notitie - Gemeente Heemstede

NOTITIE:
“SCENARIO’S BIBLIOTHEEK HEEMSTEDE”
INLEIDING
De commissie Samenleving heeft in juni 2013 bij het geven van haar zienswijze over het collegevoorstel Programma van eisen Bibliotheek Heemstede het college verzocht drie scenario’s nader uit te
werken en deze in september 2013 te presenteren. Het betreft:
1. een bibliotheek gericht op fysieke en digitale uitleen;
2. een bibliotheek voor specifieke doelgroepen aangevuld met digitale ontwikkeling;
3. een bibliotheek als ontmoetingscentrum, geïntegreerd met andere welzijnsinstellingen
(bijvoorbeeld met Stichting Casca).
Indeling notitie
Wat voor soort bibliotheek is (inhoudelijk en qua huisvesting) passend voor de gemeente Heemstede?
Deze vraag is de afgelopen periode diverse keren besproken in de commissie Samenleving en de
commissie Ruimte. In het onderstaande wordt ingegaan op de drie door de commissie Samenleving
genoemde scenario’s. Per scenario worden mogelijke vormen van bibliotheken en voorbeelden
weergegeven. Bij deze uitwerking zijn de ideeën over innovatie betrokken die door verschillende
fracties op verzoek van de portefeuillehouder Cultuur zijn aangeleverd.
Bijlage
Separaat wordt in Bijlage 1 een korte terugblik gegeven op het besluitvormingsproces tot nu toe
(paragraaf 1). Hiebij wordt de vraag naar een vernieuwde bibliotheek in perspectief geplaatst. In
paragraaf 2 van genoemde bijlage wordt de huidige stand van zaken van de bibliotheek in Heemstede
geschetst. Voor een volledig beeld geeft paragraaf 3 van Bijlage 1 informatie over het recent openbaar
gemaakte concept voor de nieuwe bibliotheekwet, die naar verwachting per 2015 in werking treedt.
Hierbij wordt kort stilgestaan bij de verschillende rollen en verantwoordelijkheden van (met name) rijk
en gemeenten.
Doel notitie
Aan de commissie Samenleving wordt gevraagd haar zienswijze te geven over de - aan de hand van
de onderstaande drie scenario’s - geschetste mogelijke vormen en voorbeelden van het
bibliotheekwerk.
1
DRIE SCENARIO’S: MOGELIJKE VORMEN VAN BIBLIOTHEEKWERK
Voor elk van de drie genoemde scenario’s geven we mogelijke vormen en voorbeelden van een
bibliotheekvoorziening weer.
1.1
Scenario 1: een bibliotheek gericht op fysieke en digitale uitleen
In het onderstaande geven we enkele mogelijkheden waarop dit scenario vorm kan worden gegeven.
We betrekken hierbij de vormen en voorbeelden die door de raadsfracties in hun reacties aan de
portefeuillehouder Cultuur zijn genoemd.
Voor wat betreft dit scenario wordt opgemerkt dat de digitale component - op grond van de
voorgenomen nieuwe Bibliotheekwet per 2015 - gezien dient te worden als rijksverantwoordelijkheid.
De fysieke component valt onder gemeentelijke verantwoordelijkheid. In paragraaf 3.1.1 van Bijlage 1
treft u hierover nadere informatie aan.
1
Als de huidige bibliotheek Heemstede (zie paragraaf 2.3 van Bijlage 1) volgens dit scenario wordt
vorm gegeven, betekent dit het volgende.
a.
De huidige bibliotheek Heemstede beperkt tot fysieke en digitale uitleen
De bibliotheek ontwikkelt zich binnen dit scenario de komende jaren verder tot een digitaal en
fysiek sterke organisatie, die inspireert tot lezen en zich kenmerkt als een laagdrempelig
kennis- en informatiecentrum. De bibliotheek richt zich op alle Heemsteedse inwoners. Het
uitlenen/aanvragen van boeken is mogelijk via zelfservice, mobiele apps of via het
zogenoemde rotunda-systeem. Boeken worden fysiek uitgeleend of kunnen worden afgehaald
op afhaalpunten. Tegen betaling is bezorging thuis mogelijk.
