com/watch?v=5Pts_xyrnwQ
Inhoud
Praten over PDL
Interactief, vragen en bevragen!
Praktijksituaties
Praktisch aan de slag met de praktijk
Wat willen jullie zien n.a.v. de presentatie?
ADL Zelfzorgvermogen
Liggen
Zitten
Verplaatsen
Wassen
Aankleden
Toiletgang
Voeden
Achteruitgang
Zelfzorgvermogen
Zelfzorgtekort
Activeren/revalideren
Zelfzorgvermogen
ADL-onafhankelijk
Wanneer activeren / revalideren niet meer lukt
Acceptatie van (deel)passiviteit
ADL
PDL
Liggen
Liggen m.b.v. ondersteuning
Zitten
Zitten m.b.v. ondersteuning
Verplaatsen
Verplaatst worden
Wassen
Gewassen worden
Aankleden
Gekleed worden
Toiletgang
Verschoond worden
Voeden
Gevoed worden
Voorwaarden PDL
Accepteren van (deel)passiviteit bij cliënten
Beschikken over of ontwikkelen van de juiste attitude en
benaderingstechnieken zoals de belevingsgerichte en haptonomische
benadering
Interdisciplinaire samenwerking
Attitude bij PDL
Waarom is attitude zo belangrijk?
Afhankelijkheid bedreigt de leefbaarheid van de situatie waarin
iemand verkeert.
Attitude bij PDL
Gerichte aandacht en belangstelling
Volledige beheersing van vaardigheden zoals:
- geruststellende benaderingswijze
- adequate handzettingen
Zorg voor een functionele opstelling van materiaal en
voorzieningen
Bescherming van privacy
PDL-domeinen
Liggen m.b.v. ondersteuning
Zitten m.b.v. ondersteuning
Verplaatst worden
Gewassen worden
Gekleed worden
Verschoond worden
Gevoed worden
PDL domein Liggen
Spasticiteit,
contracturen
en foetale
houding
Dwanghoudingen
Verergering
dwanghouding
Pijn /
ongemak
Onstabiele
lighouding
Geen andere
houding
aannemen
PDL domein Liggen
Decubitus
Extra lang bestaande druk op één plaats
Ongelijk verdeelde druk
Schuifkrachten door niet stabiel (kunnen) liggen
Het juiste incontinentiemateriaal (ademend)
PDL maatregelen en voorzieningen
Liggen
Wisselligging
Wisselligging volgens afspraak, uitvoeren met een glijzeil:
Minder schuifkrachten
Cliënt hoeft niet extra belast te worden door aan het lichaam
te draaien
Rustig en geleidelijk uit te voeren door 1 persoon
PDL maatregelen en voorzieningen
Liggen
Ligondersteuning
Basisprincipes bij ligondersteunende middelen:
Decubituspreventie
Voldoende stabiliteit en comfort
Voldoende input geven aan het lichaam
Denk hierbij aan een dynamisch (korrelkussen) of statisch (orthese)
ligmiddel
PDL domein Zitten
Passieve cliënten kunnen niet verzitten of opstaan
Veel cliënten kunnen niet aangeven dat zij niet prettig zitten
Veel cliënten kunnen het niet eens voelen
Gevolg hiervan kan zijn:
Decubitus op stuit, zitvlak en/of ellebogen
Onderuit zakken, scheef zakken
PDL maatregelen en voorzieningen
Zitten
Zitvoorziening
De basisprincipes bij een zitvoorziening:
Zachte en gelijke drukverdeling van het gehele lichaam
Vergroten van de heuphoek
Regelmatig en afwisselend kantelen van de rolstoel
Zijwaartse ondersteuning van benen, bekken en romp
Denk bijvoorbeeld aan een dynamisch zitmiddel
PDL-domein Verschoond worden
Hulp bij toiletbezoek
Hygiëne na toiletbezoek
Hygiëne bij incontinentie
Vervangen van incontinentiemateriaal
Vervangen van kleding
PDL maatregelen en voorzieningen
Verschoond worden
Aandachtspunten:
Bij toiletgang, is deze cliënt nog continent?
Is het juiste incontinentiemateriaal gekozen?
Wordt het incontinentiemateriaal op de juiste manier
aangebracht?
Zorg voor privacy, respect en duidelijkheid
Let op je eigen fysieke belasting
PDL domein Gewassen worden
Ongemakken interne factoren cliënt:
Bestaande contracturen
Voorkeurshoudingen
Afweerspanning
Pijn
Angst
Overgewicht
“Onwil” door psychische weerstand of cognitief onvermogen
PDL domein Gewassen worden
Ongemakken externe factoren cliënt:
• Omgeving (temperatuur, drukte, licht)
• Ontbreken van ondersteuning van de lichaamshouding
• De wijze waarop ledematen worden vastgehouden en / of
bewogen
• Fysieke belasting van zowel cliënt als begeleider
PDL maatregelen Gewassen worden
Lang niet alle problemen zijn op te lossen. Met de PDLbenadering is wel een optimale tegemoetkoming aan de
genoemde problemen mogelijk.
