Godsdienst “God creëert en regeert” Hoofdstuk 1: Evolutietheorie

Godsdienst “God creëert en regeert”
Hoofdstuk 1: Evolutietheorie
Bijbel
Evolutietheorie
God
Toeval, natuurlijke selectie
In 6 dagen alles geschapen
In miljarden jaren
Alles uit niets
Het één uit het ander
Zeer goed begin, daarna devolutie
Ontwikkeling van simpel naar complex
Catastrofes
Uniforme ontwikkeling
Het evolutionisme is de invloed van de evolutietheorie in het dagelijks leven. Dit is terug te vinden op
allerlei gebieden: Biologie (ordening van levende wezens, onderontwikkelde organen), geschiedenis
(primitieve culturen, prehistorie), aardrijkskunde (geologische tijdtabel) en in de maatschappij
(informatiebordjes in dierentuinen, lesmateriaal op het HBO en de universiteit, natuurfilms, visie op
liefde en seksualiteit).
Peter Singer is een Amerikaanse wetenschapper met een visie over het leven van gehandicapte
pasgeborenen die veel weerstand oproept. Hij gaat duidelijk uit van de evolutietheorie. Volgens hem
mogen deze gehandicapte baby’s gedood worden totdat ze 28 dagen oud zijn. Argumenten van hem
voor deze opvatting:
- Totdat de baby’s 28 dagen zijn, hebben ze geen zelfbewustzijn en zijn ze geen persoon.
- Gehandicapten kosten de maatschappij teveel geld en hebben zelf ook een onmenselijk
leven door hun handicap.
- Dieren met zelfbewustzijn staan hoger dan baby’s zonder zelfbewustzijn, en dieren worden
ook gedood om economische redenen.
Kritiek vanuit christelijk oogpunt:
- Mensen zijn geen dieren, we kunnen ze niet bij elkaar in een rangvolgorde zetten!
- Mensen zijn geschapen na goddelijk overleg, geschapen naar Gods beeld, gezegend, ze
waren zéér goed geschapen en hebben een cultuuropdracht.
Verlichting: een filosofische stroming uit de 18e eeuw waarin het gebruik van het verstand,
individualisme en vooruitgang van de mens centraal staat.
Deïsme: een opvatting waarin wordt aangenomen dat God de Schepper van het heelal is, maar
sindsdien passief is. De aarde ontwikkelt zich zelf en God grijpt niet in. Ook wel
“klokkenmakersgeloof” genoemd.
Charles Darwin: een Britse wetenschapper die de evolutietheorie bedacht.
Oerknal: het moment toen er uit één punt het hele universum ontstond.
Survival of the fittest: de organismen die het beste aan hun omgeving zijn aangepast, hebben de
grootste overlevingskansen.
Causaliteitsprincipe: de veronderstelling dat alles wat gebeurt een gevolg is van eerdere
gebeurtenissen.
Hoofdstuk 2: Visies over het ontstaan
Vrijzinnige theologie
Mensen die zich christen noemen, maar niet geloven dat de bijbel een historisch betrouwbaar boek
is. De bijbel vertelt prachtige verhalen om mensen te troosten.
Hun mening over Genesis 1:
- De aarde is ontstaan door evolutie
- Het is een waardevol verhaal
- Het is een geloofslied (6 coupletten en refreinen, opvallende structuur, onwerkelijke
elementen)
- Ontstaan in Babel tijdens de ballingschap om Joden moed in te spreken, afgekeken van de
Gilgamesj-epos, het Babylonische scheppingsverhaal
Het vertelt dus niets over het ontstaan van de wereld. Reactie vanuit ons oogpunt:
- Genesis 1 wordt verteld als geschiedenis
- Er is geen sprake van de Hebreeuwse poëzievorm (parallellisme), dus dat het een geloofslied
is, is veel minder waarschijnlijk
- De bijbel legt zichzelf uit
- Bijbel = Gods woord = betrouwbaar.
Gaptheorie
In deze theorie is God het sluitstuk van wetenschappelijk denken. Waar in een wetenschappelijke
theorie nog gaten/onverklaarbare elementen zitten, is God het antwoord.
 De rol van God wordt steeds kleiner gemaakt naarmate de wetenschappelijke kennis
toeneemt. God wordt niet serieus genomen.
