Afdrukken - Tweede Wereldoorlog Fotoroute

Afdrukken - Tweede Wereldoorlog Fotoroute
http://www.routeyou.com/product/file/16277191.nl?token=e76e80dei8...
Tweede Wereldoorlog Fotoroute
6.13 km
In mei 2015 is het zeventig jaar geleden dat Nederland werd bevrijd van het Duitse Nazi-regime. Ter
gelegenheid van deze historische gebeurtenis heeft het NIOD Instituut een fotoroute door de binnenstad van
Amsterdam samengesteld. De beelden tonen de Duitse aanwezigheid tijdens de bezetting, de blijdschap na de
Bevrijding en de vervolging van 'foute' Nederlanders direct na het einde van de Tweede Wereldoorlog. Het
NIOD selecteerde twintig aansprekende foto's van bekende plekken in de stad met een korte beschrijving van
het onderwerp. De route begint bij het Centraal Station en slingert via de Dam, Munt, Rembrandtplein,
Leidseplen, Westelijke Grachtengordel weer terug naar het Damrak en Stationsplein. De route heeft een
lengte van 6km.
0m
1
De V=Victorie (Centraal Station)
Boven de hoofdingang van het Amst erdamse Cent raal St at ion hangt een
groot spandoek van de Duit se V-act ie. In het voorj aar van 1941 riep de
Nederlandse sect ie van de BBC de luist eraars in bezet gebied op de let t er V
(V for Vict ory!) op de muren t e kalken als uit ing van hun ant i-Duit se
gezindheid. Eind j uni werd een variant geïnt roduceerd: de V in morse, drie
korte en één lange tik. Aan de oproep werd massaal gehoor gegeven. Met de
vingers werd het V-t eken gemaakt en in rest aurant s werden kelners gewenkt door het V-t eken
op de t afelt j es t e t ikken. Om aan deze sit uat ie het hoofd t e bieden besloot Joseph Goebbels,
minist er van propaganda in Nazi-Duit sland, het V-t eken simpelweg over t e nemen: ´ V=Vict orie,
want Duitsland wint voor Europa op alle fronten' was de leus, waarop varianten volgden. In heel
bezet Europa werd de Duit se V-act ie op 18 j uli 1941 precies om middernacht ingezet . Die
ochtend hing heel Nederland vol met V-affiches.
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
306 m
2
"Verboden aan Joden te leveren" (Damrak)
In 1941 heeft de Amst erdamse haringverkoper P. Triest in zij n kraam op het Damrak, naast de
Beurs van Berlage, een bordj e opgehangen met de t ekst : 'Verboden aan Joden t e leveren'. In
snel t empo voerden de Duit sers nieuwe maat regelen in die erop gericht waren j oden st eeds
verder van de Nederlandse samenleving t e isoleren. Joden werden van de vismarkt geweerd,
1 van 8
19-3-2015 14:31
Afdrukken - Tweede Wereldoorlog Fotoroute
http://www.routeyou.com/product/file/16277191.nl?token=e76e80dei8...
mochten geen fruit kopen en moesten hun groenten bij joodse verkopers op
speciaal daartoe aangewezen joodse markten kopen. Weer wat later konden
zij alleen tussen drie en vijf uur 's middags bij niet-joodse winkels terecht.
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
735 m
3
SS-films kijken op de Dam
In het pand waar nu H&M zet elt , was gedurende de oorlogsj aren een
'Nebenst elle' van het Nederlandse SS-ersat zkommando gevest igd. In
sept ember 1940 richt t e NSB-leider Mussert onder druk van de Duit sers de
Nederlandsche SS op. De organisat ie mocht dan formeel een onderdeel van
de NSB zij n; in de prakt ij k was de format ie vóór alles loyaal aan Hit ler en
SS-leider Heinrich Himmler. De Reichsführer SS en zijn vertegenwoordiger in
Nederland, H.A. Raut er zagen de Nederlandsche SS als het middel bij uit st ek om de NSB in
'Groot -Germaanse richt ing' t e duwen. In deze op de Dam gevest igde winkel kon men de st rij d
t egen het Bolsj ewisme volgen middels filmvoorst ellingen, kaart mat eriaal en fot o's. Tevens kon
je er dienst nemen als vrijwilliger in de Waffen-SS.