Dit kan door middel van:
Handelingsschema
Gebruik van key points en schommelbewegingen
Uitvoering door 1 persoon
PDL maatregelen Gewassen worden
Voorbeeld handelingsschema
1
Leg een pakje washandjes/doekjes in de magnetron.
2
Leg kleding en andere benodigdheden klaar binnen handbereik.
3
Breng het bed op werkhoogte voor een goede werkhouding.
4
Zorg dat alles binnen bereik ligt (ook verbandmiddelen, zalven etc).
5
Ga aan de gemakkelijkst te verzorgen kant van de cliënt staan.
6
Was het gezicht, zeg hierbij wat je gaat doen.
(…….)
37
Breng het bed 10 cm naar beneden voor een betere werkhouding.
38
Bij gestrekte benen: buigen de benen vanuit de heup m.b.v. key point en
schommelbeweging.
PDL voorzieningen Gewassen
worden
Verzorgend wassen
Opblaasbare haarwasbak of shampoocap
Hoog-laag douchestoelen
Hoog-laagbaden
PDL-domein Gekleed worden
Ongemakken:
Niet meer actief kunnen bewegen
Dreigende pijnlijke handelingen
Onvoldoende beweeglijkheid ledematen
Kleding zelf niet kunnen corrigeren
PDL maatregelen Gekleed worden
Handelingsschema
Juiste handzettingen
Juiste technieken, zoals de “schoenlepeltechniek”
PDL voorzieningen Gekleed worden
Functionele confectiekleding
Aanpassingen in reguliere kleding
Aangepaste kleding
PDL domein Gevoed worden
Aspecten voedingsproblematiek:
Interne problemen
Het slikproces
Lichaamshouding
Omgevingsfactoren
Houding en attitude van de zorgverlener
Wijze van aanbieden en eet- en drinkgerei
Soort voeding en bereiding
PDL maatregelen en voorzieningen
Gevoed worden
Zorg voor een goede houding waarbij het gehele lichaam
ondersteund is, ook het hoofd
Zorg voor een prettige omgeving
Zorg ervoor dat je de tijd en aandacht hebt voor de cliënt
Zorg voor aantrekkelijke voeding
Zorg voor een goede energieverdeling
PDL domein Verplaatst worden
Bij iedere verplaatsing spelen verschillende vragen een rol:
Wat is het zelfzorgtekort?
Welke ondersteuning moet worden geboden?
Welk hulpmiddel moet worden gebruikt?
Is de verplaatsing efficiënt voor degene die verplaatst
wordt?
PDL maatregelen en voorzieningen
Verplaatst worden
Werk altijd met een transferprotocol!
Actieve lift
Passieve lift
PDL maatregelen en voorzieningen
Verplaatst worden
EEN
ONBETROUWBARE
STAFUNCTIE
GÉÉN
STAFUNCTIE
Wat kunnen we nog wel?
Accepteren van passiviteit van cliënten
Wat
Andere handelingsschema’s
toepassen dan we gewend waren
Wat kunnen we nog wel?
Kunnen
Ons best doen om verpleging/verzorging voor
een cliënt en zorgverlener zoveel mogelijk van
onaangename effecten te ontdoen
Wat kunnen we nog wel?
We
Begeleiders/verzorgenden, managers en
leidinggevenden, fysiotherapeuten,
ergotherapeuten, logopedisten, diëtisten
Wat kunnen we nog wel?
Nog
Al onze zorg-technische vaardigheden hebben in PDL
louter een preventief doel. ‘Preventie’ betekent in de
praktijk lang niet altijd ‘voorkomen’; het betekent
minstens even vaak ‘uitstel’.
Wat kunnen we nog wel?
Wel
Met maatregelen, voorzieningen en
handelingen passiviteit respecteren en
accepteren. Bewuste aandacht voor de
passiviteit van de cliënt.
PDL
PDL is de afkorting voor Passiviteiten van het Dagelijks Leven.
PDL biedt een begeleidingsmethodiek welke is ontwikkeld voor cliënten bij
wie sprake is van een zelfzorgtekort. Dit zelfzorgtekort is niet meer op
te heffen d.m.v. activatie of revalidatie.
Het is een multidisciplinaire aanpak van passiviteitsproblematiek en
bestaat uit uiteenlopende aandachtspunten, adviezen en technieken.
Passiviteit wordt zo nodig ondersteund met hulpmiddelen zoals
verschillende lig- en zitvoorzieningen, aangepaste kleding en
transferhulpmiddelen.
Het streven dient gericht te zijn op optimale
leefbaarheid voor de passieve mens
Bedankt voor jullie aandacht!
[email protected]
[email protected]