Momenteel is de collectie van e-books (landelijk) nog te klein en is het gebruik van digitale
leesapparaten nog onvoldoende. Naar verwachting zal dit de komende jaren sterk toenemen.
In dit kader zullen nieuwe ontwikkelingen op de voet worden gevolgd en lokaal worden
geïmplementeerd. Ingezet zal worden op extra digitale diensten, bijvoorbeeld een
multitouchtafel en iPads; dit draagt tevens bij aan een aantrekkelijke, moderne uitstraling.
Sprake is van een inspirerende inrichting (onder andere via het retail-concept). Gratis internet,
wifi en webshop worden aangeboden
Per 1 januari 2015 zullen alle openbare bibliotheken aangesloten zijn op de digitale
infrastructuur (Bibliotheek.nl).
Door het aanbod van de digitale infrastructuur kan de gebruiker:
 Doelgericht zoeken met behulp van de Nationale Bibliotheekcatalogus en alle materialen
aanvragen en reserveren
 Een veelheid aan digitale diensten en producten krijgen
 Toegang tot een steeds groter wordende collectie van e-books, e-music en e-content
krijgen
 Eenvoudig online lid worden, aanmelden, inloggen, betalen, beheren en vragen stellen.
 Een aanbod krijgen dat op de persoon is toegesneden.
Het papieren boek blijft de komende jaren nog een belangrijke positie innemen. Omdat de
bibliotheek in deze vorm alle doelgroepen blijft bedienen, is een collectie van 35.000 (zijnde
de huidige omvang) vereist.
Het educatieve aanbod zal worden gehandhaafd op het huidige niveau. Dit aanbod is volgens
de huidige certificeringsnormen een vereiste. Ook op grond van de voorgenomen nieuwe
Bibliotheekwet per 2015 dient een openbare bibliotheekvoorziening in ieder geval de functie
ontwikkeling en educatie te omvatten.
De huidige ontmoetingsruimte, c.q. leesruimte, zal in dit scenario verdwijnen. Hierdoor is
minder ruimte vereist dan nu wordt gebruikt. Door het ontbreken van deze ruimte zijn tevens
de mogelijkheden voor activiteiten (deels essentieel voor de levendigheid in een bibliotheek)
minder. De directie van de bibliotheek geeft aan dat het aantal leden - volgens ervaringscijfers
van bibliotheken waar geen ontmoetingsruimte (meer) aanwezig is - ten opzichte van het
huidige aantal leden met circa 4% zal dalen (tot circa 28% van de bevolking).
b.
Een Plug-in Bibliotheek
Een Plug-in Bibliotheek is een modulair opgebouwde bibliotheekvoorziening buiten de muren
van de (centrale) bibliotheek. Een dergelijke voorziening kan worden gezien als filiaal van
centrale bibliotheken.
Dit (mini) filiaal op locatie is geschikt voor elke ruimte met ruime openingstijden waar veel
mensen komen (zoals scholen, verzorgingshuizen, winkels, locaties voor welzijnswerk,
2
raadhuizen of ziekenhuizen). Gebruikers lenen er zelf hun boeken en leveren ze zelf ook weer
in. De Plug-in Bibliotheek is onbemenst. De Plug-in Bibliotheek, bestaande uit verschillende
modules (plug-ins), wordt vrij in de ruimte of tegen een wand geplaatst in bestaande
voorzieningen. De kleinste Plug-in Bibliotheek is 100 centimeter lang en 220 centimeter breed.
Dit formaat leent zich goed voor een minifiliaal, bestaande uit een afgesloten kast met boeken
(100 boeken, zijnde 1 module) die te openen is met een bibliotheekpas. Een boek dat van de
plank wordt gehaald wordt automatisch aan de pas gekoppeld. Een tweede module bevat
lockers voor het ophalen van gereserveerde boeken. Aan de buitenkant van de module kan
een Rotunda (digitale etalage om klanten te verleiden een boek te lenen) en een iPad (om
online mee te zoeken) worden bevestigd. Deze opstelling kan naar wens worden uitgebreid
met meer modules, bijvoorbeeld: extra boekenkasten, een virtueel loket (mogelijkheid om
direct in contact te komen met een bibliotheekmedewerker op de centrale vestiging), ruimte
voor posters, folders of tijdschriften en kijk- of luisterstoel. De tunnelvorm van de Plug-in
Bibliotheek zorgt ervoor dat materialen eenvoudig zijn te beschermen met behulp van
detectiepoortjes aan de uiteinden.
