Indigo en Anila, twee woorden voor hetzelfde begrip

1
Indigo en Anila, twee woorden voor hetzelfde begrip
Hoofdstuk 1
Stel je voor dat taal zoals we die nu kennen, ooit één en dezelfde is geweest? Of fantastischer:
stel dat mensen ooit alleen via klanken in plaats van woorden communiceerden, met allerlei
clicks en klemtoonverschillen. Of drastischer: alleen maar via kleuren die zich op of rond het
lichaam manifesteerden? Gaat dat te ver? The sky is the limit, toch?
Omdat ik geen wetenschapper ben, maar mijn talenknobbel voel vibreren, een gezond eigenwijs
verstand bezit,’t een en ’t ander van kleuren en planten weet, textiel verf met plantaardige verven,
waaronder indigo en dit niet de geschiedenis haalt hoef ik me niet druk te maken. Maar interessant is
het wel! Taal is een complexe weg, een doolhof, een labyrint. De uitdrukking Babylonische
spraakverwarring bestaat niet voor niets.
Indigo over de aarde verspreidt
Een paar eeuwen is Latijn hét Esperanto van gestudeerden en geleerden, in mindere en andere mate
het Grieks. Latijn en Grieks zijn Indo-Europese talen. Geen wonder dat de Indigofera tinctoria, de
plant die het pigment indigo levert, een Latijnse naam kreeg. Maar wanneer is dat gebeurd? Onder
welke omstandigheden? Niemand schijnt de oorspronkelijke habitat van deze plant te kennen. Dat
betekent meestal dat men het “onder elkaar” niet eens is
De Indigofera tinctoria is een tropische plant. Veel indigofera variëteiten doen het ook uitstekend in
Afrika en werden/worden volop gebruikt voor allerlei doeleinden, zoals bijvoorbeeld tandenborstel,
pleister, geneesmiddel enz.
Het cultiveren van planten stamt beslist niet uit de tegenwoordige tijd. Dat wordt al eeuwen gedaan
en waarom ook niet in het eeuwenoude Afrika?
De Maya’s kenden een plant die inheems Xiuhquilitl heet, een kruid dat, na bewerking een
turkooisachtige kleur blauw geeft.
De Indigofera suffruticosa doet het heel goed in Midden Amerika. Wat was de rol van China in het
verfijnen van de Indigofera soorten?
Waarom heet deze plant niet Anilafera tinctoria naar het Arabische woord voor indigo: anil.
Zou dat niet logischer zijn? Niet als je het woord etymo-logie hebt gecreëerd, dat zoals het woord
indigo tot de Indo-Europese talen hoort.
Het woord an-nila hoort tot de grootste Semitische taalgroep: het Arabisch. Met de Arabieren liggen
de Europeanen al zo lang in de clinch; dat schijnt een eeuwig durende oorlog te zijn.
Taal is een verwarrend ding
Zoals gezegd hoort Latijn bij de Indo-Europese ook wel Indo-Germaanse talen. Weliswaar is het
Semitisch een tak aan dezelfde talen-stam-boom maar volgens blanken (witten) een lagere, oudere
tak en telt eigenlijk niet meer mee. Daar kom ik later op terug.
De Europeanen echter, vonden op een gegeven moment een link tussen Indo-talen en Europeseof Germaanse talen, niet verwonderlijk als je taal als een grote boom beschouwt met allerlei aftakkingen vanaf de stam.
Hindustanen of Indostanen zijn stammetjes van de dikke Hindo/Indu/Indo/Hindoetak. De
gemeenschappelijke factor was niet zozeer de taal maar de kleur. De huidskleur! De oorsprónkelijke
(dit woord is echt wel beladen) ‘Hindi’ van de Hindu-Kush (Ku is Berg in het Farsi), die verspreidt in de
Kaukasus leefden (vandaar Caucasian), hadden een lichte huidskleur! En licht wordt prettiger
gevonden dan donker. Terwijl donker nodig is on licht te kunnen onderscheiden, ook
andersom.Mensen zijn liever ver-licht dan ver-donkert. Deze gemeenschappelijke, witte factor, leidde
o.a. tot verbroedering van de Indo- en Europese talen.
