Tip 2 * Verhoudingstabel bij scheikunde

Tip 2 – Verhoudingstabel bij
scheikunde
Tip
Leg een scheikunde-opgave eens uit met een
verhoudingstabel.
Onderwerp
Verhoudingen - procenten
Doelgroep
havo/vwo
02 – Rekenbewust vakonderwijs, maart 2012
Wie is de MOL?
In een scheikundeboek stond het volgende:
Uit hoeveel moleculen bestaat 50 mg vitamine C (C6H8O6)?
50 mg = 5,0 · 10-2 g.
De molaire massa van vitamine C is 6 ·12,01 + 8 · 1,008 + 6 · 16,00 = 176,12 g/mol.
Van gram naar mol is delen door de molaire massa:
5,0 ·10 -2
= 2,84 · 10-4 mol.
176,12
Van mol naar aantal moleculen is vermenigvuldigen met het het getal van Avogadro
2,84 · 10-4 mol · 6,022 · 1023 moleculen · mol-1 = 1,7 · 1020 moleculen vitamine C.
Het schema moet ondersteuning geven bij het oplossen van dit soort problemen.
Ik denk dat de leerlingen misschien wel zo’n schema zouden kunnen gebruiken, als
ze het maar op een papiertje naast zich hebben. Veel leerlingen zullen echter dit
schema niet kunnen onthouden.
Wat is een alternatief? Een verhoudingstabel!
Voorwaarde is wel dat de leerlingen weten wat de begrippen ‘mol’, ‘molaire massa’
en het getal van Avogadro betekenen, maar dat lijkt mij ook de bedoeling van dit
onderwerp.
Hieronder een alternatieve oplossing:
1 mol vitamine C weegt 6 ·12,01 + 8 ·1,008 + 6 ·16,00 = 176,12 gram (tabellenboek)
Ik heb 50 mg, dus 0,05 gram. Hoeveel mol is dit?
: 176,12
Vitamine C (g)
Aantal mol
176,12
X 0,05
1
0,05
?
1
X 0,05
: 176,12
Aantal mol = 1 : 176,12 · 0,05 = 2,84 · 10-4.
1 mol bevat 6,022 · 1023 moleculen, dus het aantal moleculen in 50 mg vitamine C is
2,84 · 10-4 · 6,022 · 1023 = 1,71020.
Nog mooier werkt een dubbele verhoudingstabel:
: 176,12
Vitamine C (g)
Aantal mol
Aantal moleculen
176,12
X 0,05
1
0,05
1
6,022 · 1023
Hier is goed te zien dat een verhoudingstabel ook dient als organisatieschema.
Na het invullen van de gegevens, hoeft alleen nog maar in de onderste rij
gerekend te worden:
6,022 · 1023 : 176,12  0,05 = 1,71020