De gebruiker van de Plug-in Bibliotheek is niet langer afhankelijk van de openingstijden van
een stand-alone bibliotheek. Gemak en flexibiliteit staan voorop. De toeloop die een Plug-in
Bibliotheek genereert, kan aantrekkelijk zijn voor een gastorganisatie (bijvoorbeeld een
welzijnsorganisatie, een cultureel centrum of een raadhuis). Uitbreiden, verplaatsen of
veranderen kan op ieder moment. De Plug-in Bibliotheek is flexibel in te zetten, volgt de
landelijke huisstijl en is daardoor direct herkenbaar, ook al staat hij op de meest onverwachte
plaats. Dit systeem is in opdracht van de Stichting Bibliotheek.nl ontwikkeld. De Plug-in
Bibliotheek wordt al gebruikt door de Bibliotheek Gouda (het filiaal bevindt zich in een
Dienstencentrum) en de Bibliotheek Rotterdam (Plug-in Bibliotheek in wijkcentrum).
Bij deze bibliotheekvorm is het van belang te bezien op welke wijze het - verplichte educatieve aanbod vorm kan worden gegeven (bijvoorbeeld via de centrale vestiging).
c
Een stationsbibliotheek
Sinds 2011 is een bibliotheek gevestigd in het station van Haarlem. De vestiging maakt
onderdeel uit van Stichting Bibliotheek Zuid-Kennemerland. In deze Bibliotheek op het station
kan men terecht voor het lenen van actuele boeken en tijdschriften. Ook kan gebruik worden
gemaakt van internet op de beschikbare pc’s. Daarnaast is er gratis wifi aanwezig. De
openingstijden zijn afgestemd op de forensen (maandag t/m vrijdag van 7.00 - 9.00 uur en
16.00 - 19.00 uur). Het is een voorbeeld van een bibliotheek die naar de klanten toekomt.
De collectie bestaat uit de actuele top 60-titels en in de media besproken titels (alle titels
worden binnen een jaar vervangen). De bibliotheek is praktisch ingericht zodat snelle
beslissers hun keuze vlot kunnen maken uit het aanbod op de tafels die direct bij binnenkomst
zijn opgesteld. Daarnaast zijn er fictiekasten met literatuur, thrillers, romans en graphic novels.
Informatieve titels zijn ingedeeld in vier rubrieken: Ik, Werk, Thuis en Wereld. Verder is er aan
aanbod aan tijdschriften en kranten, waarvan een deel geleend kan worden en een deel ter
plekke gelezen kan worden.
De Bibliotheek op het station heeft een eigen website: www.bibliotheekophetstation.nl. Via de
online catalogus kunnen gebruikers van de Bibliotheek op het Station boeken die niet direct
beschikbaar zijn online reserveren. Zodra het boek beschikbaar is, krijgt men bericht per mail
of sms. Daarnaast kunnen de boeken verlengd worden. Tevens staat er algemene informatie
op over de bibliotheek.
3
Het is een voorbeeld van een innovatieve bibliotheek, die minder ruimte vergt. Het streven is
om een landelijke keten van Bibliotheken op stations uit te rollen. Inmiddels heeft de
Bibliotheek op het station Haarlem circa 1.000 leden
Er zijn verschillende abonnementen: leden van de Stichting Bibliotheek Zuid-Kennemerland
(waar ook de bibliotheek in Heemstede onder valt) betalen € 10 voor een jaarabonnement,
voor niet leden is er een jaarabonnement voor de Bibliotheek op het station van € 40.
Daarnaast is er de mogelijkheid om boeken te lenen tegen een eenmalig bedrag van € 2,50
per boek.