Er was nog een gemeenschappelijke factor: de geschreven taal en dat is niet onbelangrijk als je
woorden, teksten wilt terugvinden om iets te kunnen bewijzen. Het Sanskriet hoort via de Indo talen
tot de oudste geschreven taal, aldus de wetenschap. Waarom het Sanskriet hierbij gehaald?
Etymologie is ook verwarrend
In het etymologisch woordenboek van M. Philllipa staat o.a. het volgende over indigo: “De kleurstof
2
was al in de klassieke tijd bekend, maar stond in de Middeleeuwen door de Arabische handel in het
Middellandse Zeegebied bekend onder de naam anil (waaruit ook vnnl. anijl), uit Arabisch an-nīla
‘indigo’, met Arabisch lidwoord ontleend aan Sanskrit nīlī, de locale naam van de indigoplant”.
Vanwege bovenstaand citaat ben ik ervan overtuigd dat dé wetenschap er alles aan heeft gedaan,
het woord Indigo uit een Indo-Europese taal te destilleren: het Sanskriet.
Hoewel het woord An-nila uit het Arabisch komt (Semitisch) was het ’t Sanskriet dat het woord nili voor
de inheemse plant had. Dus geen Semitisch woord voor indigo? Volgens bovenstaand citaat niet, dat
had alleen het Sanskriet.
Met andere woorden: het Sanskriet de oudste taal der talen, had een plaatselijke naam voor de plant,
de nili, waar de Arabieren AN voor hadden gezet om de kleurstof te benoemen. Dat is logica in de
wetenschap.
Maar het idiote aan deze logica is het volgende:’t Sanskriet is een geschreven taal en kan nooit
een inheemse of locale of plaatselijke taal zijn geweest.
In het strenge kastenstelsel konden alleen de Brahmanen lezen en schrijven en inheemsen konden
voor geen goud in contact komen met de hoogste der hoogste kaste, de priesters, dus van horen
zeggen kan men hier ook niet spreken, laat staan schrijven.
Wat de wetenschap dan eigenlijk zegt is: ook al spreken wij het inheems niet, wij Brahmanen die
kunnen lezen en schrijven en tot de allerhoogste kaste behoren, zeggen op papier dat wij inheems
spreken en dus weten wij alleen wat iets betekent en niet de inheemsen die eigenlijk gelijk hebben.
Kun je het nog volgen?
Sanskriet was een religieuze/ambtelijke geschreven taal. Alleen geleerden kenden deze taal. Het
Sanskriet van de adel in India is het Latijn van de klerikale adel in Europa en later alle officiële
geleerden of gestudeerden.
Nog meer wetenschappelijke logica
“Ook in Europa (o.a. in Noord-Italië en Zuid-Frankrijk) was de indigoplant echter inheems, zodat er
misschien een niet onderbroken ontwikkeling van het Latijn naar de moderne vormen is”, aldus
Phillipa en geeft daarna een paar geschreven voorbeelden als bewijs.
Mijn vraag is: als de plant inheems was in Italië en Frankrijk waarom is er geen inheemse naam
gevonden voor de Indigofera tinctoria? Waarom worden geen referenties genoemd naar deze
inheemse plant? Welke indigoplant wordt er bedoeld? De Indigofera tinctoria of de Wede, Isatis
tinctoria? Waarschijnlijker lijkt mij dat de Indigofera t. indertijd, helemaal niet inheems was in deze
twee Europese landen en er ook helemaal geen inheemse naam kón bestaan.
Want waarom wel de “inheemse” naam uit ‘t Sanskriet weten en niet die uit Europa? Dit is geen
logica meer. Dit is de dwingelandij van een tak van de wetenschap dat niet weet wat indigo betekent,
nog nooit een indigokuip gemaakt heeft, of textiel geverfd heeft. Een dwingelandij die Afrika en het
Midden Oosten blijft uitsluiten als mogelijke vind/ontdekkingsplaatsen letterlijk of figuurlijk.