Intelligent Design
De wereld en het heelal zitten veel te bijzonder en complex in elkaar om totaal door toeval te zijn
ontstaan. Er moet dus wel een ontwerper achter zitten. Volgens (christelijke en niet-christelijke)
wetenschappers wijzen hier heel veel wetenschappelijke gegevens op, maar veel evolutionistische
wetenschappers zijn het hier zeker niet mee eens.
Creationisme
Creationisten willen bijbelgetrouw en wetenschappelijk verantwoord het ontstaan van alle dingen
verklaren. Uitgangspunten van het creationisme:
- De bijbel wordt aangenomen als Gods woord
- Ze willen wetenschappelijk verantwoord nadenken
- De historiciteit van de bijbel, met name Genesis wordt onderbouwd m.b.v. geologie,
sterrenkunde en biologie
- God heeft alles gemaakt, soorten zijn onveranderlijk
- De aarde is jong, aardlagen worden verklaard door catastrofes als de zondvloed
Vragen waar het creationisme zich mee bezighoudt:
- Hoe zijn ijstijden te verklaren?  Job 37-38 bevatten mogelijk aanwijzingen
- Hoe oud is de aarde? Geslachtsregisters uit Genesis bevatten mogelijk het antwoord
- Hoe ging de schepping precies in zijn werk? Bevat de bijbel aanwijzingen van dinosaurussen?
 Risico’s/valkuilen!
De bijbel is geschreven als Godsopenbaring en heilsgeschiedenis, niet als wetenschappelijk
handboek. Het creationisme loopt het risico teveel te willen bewijzen wat toch geloofd moet worden.
Wanneer verklaringen worden gebaseerd op bijbelteksten en deze verklaringen blijken onjuist te zijn,
streep je uiteindelijk de hele bijbel weg.
Hoofdstuk 3: Visies en hun gevolgen
Gereformeerde theologie
- Ligt op bepaalde punten dicht bij het creationisme: benadrukt dat de bijbel Gods
gezaghebbende woord is, de bijbel is een geschiedenis, God is almachtig en soeverein.
- Probeert (in tegenstelling tot creationisme) dicht bij de bedoeling van de bijbel/genesis 1 te
blijven:
 Gods macht, hij schiep de hemel en aarde. We weten niet hoe, maar wel dát hij het deed
 Positie van de mens: Gods beeld, taak om voor de wereld te zorgen
Is de wereld vóór of óp de eerste dag geschapen?
Argumenten voor de hemel en aarde die op de eerste dag geschapen zijn:
- In het 4e gebod staat: “Want in zes dagen schiep God de hemel en aarde”
Argumenten voor de hemel en aarde die voor de eerste dag geschapen zijn:
- Vers 1 tot 3 beschrijft wat er gebeurde voor dag 1, miljarden jaren terug
 Kunnen wij het antwoord op deze vraag weten?
Genesis zegt bepaalde dingen wel:
- God schiep de wereld, stap voor stap een leefbare wereld
- De mens is uniek en het hoogtepunt van de schepping
- God geeft de mens een leefklimaat van 6 dagen en 1 rustdag
- Alles is heel god gemaakt.
Genesis zegt ook een aantal dingen niet:
- Hoe en wanneer God alles schiep
- Hoe oud de aarde is
- Wat het licht van de eerste drie dagen is
- Wat het gewelf precies is
Genesis is dus geen wetenschappelijk handboek, maar de waarnemingen van Mozes en geschreven
in Mozes’ waarnemingstaal.
Hoofdstuk 4:Zonde
De mens in genesis 1 en 2
God heeft de mens heel goed en speciaal geschapen. Dit komt in Genesis 1 en 2 duidelijk naar voren,
maar in beide verhalen op een andere manier:
- Genesis 1 is chronologisch geschreven, de mens komt naar voren als de kroon op de
schepping, als middelpunt.
- Genesis 2 is nog een vertelling van het scheppingsverhaal, nadrukkelijker gericht op de mens.
De mens is hier het middelpunt.
In de verhalen valt op hoe goed God alles heeft gemaakt: De mens is goed geschapen en God geeft
de mens alles wat hij nodig heeft: voedsel, water, levensadem, gezelschap, etc.