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
768 m
4
Bevrijdingsfeest wordt wreed verstoord (Dam)
Op 7 mei 1945 is een enorme menigte Amsterdammers bijeen op de Dam om
de snel naderende bevrij ding t e vieren. De menigt e wordt vanuit de 'Grot e
Club' op de hoek van de Kalverst raat door Duit sers beschot en, met als
gevolg 30 doden en 80 zwaargewonden. Rode Kruis medewerkers st aan bij
de lichamen van de slacht offers van dit zogehet en Damincident . De fot o is
genomen op de Dam t er hoogt e van de hoek met de Eggert st raat . In de acht ergrond is de pui
van de SS Nebenstelle te zien.
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
839 m
5
Toerist in oorlogstijd (Dam)
Ook in de oorlogsj aren bleef Amst erdam een t oerist ische t rekpleist er. Deze
fot o gemaakt op de Dam in de zomer van 1943 kreeg een plekj e in het
familiealbum. Alleen de aanwezigheid van Duit se milit airen en Duit se
richt ingborden duiden op de veranderde sit uat ie. De borden verwij zen naar
de verschillende Duit se inst ant ies, maar ook naar de dicht st bij zij nde
schuilkelder. De muziekt ent voor het Paleis st ond daar de hele oorlog en
werd gebruikt voor uitvoeringen van Duitse militaire muziekkapellen. Links op de foto de 'Grote
Club' waaruit op 7 mei 1945 Duit se milit airen het vuur openden op de bevrij ding vierende
Amsterdammers.
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
924 m
6
Duits machtsvertoon maakt indruk (Rokin)
Inwoners van Amst erdam kij ken op 16 mei 1940 op het Rokin gelat en naar
een parade van de Duitse bezettingstroepen in de hoofdstad. Toen Hitler op
14 mei 1940 op de hoogt e werd gebracht van de Nederlandse capit ulat ie,
beval hij dat delen van de 9de Panzerdivision en de gehele SS Leibstandarte
Adolf Hit ler een demonst rat ieve rondrit door Amst erdam moest en maken.
De Nederlandse legerleiding st uurde eenheden van de landmacht naar de
hoofdst ad om - met het Jordaanoproer van 1934 nog vers in het geheugen - t e voorkomen, dat
Amst erdammers de rondrit demonst rat ief zouden verst oren. Het bleef echt er overal rust ig. De
gedisciplineerde Duitse troepen maakten diepe indruk op de bevolking.
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
2 van 8
19-3-2015 14:31
Afdrukken - Tweede Wereldoorlog Fotoroute
1.29 km
7
http://www.routeyou.com/product/file/16277191.nl?token=e76e80dei8...
Duitse soldaten vermaken zich (Rokin)
De Ordnungspolizei (Grüne Polizei) maakt bij Rederij Kooy aan het Rokin
een rondvaart door Amst erdam. De boot , de 'Wat ert oerist 2' zou overigens
lat er in de oorlog door de Duit sers gevorderd worden. De aanwezigheid van
geüniformeerde soldat en in het st raat beeld maakt e de Duit se overheersing
zicht baar voor de Nederlandse bevolking. Tij dens hun vrij e uren namen de
Duit sers het ervan. Vooral in de eerst e oorlogsj aren gedroegen zij zich als
ongenode, maar t egelij k ent housiast e t oerist en. Thuis waren ze nooit verder gekomen dan hun
eigen dorp of st ad. In het gemoedelij ke Nederland vergaapt en zij zich aan de zee, molens,
klompen en de Amsterdamse grachten.
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
1.57 km
8
Het geluid van marcherende manschappen (Muntplein)
Hier zien we dezelfde Ordnungspolizei als op de fot o bij de rondvaart boot .
Het Duit se polit iekorps marcheerde regelmat ig door de st ad. Bezoeken van
Nazi-kopst ukken aan Amst erdam werden opgeluist erd met parades en
marsmuziek voor de hoge gast . Op deze fot o marcheren de manschappen
langs de Munt . Op de acht ergrond Hot el de l'Europe.De Ordnungspolizei
voerde de dagelij kse polit iet aken uit . Vanwege hun groene uniformen
st onden zij bekend als 'Grüne Polizei'. Het hoofdkwart ier van de Duit se polit ie was in het
Koloniaal Instituut, het huidige Tropenmuseum in de Linnaeusstraat.