Ook bij deze bibliotheekvorm is het van belang te bezien op welke wijze het - verplichte educatieve aanbod vorm kan worden gegeven (bijvoorbeeld via de centrale vestiging).
d
Een bibliotheek via de inzet van een commerciële partij
Recent is er sprake van gemeenten die opteren voor de uitvoering van het bibliotheekwerk
door een commerciële partij. Zo gaat per 1 januari 2014 Karmac Bibliotheek Service (een
commerciële dienstverlener) het bibliotheekwerk in de gemeente Waterland uitvoeren. In
eerste instantie zal het gaan om de uitleenfunctie van (fysieke) boeken. Daarbij zal met name
gebruik worden gemaakt van vrijwilligers. Op termijn kan de dienstverlening wellicht worden
uitgebreid. Mogelijk kunnen diensten bij andere bibliotheken worden ingekocht. Karmac
voldoet op dit moment echter niet aan de landelijke kwaliteitseisen. Het aanbod van en het
bestellen van boeken is daarom beperkt (de reguliere openbare bibliotheken hebben
gezamenlijk een veel grotere collectie).
1.2
Scenario 2: een bibliotheek gericht op specifieke doelgroepen met digitale ontwikkeling
In het onderstaande geven we enkele mogelijkheden waarop dit scenario vorm kan worden gegeven.
Ook hierbij betrekken we de vormen en voorbeelden die door de raadsfracties in hun reacties aan de
portefeuillehouder Cultuur zijn genoemd.
Als de huidige bibliotheek Heemstede volgens dit scenario wordt vorm gegeven, betekent dit het
volgende.
a
De huidige bibliotheek Heemstede beperkt tot de doelgroepen jeugd en ouderen
Het aanbod wordt gericht op de doelgroepen jeugd (0-18 jaar) en senioren. De aanwezige
collectie is beperkt tot boeken voor deze doelgroepen: uitgegaan wordt van een collectie van
24.000 boeken. Er is sprake van een kleinere collectie dan in de huidige situatie met minder
diepgang. De collectie die niet meer aanwezig is, omvat: een deel van de fictie, filosofie,
godsdienst, bètawetenschappen en techniek, kunst en boeken over literatuur. Andere
doelgroepen kunnen in andere bibliotheken terecht. De bibliotheek in Heemstede fungeert
voor hen wel als afhaalpunt voor digitaal gereserveerde boeken uit de complete collectie.
Het uitlenen/aanvragen van boeken zal ook in dit scenario mogelijk zijn via zelfservice,
mobiele apps of via het rotunda-systeem. Boeken worden fysiek uitgeleend of kunnen worden
afgehaald op afhaalpunten. Tegen betaling is bezorging thuis mogelijk.
Nieuwe ontwikkelingen worden op de voet gevolgd en lokaal geïmplementeerd. Ingezet zal
worden op extra digitale diensten, bijvoorbeeld een multitouchtafel en i-Pads; dit draagt tevens
bij aan een aantrekkelijke, moderne uitstraling. Sprake is van een inspirerende inrichting
(onder andere via het retail-concept). Ook in dit scenario wordt ervan uitgegaan dat per 2015
de bibliotheek is aangesloten de digitale infrastructuur (Bibliotheek.nl).
4
Het educatieve aanbod zal minimaal worden gehandhaafd op het huidige niveau. Dit aanbod
is volgens de huidige certificeringnormen een vereiste. Ook in de Bibliotheekwet van 2015
omvat een openbare bibliotheekvoorziening in ieder geval de functie ontwikkeling en educatie.
De huidige ontmoetingsruimte, c.q. leesruimte, zal in dit scenario verdwijnen. Hierdoor is
minder ruimte vereist dan nu wordt gebruikt. Ook is minder personeel vereist. Door het niet
meer aanwezig zijn van een ontmoetingsruimte zijn tevens de mogelijkheden voor activiteiten
(deels essentieel voor de levendigheid in een bibliotheek) minder.
De directie van de bibliotheek geeft aan dat het aantal leden - volgens ervaringscijfers van
bibliotheken waar geen ontmoetingsruimte (meer) aanwezig en die gericht is op doelgroepen ten opzichte van het huidige aantal leden met circa 10% zal dalen (tot circa 22% van de
bevolking).
Het aantal leden neemt met name af bij de betalende (volwassenen) leden. De inkomsten
zullen naar verwachting volgens de directie van de bibliotheek hiermee dalen met circa
€ 108.000.