Satan
In genesis 3:
- Stelt satan een sluwe vraag aan Eva, waar eigenlijk een enorme leugen en belediging voor
God in zit. “Is het waar dat God gezegd heeft dat jullie van geen enkele boom in de tuin
mogen eten?”  God heeft de mens juist overladen met goedheid!
- Wordt de mens niet boos op Satan. Eva antwoordt, Adam zwijgt en ze gaan in op zijn
voorstel.
- Valt de mens voor de verleiding om zelf zoals God te willen zijn (ik-middelpunt) en om kennis
van goed en kwaad te bezitten (zelf bepalen wat goed en slecht is)
- Worden de gevolgen van de zondeval duidelijk: Ze gaan zich schamen en op Satan lijken door
te liegen (“ik verberg me omdat ik naakt ben”) en door te beledigen en anderen de schuld te
geven. (“U bent degene die die vrouw gemaakt heeft hoor, en zíj heeft me die vruchten
gegeven”)
Kleding
Voor ons heeft kleding verschillende functies: het is in de mode, biedt bescherming tegen kou en
regen, voorkomt verleiding, bedekt ons lichaam omdat we ons niet naakt aan elkaar durven te
vertonen (schaamte).
 Adam en Eva verbergen zich voor zichzelf, elkaar en voor God. Er was en is (niet alleen voor
hen) sprake van een (onbewust) schuldbesef. Dat men God en elkaar niet onder ogen durfde
te komen komt in de bijbel ook naar voren als we kijken naar het verhaal over de kruisiging:
- Er hing een voorhangsel voor het Heilige der Heilige
- Jezus hing naakt aan het kruis, wat een enorme vernedering was. Toch heeft hij dit uit liefde
gedaan voor ons.
Hoofdstuk 5
Engelen
Engelen zijn dienaren en afgezanten van God. Ze worden ook wel als zonen van God of als heiligen
omschreven. Hun taken zijn het dienen van God, boodschappen naar de aarde overbrengen,
beschermen, begeleiden en straffen uitvoeren.
Hebben wij een persoonlijke beschermengel? Volgens Mattheüs 18:10 komen engelen als
beschermers wel naar voren, maar er staat niets over een persoonlijke beschermengel voor
iedereen. Het risico van het geloof in beschermengelen kan zijn dat je hen meer gaat dienen dan
God, wat niet de bedoeling is.
Frank Peretti laat in zijn boek engelen naar voren komen als strijders tegen het kwaad en als
brengers van vrede. Ze doen veel meer dan wij zelf door hebben.
Artikel 12b N.G.B. over engelen: God heeft de engelen goed geschapen, als zijn gezanten en
dienaren. Sommige engelen zijn gevallen voor het kwaad, zij zijn Gods vijanden geworden. Zij willen
de kerk verwoesten, maar zullen ten onder gaan.
We zijn het niet eens met de Sadduceeën, die denken dat engelen en geesten niet bestaan. Ook met
manicheeërs zijn we het niet overeen, zij zeggen dat de duivel en demonen uit hun oorsprong slecht
zijn in plaats van dat ze gevallen zijn.
Occultisme
Deuteronomium 18 laat ons een aantal verboden zien die God zijn volk oplegt als het gaat om
occultisme:
- “U mag de verfoeilijke praktijken van de volken daar niet navolgen
- “U moet volledig op de HEER, uw God, gericht zijn”
- “Hij zal in uw midden profeten laten opstaan. Naar hen moet U luisteren”
- “Als een profeet de moed heeft om in mijn naam iets te zeggen dat ik hem niet heb
opgedragen, of om in de naam van andere goden te spreken, dan moet hij ter dood gebracht
worden”
Occultisme: alle geheimzinnige verschijnselen die afwijken van het gewone alledaagse en die zich
vooral richten op de geestelijke kant van het leven.
Spiritisme: het bewust zoeken naar contact met de geesten van overledenen. (Bijvoorbeeld door
glaasje draaien)
Waarzeggerij: het voorspellen van de toekomst. (denk aan horoscopen, handlezen, telepathie, glazen
bol)
Magie: Toverij, waarin formules en rituelen een grote rol spelen omdat je daarmee het goddelijke
naar jouw hand kan zetten. (bezweringen uitspreken, gelukspoppetjes, ingestraalde stenen/kaarten)
De bijbel over de duivel en demonen
- Satan heeft een macht die we niet moeten onderschatten. Alleen door Jezus zijn wij veilig.
