De verpleegkundige als lifestyle-coach Afvallen of stoppen

De verpleegkundige als lifestyle-coach
Afvallen of stoppen met roken is voor veel patiënten erg moeilijk, al heeft de dokter nog zo
goed uitgelegd waarom dat nodig is. Er zijn daarom speciaal getrainde verpleegkundigen die
patiënten helpen hun leefgewoonten te veranderen.
“Sommige rokers komen hier met te hoge verwachtingen. Ze denken dat er een kant-en-klare
oplossing is en medicatie een wondermiddel”, zegt Judith van der Werf die al tien jaar op de
Rookstoppoli werkt. Ze begeleidt mensen die via hun huisarts of specialist zijn verwezen omdat ze
willen stoppen met roken. “Ik probeer eerst een beeld van iemands leefsituatie en motivatie te krijgen.
Stoppen omdat het van de dokter moet, werkt niet, het gaat om wat de patiënt zelf wil. Het is zijn eigen
proces, hij moet zelf bedenken hoe hij zijn leefstijl kan aanpassen. Ik coach hem daarbij en geef een
duwtje in de goede richting.”
Ineke Opperhuizen begeleidt vrouwen die vruchtbaarheidsproblemen hebben en door af te vallen hun
kansen op een spontane zwangerschap kunnen verbeteren. Het streven is hun BMI onder de 35 te
krijgen voordat ze een behandeling beginnen. Hoeveel ze precies moeten afvallen, bepaalt de arts.
“Veel vrouwen zijn heel gemotiveerd, maar er zijn er ook die het onzin vinden. Die zeggen
bijvoorbeeld: mijn buurvrouw is nog veel dikker en die heeft drie kinderen. Maar vrouwen met fors
overgewicht hebben vaak geen eisprong meer en een echo, punctie of terugplaatsing verloopt
moeilijker. En het gaat niet alleen om zwanger worden, ook om gezond zwanger zijn met het oog op
kansen en risico’s voor moeder en kind.”
Chips voor de tv
Beiden hebben trainingen gevolgd gericht op coaching. Ineke leerde hoe ze patiënten kan begeleiden
bij het afvallen, Judith hoe ze kan helpen stoppen met roken. Ze houden hun eigen spreekuur en
bepalen samen met de patiënt hoe de begeleiding er precies gaat uitzien.
De rokers krijgen van Judith uitleg over verslaving en het doorbreken van gewoonten, Ineke legt haar
patiënten uit wat gezond eetgedrag is en het belang van voldoende beweging. Met de eetmeter van
het voedingscentrum en een stappenteller kunnen haar patiënten zelf bijhouden of ze niet te veel eten
of te weinig bewegen. Voor het afleren van slechte gewoontes en het aanleren van gezonder gedrag,
geven de verpleegkundigen tips en trucs. Ineke: “Ben je bijvoorbeeld gewend met een zak chips voor
de tv te zitten, ga er dan mee in keuken aan tafel zitten. Het automatisme moet eruit.”
Als het ondanks alle hulp en adviezen niet lukt om van de sigaretten af te blijven of af te vallen,
proberen de verpleegkundigen de patiënt nieuwe moed in te praten. “Ik zeg dat ze niet boos op
zichzelf moeten zijn al is dat begrijpelijk, want de verslaving maakt het moeilijk. Daarna bekijken we
wat er misging en of er een oplossing voor is”, vertelt Judith. Niet iedere patiënt is echter even eerlijk.
“Een vrouw viel maar niet af terwijl ze genoeg bewoog en niet te veel at”, noemt Ineke als voorbeeld.
“Pas na lang doorvragen gaf ze huilend toe meer te eten. Daarna ging de knop om en ging het goed.”
Luisterend oor
Helaas komt maar een klein percentage patiënten van het roken af. Toch blijft Judith met plezier op de
Rookstoppoli werken. “Het persoonlijke contact is leuk. Ik wijs patiënten niet op de gevaren van roken
want dat weten ze wel, bij mij kunnen ze hun verhaal kwijt. Een luisterend oor vinden ze fijn, soms
voel ik me een halve psychiater. Samen gaan we de uitdaging aan en ook als het niet lukt zijn
patiënten vaak dankbaar.” Bij Ineke is het slagingspercentage hoger. “Als het vrouwen eenmaal lukt
de omslag te maken en van de bank af te komen, raken ze steeds gemotiveerder want ze zien het
resultaat. Vaak zeggen ze ook dat ze zich gezonder voelen en lekkerder in hun vel zitten.”
Tekst: Alies Hoogstra