Schildklier en Lichaamsbeweging Dr S.W. Kok, internist-endocrinoloog Diaconessenhuis Leiden Met thyrax 15 gouden olympische medailles ! Schildklier en Lichaamsbeweging 1 Hoe werkt de schildklier? 2 Hypothyreoidie 3 Sport en schildlierhormoon Hoe werkt de schildklier ? hypofyse Hoe werkt de schildklier ? Lijkt op verwarming: thermostaat TSH radiator T4 Hoe werkt de schildklier ? Een schildkliercel hormoonfabriekje: TSH is de opzichter Enzym (TPO) doet het werk: vier jodium atomen moeten op een eiwit gemonteerd De behandeling van hypothyreoidie 1 Wat is de diagnose ? - Veel voorkomende oorzaken. 2 Welk onderzoek moet er nu gebeuren ? - anamnese - bloedonderzoek 3 Welke behandeling kan er gegeven worden ? - medicijnen Hypothyreoidie: klachten • • • • • • • • • • Vermoeidheid Kouwelijk Oedeem Gewichttoename Geheugenverlies Depressie Nerveus Haaruitval Spierpijn Menstruatie st. 98 % 95 % 85 % 73 % 65 % 60 % 51 % 41 % 36 % 33 % Hypothyreoidie: diagnose ? • Auto-immuun: Ziekte van Hashimoto, Graves • Tijdelijk na thyreoiditis: post-partum, de Quervain • Na behandeling hyperthyreoidie: operatie, Jodium • Overig, o.a. - medicijnen (Jodium, Lithium, Questran) - Röntgencontrast - Hypofyse Hypothyreoidie: diagnose ? • Anamnese: Verschijnselen van hyperthyreoidie gehad? Zwangerschap Ontsteking schildklier gehad? Medicijnen, dieet Röntgenonderzoek • Bloedonderzoek: TPO-antilichamen TSH, FT4, BSE, auto-immuunziekten Hypothyreoidie: de behandeling • • • • Substitueren fT4 (Thyrax of Euthyrox) Laag starten, langzaam ophogen Streven: TSH ± 1 mU/L Bij zwangerschap dosis 25% ↑ ! Sport en schildklierhormoon Normale bloedspiegel schildklierhormoon en toch verlaagde waarden in spierweefsel Liu Y et al. Am J Physiol Heart Circ Physiol 2008;294:H2137-H2143 ©2008 by American Physiological Society Effect van verlaagde waarden schildklierhormoon in spieren op verbranding / stofwisseling • FOG spier verbranding 53% ↓ glycogeen 77% ↑ FFA 40% ↓ • SO spier verbranding 58% ↓ glycogeen 34% ↑ FFA 44% ↓ Baldwin KM et al. J Appl Physiol 1980;49:102-6. ©2008 by American Physiological Society Effect van verlaagde waarden schildklierhormoon in spieren op verbranding / stofwisseling • FOG spier verbranding 53% ↓ glycogeen 77% ↑ FFA 40% ↓ • SO spier verbranding 58% ↓ glycogeen 34% ↑ FFA 44% ↓ • • • • Zowel “rode” als “witte” spieren verbranden minder Vetzuurverbranding neemt af Compensatie door glycogeenverbranding Afname capaciteit duursport ? Baldwin KM et al. J Appl Physiol 1980;49:102-6. ©2008 by American Physiological Society Effect van verlaagde waarden schildklierhormoon in spieren op verbranding / stofwisseling • FOG spier verbranding 53% ↓ glycogeen 77% ↑ FFA 40% ↓ • SO spier verbranding 58% ↓ glycogeen 34% ↑ FFA 44% ↓ • • • • Zowel “rode” als “witte” spieren verbranden minder Vetzuurverbranding neemt af Compensatie door glycogeenverbranding Afname capaciteit duursport: 8 weken looptraining maximal oxygen utilization capacity of TD rats can be normalized by physical training, even though intrinsic contractile capacity of the heart did not Baldwin KM et al. J Appl Physiol 1980;49:1022-6. ©2008 by American Physiological Society Conclusies schildklier en sport • • • • • Bij substitie streven: TSH ± 1 mU/L “normaal” TSH (tot 4 mU/L) is niet goed genoeg Spier houdt vaak iets verlaagde T4 spiegel Bij sporten sneller verzuring Duursport is extra moeilijk (maar wel mogelijk!)