- Hij is de tegenstander van de gelovigen
- Hij is de kwade geest die als doel heeft alles te verwoesten en te doden, en die door God
gebruikt kan worden om de gelovigen te beproeven
- Hij verleidt mensen om tegen Gods gebod in te gaan en profeten om leugens te vertellen in
Gods naam
- Hij is de grote verliezer. Jezus boog niet voor satan!
 Demonen zijn de volgers van satan, maar hun leider is verslagen. Christus is overwinnar.
Hoofdstuk 6: Voorzienigheid
Met Gods voorzienigheid wordt bedoeld dat God ons in alles voorziet wat we nodig hebben. Het
woord “voorzienigheid” komt dus van “er in voorzien”, en dus niet van “van te voren zien”, waar het
vaak mee verward wordt. God blijft voortdurend actief betrokken bij ons en bij de geschapen
werkelijkheid. Het probleem van deze leer in onze tijd is dat mensen vragen gaan stellen waarmee ze
God zomaar kunnen aanklagen. Dit kunnen vragen zijn als:’
- Waarom staat God toe dat mensen elkaar kwaad doen?
- Heb ik nog wel verantwoordelijkheid, als God toch alles regeert?
- Waarom is er nog lijden in de wereld?
Is God dan echt een slechte God omdat er lijden in de wereld is?  Nee
- God is niet de oorzaak van het lijden, maar door de zondeval, de zondige mens en door satan
is het lijden in de wereld gekomen.
- God schiep een perfecte wereld, toen wij die verwierpen gaf Hij zijn eigen Zoon en Hij belooft
een nieuwe aarde.
- Gods wil is niet altijd wat God leuk vindt, maar wat Hij nodig vindt.
Wat zijn de functies van het lijden dan?
- Dit weten we heel vaak niet.
- Gods megafoon
- Ons onze zonden laten ontdekken
- Loutering
- Géén straf op zonde (of in ieder geval: niet per se een straf op onze zonde), maar toch
zeggen we vaak: “ik heb toch goed geleefd? Waarom doet God mij dit aan?”
De Joodse rabbijn Harold Kushner heeft een eigen visie op het lijden, waar hij een boek over
geschreven heeft:
De mens: is vrij om voor goed of kwaad te kiezen, is een moreel dier (evolutionist!), de oorzaak van
veel lijden, de mens moet God vergeven.
God: heeft zichzelf beperkt, is niet volmaakt, stelt ook weleens teleur, lijdt met ons mee.
Lijden: is onverklaarbaar, niet de wil van God en een fase in de evolutie.
 Dit is niet in overeenstemming met een Bijbelse visie op God, de mens en het lijden.
Dwalingen over Gods voorzienigheid
Deïsme: een opvatting waarin wordt aangenomen dat God de Schepper van het heelal is, maar
sindsdien passief is. De aarde ontwikkelt zich zelf en God grijpt niet in. Ook wel
“klokkenmakersgeloof” genoemd.
Rationalisme: alles willen verklaren vanuit je verstand. Een voorbeeld van een rationalist is Kushner.
Artikel 13 N.G.B. ; zondag 1 en 10 van de Heidelbergse Catechismus
God heeft de wereld niet aan toeval overgelaten, maar leidt en regeert haar. God is niet degene die
de schuld van de zonde draagt, wij kunnen niet bevatten hoe goed Hij zijn werk hier doet. Wij
moeten ons hier nederig tegenover opstellen. Deze leer is een troost voor ons, wij mogen
vertrouwen op Gods plan met ons leven, ook al snappen wij het vaak niet.
Onze troost in leven en sterven is, dat wij van Jezus zijn, die met zijn leven onze zonden betaald heeft
en ons bewaart.
Gods voorzienigheid is de kracht van God, waarmee hij alles regeert en niets aan toeval overlaat.
Het is belangrijk om te weten dat God alles heeft geschapen en onderhoudt, omdat we dan in
tegenspoed geduldig en in voorspoed dankbaar kunnen zijn dankzij ons vertrouwen in God, die alles
in de hand heeft.