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
3 van 8
19-3-2015 14:31
Afdrukken - Tweede Wereldoorlog Fotoroute
1.78 km
9
http://www.routeyou.com/product/file/16277191.nl?token=e76e80dei8...
Samen een biertje drinken (Rembrandtplein)
Het terras van de Rembrandtbar op het Rembrandtplein, zomer 1940.
Een Nederlandse en Duitse onderofficier drinken een biertje op het terras in
j uni. Het oorspronkelij ke fot obij schrift in de krant en luidde: "Alles is
vergeven!".
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
2.1 km
10
Bommen op het Offiziersheim (Bloemenmarkt)
Foto's als deze waren uiteraard koren op de molen van de Duitse propaganda. Op
de acht ergrond st aat een gebouw dat onderdeel was van het Carlt on Hot el. Dit
hot el was door de bezet t er ingenomen en ingericht als Luft gaukommando. In de
nacht van 27 april 1943 wordt het gebouw, en een deel van de omliggende
panden, volledig verwoest door het neerst ort en van een Brit se RAF
bommenwerper. Op 27 april schrij ft Anne Frank het volgende in haar dagboek:
"Het Carlt on Hot el is kapot , t wee Engelse vliegers met een grot e lading
brandbommen aan boord zij n precies op het 'Offiziersheim' gevallen. De hele
hoek Vijzelstraat-Singel is afgebrand."
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
2.37 km
11
Hitlers besmeurde kop (Koningsplein)
Een geallieerde pant serwagen met burgers erop passeert op het
Koningsplein, voor wat nu (weer) boekhandel Schelt ema is, de besmeurde
st enen kop van Hit ler. Op 4 mei 1945 maakt de BBC uit Londen bekend dat
de Duit se legers gecapit uleerd hadden. Het zou t ot 8 mei duren t ot de
Canadezen de stad binnen rijden en de feestelijkheden kunnen beginnen.
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
2.7 km
4 van 8
12
Verzetsheld leidt Britten de weg (Leidsestraat)
19-3-2015 14:31
Afdrukken - Tweede Wereldoorlog Fotoroute
http://www.routeyou.com/product/file/16277191.nl?token=e76e80dei8...
In de ocht end van 7 mei 1945 bereikt een kleine verkenningseenheid van de
Brit se 49t h Division via het Rokin De Dam. In kort e t ij d waren zij omgeven
door een juichende menigte. Met moeite werd een vrije doortocht verleend.
Op de fot o rij dt een gevecht swagen door de Leidsest raat , vlak voor de brug
over de Prinsengracht . Recht svoor op de t ank wij st verzet sheld Tonny van
Renterghem, commandant van de Nederlandse Binnenlandse Strijdkrachten de weg.
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
2.94 km
13
Arrestatie van Keuvel en Klessebes (Leidseplein)
Op de fot o zien we het moment van de arrest at ie van 'Keuvel en Klessebes'
op het Leidseplein. Dit waren twee bekende personages uit het Duitsgezinde
radioprogramma 'Zondagmiddagcabaret van Paulus de Ruit er'. Het
programma was zeer populair onder NSB-ers, maar werd door de gewone
bevolking verafschuwd vanwege het propagandist ische en ant isemit ische
karakter ervan.
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
3.62 km
14
Ondergronds bankieren (Leidsegracht 5)
Dit pand, Leidsegracht 5, was de operat iebasis voor de verzet sgroep van
Walraven van Hall. Voor verzetsgroepen, gezinnen van de onderduikers en de
onderduikers zelf moest er geld op t afel komen. Een speciale organisat ie,
Het Nationaal Steun Fonds (NSF), hield zich bezig met de financiering van het
verzet s- en onderduikerswerk. Het NSF was door de regering in Londen
gemacht igd bepaalde uit gaven t e doen. Hiervoor werd aan fondsenwerving
gedaan via leningen en vonden er inzamelingen plaat s. Walraven van Hall
werd geassisteerd door zijn broer Gijs, in de provo jaren '60 de burgemeester
van Amsterdam.