Aanvullende opmerking: mogelijkheden jeugdcontributie
Op dit moment wordt in de regio Zuid-Kennmerland geen jeugdcontributie gevraagd. Op grond van het
conceptvoorstel voor een nieuwe Bibliotheekwet per 2015 (zie paragraaf 3 van de Bijlage) wordt voor
het uitlenen van gedrukte werken door lokale bibliotheken of de Koninklijke Bibliotheek aan personen
beneden de leeftijd van 18 jaar geen contributie of andere geldelijke bijdrage geheven, tenzij in het
geval van een lokale bibliotheek het college heeft besloten dat een geldelijke bijdrage wordt geheven.
De contributie of andere geldelijke bijdrage bedraagt in dat geval maximaal de helft van de contributie
of andere geldelijke bijdrage die wordt geheven van personen die 18 jaar of ouder zijn.
In dit kader wordt het volgende opgemerkt. Een openbare bibliotheekvoorziening omvat in ieder geval
de functie ontwikkeling en educatie. Goed kunnen lezen is belangrijk om de weg te kunnen vinden in
het informatie- en medialandschap. Dit zijn essentiële vaardigheden, die voor velen echter niet
vanzelfsprekend zijn. Peuters en kleuters die veel zijn voorgelezen, hebben een voldoende
woordenschat om een goede start te maken op school. Hun groeiende woordenschat maakt het lezen
van boeken plezierig, waardoor ze gemotiveerder zijn om te lezen buiten schooltijd en hun kennis van
woordenbetekenissen nog verder uitbreiden. Ook in de verdere schoolcarrière zijn deze effecten te
zien. Het samenwerken met onder andere scholen en aanbieders van voor- en naschoolse opvang is
daarom van groot belang.
Om de randvoorwaarden hiervoor zo goed mogelijk te kunnen waarborgen, is een gratis
jeugdabonnement (tot 18 jaar) van groot belang. Over het algemeen wordt om die reden het (basis)
jeugdlidmaatschap gratis aangeboden. Slechts enkele bibliotheken, zoals De Kempen, Almere en de
Haarlemmermeer brengen een bedrag in rekening.
Voor de regio Zuid-Kennemerland is bovendien sprake van de uitvoering van het bibliotheekwerk door
één stichting met verschillende locaties in de regio. Een verschil van tarifering binnen deze locaties
wordt niet wenselijk geacht.
b
Bibliotheek Haarlem Oost (bibliotheek in zorgvoorziening)
De locatie Haarlem Oost (zijnde een vestiging van de Stichting Bibliotheek ZuidKennemerland) is een voorbeeld van een bibliotheek/vestiging die hoofdzakelijk twee
doelgroepen bedient: er is een collectie voor de doelgroep 0-12 jaar en een collectie voor de
doelgroep ouderen (65-plussers). Voor de overige doelgroepen is een beperkte collectie
beschikbaar. Via de online catalogus kunnen gebruikers van de bibliotheek boeken die niet
direct beschikbaar zijn online reserveren. Zodra het boek beschikbaar is, krijgt men bericht per
5
mail of sms. Tevens is er een leestafel aanwezig met tijdschriften en kranten. Daarnaast is
een beperkte ruimte beschikbaar voor het aanbieden van onder andere huiswerkbegeleiding.
Deze locatie is ondergebracht in een verzorgingshuis.
c
Bibliotheek Spaarndam/bibliotheek in dorpshuis
De locatie in het Dorpscentrum van Spaarndam (zijnde een vestiging van de Stichting
Bibliotheek Zuid-Kennemerland) is een voorbeeld van een bibliotheek die alleen de doelgroep
0-12 jaar bedient Voor de overige doelgroepen is als service een rotunda geplaatst. Een
Rotunda is een digitale etalage in de vorm van een groot touchscreenscherm (grote iPad).