Even terug naar An-Nila
An-Nila/Anila/Anyl/Anil/Anili in het Arabisch betekent inderdaad indigoblauw, maar ook rivier. Sterker
nog, eerst rivier, daarna de plant en dan pas indigoblauw. De volgorde lijkt me te logisch om uit te
leggen. Hoe je het woord ook schrijft, de klank blijft hetzelfde.
Maar er is zo iets boeiends aan dit geschreven woord met AN ervoor. AN is een oeroud begrip
voor twee of dubbel. Nila betekent de Nijl. AN-NILA betekent: de dubbele rivier of nog ouder: De Nijl.
De Nijl ontspringt uit twee bronnen, een bron in Ethiopië, de andere uit het Victoriameer en wordt een
rivier in Khartoem (Soedan).
De oude Egyptenaren, de Egyptenaren die hiëroglyfen beitelden, hadden voor het
Arabischewoordje AN het woordje NA, (spiegelen heet dat in het Nederlands) met dezelfde betekenis:
twee, dubbel.
Nila heette de God/Godin van de grootste, vruchtbaarste rivier in dat oude Egypte. Kenden zij de
oorsprong van De Nijl? Waarom niet? Waarom wel? Daar kom ik nog op terug maar eerst:
De Nijl
Waar komt de Nijl vandaan, niet de rivier maar het woord. Sommige zeggen van het Griekse woord
Neilos maar dat is klinkklare onzin. Alsof de bewoners geen eigen naam hadden voor hun rivier! Dat
hadden ze uiteraard.
Een Britse autodidactische egyptoloog Gerald Massey (1828-1907) vond een heel oud woord voor
3
rivier: K-ARU of en K-ALU, dat later in Egypte, Aru of en Alu en of Aur werd. Maar ‘n rivier is nog niet
De Rivier der rivieren. Dat goddelijke ‘wezen’, een dubbel ‘wezen’, maan en zon tegelijk, vrouw en
man tegelijk. Om deze goddelijke rivier die speciale belangrijke rivier te onderscheiden van ’n rivier
zette men er NA voor: NA-LU, NA-LA, NA-RU, NA-LI, NA-AUR en dat is in de loop van de tijd letterlijk
N-ILI of N-ILA geworden.
De Arabieren die, eerder dan Europeanen, Afrika bezetten, maakten daar weer AN-NILA of AN-NILI
van: De Nijl. Vergeten is het tweeslachtige van de God, vergeten de enorme belangrijkheid van de Nijl
in die tijd, dus werd het gewoon de rivier. En omdat daar waar water stroomt, planten groeien is de
Indigofera tinctoria die ook Anilafera tinctoria had kunnen heten, dé plant geworden voor de fel
begeerde kleurstof Anil en of Indigo, Indigo of en Anil.
Wordt vervolgd…
Marijke Eken 2013 © www.mekenart.com, www.indigoatelier.nl
Bronnen in Alfabetische volgorde:
Agro Forestry Tree Database, internet
Berthold Laufer, Sino-Iranica, Chinese Contributions to the History of Civilization in Ancient
Iran, (Jstor internet Platform)
Balfour-Paul Jenny, Indigo Egyptian mummies to Blue Jeans
Bulletin of Miscellaneous Information (Royal Gardens, Kew)
Vol. 1888, No. 15 (1888), pp. 74-75 (Jstor, internet platform)
Crawfurd, J. History and Migration of Plants 1869, (Jstor, internet platform)
DeCoster, M Groot scheldwoordenboek (’n Digo)
Garcia Michel, natural Dye Workshops I
Garcia Michel, natural Dye workshop II
Holland J.H.Bulletin of Miscellaneous Information (Royal Gardens, Kew)
Vol. 1910, No. 8 (1910), pp. 283- (Jstor, internet platform)
Massey Gerald, Book of the Beginnings Part I, 1881(?) heruitgave Kessinger
Massey Gerald, Book of the Beginnings Part II, 1881 heruitgave Kessinger
Natural Dyes of Oaxaca (internet)
Philllipa, M. Etymologisch Woordenboek
Yoruba indigo. (Lonchocarpus cyanescens, Benth.)
Bulletin of Miscellaneous Information (Royal Gardens, Kew)
Vol. 1888, No. 23 (1888), pp. 268-269