Auteur: netwerk-oorlogsbronnen
Meer informatie
3.73 km
5 van 8
15
Duitse bank wordt tribunaal (NIOD gebouw)
19-3-2015 14:31
Afdrukken - Tweede Wereldoorlog Fotoroute
http://www.routeyou.com/product/file/16277191.nl?token=e76e80dei8...
Dit is het gebouw van het NIOD aan de Herengracht , vlak na de bevrij ding.
Het pand is voor de oorlog een Duit se bank, en zal dit ook t ij dens de
oorlogsj aren blij ven. Daarnaast vest igen enkele Duit se organisat ies,
waaronder de 'Junkers Flugzeug- und Mot orenwerke Geselschaft ' zich hier.
Na de bevrij ding bevindt zich hier het Tribunaal van Amst erdam. NSB'ers en
andere collaborat eurs werden op de eerst e verdieping berecht . Op de fot o
de aankomst van één van de arrestanten in een gevangenwagen.
Auteur: netwerk-oorlogsbronnen
Meer informatie
6 van 8
19-3-2015 14:31
Afdrukken - Tweede Wereldoorlog Fotoroute
4.76 km
16
http://www.routeyou.com/product/file/16277191.nl?token=e76e80dei8...
Wereldberoemde schuilplaats (Anne Frankhuis)
Het acht erhuis van het Amst erdamse gracht enpand Prinsengracht 263 is t ij dens de
Tweede Wereldoorlog t wee j aar lang een schuilplaat s voor acht mensen. Zeven van
hen zullen de oorlog niet overleven. Nu is het een huis dat j aarlij ks door ongeveer 1
miljoen mensen wordt bezocht.
Het huis herinnert indringend aan die oorlog, aan de Joodse onderduikers die zich
hier twee jaar lang verborgen houden voor de nazi's, aan Anne Frank en het beroemd
geworden dagboek dat zij hier schrijft. Het is vandaag de dag een wereldwijd bekend
museum.
Auteur: netwerk-oorlogsbronnen
Meer informatie
5.41 km
17
Ravage na onbedoeld bombardement (Blauwburgwal)
Tij dens de Duit se invasie wordt boven Slot erdij k op 11 mei 1940 een Duit s
vliegt uig door het lucht afweergeschut aangeschot en. Het t oest el vliegt
door, maar in nood verkerend laat het twee bommen vallen, die neerkomen
midden in het cent rum van de st ad op de Blauwburgwal, hoek Herengracht .
Een bom ketst via de brug in het water, maar de andere bom komt in een rij
woningen t erecht . Twaalf woningen worden in een klap weggevaagd. De
paniek die losbreekt is groot . Omst anders schiet en t oe om hulp t e bieden. Twee mannen
hebben het stoffelijke overschot van een slachtoffer op een rek gelegd en lopen er gehaast mee
weg. In totaal komen 44 burgers om het leven.
Auteur: niod-instituut-voor-oorlogs-holocaust-en-genocidestudies
Meer informatie
5.8 km
18
Onderduiken boven Duits café (Kattengat)
In Rest aurant de Silveren Spiegel aan het Kat t engat is in de oorlog een café voor
Duit se milit airen gevest igd waar de Oost enrij kse Wies Hofmann acht er de bar
st aat . Tij dens de bezet t ing zit een groot aant al onderduikers boven haar
rest aurant ondergedoken. Het begint met Barend de Hond, zij n vrouw en zij n
zoon, maar op een gegeven moment zit t en er wel zest ien van zij n familieleden in
het pand verst opt . Barend is een goede bouwer die in de nissen en hoeken van de
panden allerlei verstopplaatsen weet te maken. De nazi's doorzoeken het pand zes
7 van 8
19-3-2015 14:31
Afdrukken - Tweede Wereldoorlog Fotoroute
http://www.routeyou.com/product/file/16277191.nl?token=e76e80dei8...
keer, maar nooit zullen ze iets vinden.
Auteur: netwerk-oorlogsbronnen
Meer informatie
8 van 8
19-3-2015 14:31