Hierop wordt een selectie van actuele boeken geplaatst. Leden kunnen in de Rotunda zoeken
naar een boek en direct aanvragen. Tevens kunnen de gebruikers via de online catalogus
boeken die niet direct beschikbaar zijn online reserveren. Zodra het boek beschikbaar is, krijgt
men bericht per mail of sms. De bibliotheekruimte is beperkt open (woensdagmiddag). De
rotunda hangt in de openbare ruimte van het Dorpscentrum. Gedurende de (ruimere)
openingstijden van het Dorpcentrum is deze extra service te gebruiken. Het Dorpscentrum
met twee sportzalen biedt onderdak aan verschillende (sport)verenigingen (volleybal,
basketbal, zaalvoetbal, biljart, hockey, toneel, dans etc.). Daarnaast is er een medisch
centrum en apotheek (afhaalpunt) gehuisvest.
d
Een Plug-in Bibliotheek
Ook via een plug-in constructie kan een scenario vorm gegeven worden waarbij sec specifieke
doelgroepen worden bediend. Deze plug-ins kunnen voor wat betreft de doelgroep jeugd
bijvoorbeeld geplaatst worden in scholen. En voor ouderen in verzorgingshuizen.
e
Een Educa Bibliotheek
Een Educa Bibliotheek is één van de scenario’s van de gemeente Zeewolde in de discussie
naar een nieuwe vorm van bibliotheekvoorziening per 2020. Een dergelijke bibliotheek richt
zich op het onderwijs in het algemeen en op het basisonderwijs in het bijzonder. Andere
belangrijke doelgroepen zijn ouderen en volwassenen met een taalachterstand. De collectie
bevindt zich hoofdzakelijk in scholen en bij instellingen. De bibliotheek is in deze vorm niet
zozeer meer een gebouw met een collectie voor de gehele gemeenschap, maar een lokaal
educatief schakelstation tussen partners en specifieke doelgroepen. De collecties bevinden
zich voornamelijk op scholen en in centra voor specifieke doelgroepen, Deze vorm van
bibliotheekvoorziening biedt educatie, kennis en informatie over taal en leesgedrag, een
taalmonitor en een monitor leesbevordering.
1.3
Scenario 3: een bibliotheek als ontmoetingscentrum, geïntegreerd met andere
welzijnsinstellingen (bijvoorbeeld met Stichting Casca)1
In het onderstaande geven we enkele mogelijkheden waarop dit scenario vorm kan worden gegeven.
Evenals bij de vorige scenario’s betrekken we hierbij vormen en voorbeelden die door de raadsfracties
in hun reacties aan de portefeuillehouder Cultuur zijn genoemd.
Als de huidige bibliotheek Heemstede volgens dit scenario wordt vorm gegeven, betekent dit het
volgende.
a
1
Huidige bibliotheek Heemstede aangepast aan scenario 3
De bibliotheek richt zich op alle Heemsteedse inwoners. Sprake is van een inspirerende
inrichting (onder andere via het retail-concept). Het uitlenen/aanvragen van boeken is mogelijk
via zelfservice, mobiele apps of via het rotunda-systeem. Boeken worden fysiek uitgeleend of
In aanvulling op de tekst van dit scenario zoals geformuleerd door de Commissie Samenleving, betrekken we hierbij tevens de
mogelijke samenwerking met commerciele partijen.
6
kunnen worden afgehaald op afhaalpunten. Tegen betaling is bezorging thuis mogelijk. Ook in
dit scenario zullen nieuwe ontwikkelingen op de voet gevolgd en lokaal geïmplementeerd
worden. Ingezet zal worden op extra digitale diensten, bijvoorbeeld een multitouchtafel en
iPads; dit draagt tevens bij aan een aantrekkelijke, moderne uitstraling. Per 2015 is aansluiting
aanwezig op de digitale infrastructuur (Bibliotheek.nl).
Het educatieve aanbod minimaal gehandhaafd op het huidige niveau. Dit aanbod is volgens
de huidige certificeringnormen een vereiste. Ook in de Bibliotheekwet van 2015 omvat een
openbare bibliotheekvoorziening in ieder geval de functie ontwikkeling en educatie.
De fysieke bibliotheek wordt in dit scenario gezien als belangrijke voorziening voor sociale
binding en wordt gebruikt als sfeervolle, inspirerende ontmoetingsplek (huiskamer, tweede
werkplek, studieruimte) met gratis internet en wifi. De ontmoetingsruimte wordt aangevuld met
catering (via samenwerking met bijvoorbeeld de Stichting Casca, een commerciële partij of via
een dagbestedingsproject). In dit scenario speelt de keuze van de locatie en de vorm van
samenwerking een belangrijke rol; wellicht is hierdoor verruiming van de openingstijden een
mogelijkheid.
Ook de activiteiten van de bibliotheek worden in dit scenario aangeboden in samenwerking
met andere partijen (workshops, lezingen, voorleessessies, masterclasses en exposities).
Verwachting is bijvoorbeeld dat in samenwerking met onder andere boekhandels en de
Stichting Casca boeiende lezingen kunnen worden georganiseerd. De bibliotheek ontwikkelt
zich in dit scenario verder van stand-alone naar netwerkorganisatie.
Voor zover de digitalisering de komende jaren verder vorm krijgt - en zal leiden tot een
vermindering van de aanwezigheid van fysieke boeken - kan de in dat kader beschikbaar
komende ruimte mogelijk dienen voor verhuur aan/exploitatie door andere (commerciële)
partijen. Ruimte kan bijvoorbeeld dienst doen als cursus- of vergaderruimte.
Bibliotheekvormen die binnen dit scenario worden onderzocht zijn onder andere: de
Huiskamerbibliotheek en de Triplus Bibliotheek (beide vormen worden in het kader van
scenario’s voor het toekomstige bibliotheekwerk in Zeewolde onderzocht). De Triplus
bibliotheek is een bibliotheek met een brede maatschappelijke functie, waarin interactie,
kennisdelen en verbinden centraal staan. Het fungeert als een kenniswerkplaats. Hiervoor zal
de bibliotheek gebruik gaan maken van nieuwe technologieën. Zo staat er een media-bar, een
interactieve mediatafel en een 3D printer. Het is een werkplaats die opgezet is om (lokale)
kennis te ontwikkelen en te ontsluiten. Dit gebeurt in nauwe samenwerking met lokale
ondernemers, het basis- en voortgezet onderwijs en het beroepsonderwijs.
De Triplus bibliotheek kan ook worden gezien als maatschappelijk werkplaats. De bibliotheek
verschaft tevens ruimte voor lokale burgerinitiatieven. Daarnaast biedt de Triplus bibliotheek
uiteraard nog ruimte voor collectie, leestafel en activiteiten zoals dichtwedstrijden. Er is een
breed bereik van doelgroepen, er wordt ingespeeld op digitale ontwikkelingen, op elkaar
ontmoeten en sociale cohesie en op partnership met ander lokale organisaties.
Aanvullende opmerking bij dit scenario
In het kader van de zogenoemde Regionaal Sociale Agenda 2013 is door de regio ZuidKennemerland - na overleg met de provincie - bij de provincie subsidie aangevraagd voor een project
gericht op het onderzoeken of één lokale accommodatie kan worden ingericht/gerealiseerd waar
burgers terecht kunnen voor een integraal aanbod aan voorzieningen en activiteiten op het vlak van
het sociale domein (zorg, welzijn en cultuur), waarbij onder andere kan worden gedacht aan een
combinatie van: AWBZ/WMO begeleidingactiviteiten, (arbeidsmatige) dagbesteding, cultuur en
ontmoeting. Het project is mede gericht op het versterken van de samenwerking tussen onder andere
7
(zorg) aanbieders, verenigingen en scholen, het plaatsen van ondersteuning midden in de buurt, het
ondersteunen van vrijwilligers en - samengevat - het versterken van de civil society. En op het goed
benutten van vastgoed. Het voorstel is gericht op Zandvoort én Heemstede (met uitrolmogelijkheden
voor de regio) en betreft een aangevraagd bedrag van € 200.000. Onderdelen van scenario 3 kunnen
mogelijk betrokken worden bij de invulling van dit project.
Schematische weergave
De consequenties van de vormen en voorbeelden van het bibliotheekwerk die in het voorgaande zijn
besproken, treft u in Bijlage 2 schematisch weergegeven aan.
2
HET VERVOLG
In het bovenstaande zijn - aan de hand van 3 scenario’s - verschillende vormen en voorbeelden van
bibliotheken gepresenteerd. Aan de hand van de zienswijze hierover van de commissie Samenleving en de richting en planning die wordt aangeven - zal een nadere uitwerking kunnen plaatsvinden
(ruimtelijke en financiële consequenties).
8