Advies 42 Woonvisie 2026-2025

Adviesraad Wmo Wageningen
Advies
Woonvisie Wageningen 2016-2025
“Samen Wonen”
Adviesnr.
Datum
: 42
: 19 juli 2016
Colofon
De Adviesraad Wmo is geïnstalleerd op 30 augustus 2007 conform art. 12 van de Wet
Maatschappelijke Ondersteuning (SB 2006 nr. 351).
De Adviesraad bestaat uit 15 onafhankelijke, op persoonlijke titel benoemde leden en een
benoemde voorzitter.
Dagelijks bestuur:
Maarten de Gouw, voorzitter
Anja Korporaal, secretaris
Geja Ter Wisch, plaatsvervangend secretaris
Correspondentieadres:
Hesselink van Suchtelenweg 10
6703 CV WAGENINGEN
emailadres: [email protected]
Website: www.adviesraadwageningen.nl
A. Aanleiding tot dit advies
Op 7 juni 2016 hebt u de Wmo-Adviesraad (AR) verzocht om advies uit te brengen over de
concept Woonvisie Wageningen 2016 – 2025 “Samen Wonen” versie 31 mei 2016. De
vorige woonvisie is van 2009 en niet meer actueel als gevolg van de snel veranderende
maatschappelijke ontwikkelingen.
Deze nieuwe woonvisie kwam tot stand in samenwerking met verschillende stakeholders die
actief zijn op het terrein van het wonen in Wageningen. De Wmo-adviesraad (AR) heeft
geparticipeerd in de diverse bijeenkomsten en werksessies die plaatsvonden in dit kader.
In de adviesaanvraag wordt gevraagd of de AR zich kan vinden in de focus van de woonvisie
met betrekking tot het thema wonen en gezondheid.
B. Overwegingen
Uw verzoek past in een breder(re) taakopvatting van de AR anticiperend op een overgang
naar een brede Adviesraad Sociaal Domein. Omdat deze brede(re) taakopvatting voor de
huidige AR ook nieuw is heeft de AR besloten om in dit advies allereerst op hoofdlijnen op
uw Woonvisie te reageren. In het tweede deel zal op de adviesvraag worden gereageerd.
C. Hoofdlijnen woonvisie
C.1 Andere benadering van het beleidsveld wonen
In uw nota schetst u een ander voorbereidingstraject en een andere rol voor u als gemeente,
voor corporaties en voor bewoners dan in de vorige woonvisie. Ook geeft u aan dat de
Woonvisie niet op zichzelf staat, maar in een breder kader dient te worden geplaatst en dat u
de mensen centraal stelt binnen de stenen.
De AR onderschrijft (de noodzaak van) deze nieuwe benadering als gevolg van snel
veranderende maatschappelijke ontwikkelingen volledig, maar stelt tegelijkertijd vast dat de
nieuwe rollen van de partijen en de integrale benadering in de concept Woonvisie ter hand
worden genomen, maar tegelijkertijd ook nog blijven steken. Enkele voorbeelden:
-
-
De drie thema’s, die worden uitgewerkt (Wonen en gezondheid, Betaalbaarheid en
Kennis en Wonen) zijn naar voren gebracht door belangrijke organisaties en
vertegenwoordigers op het terrein van het wonen in Wageningen (zie bijlage 5) en door
de Minister binnen de sociale huisvesting 2016 -2019. Nergens wordt bv. aangesloten bij
de discussie over leefbaarheid zoals die is gevoerd in het kader van Samen
Wageningen;
U legt in de Woonvisie de focus op beschikbaarheid van woningen (differentiatie,
maatwerk, duurzaamheid) en geeft een aantal onderwerpen geen of minder prioriteit
zoals scheefwonen, fysieke ontmoeting, voorlichting over de woningmarkt en
ondersteuning van initiatieven, realisatie van shortstay en leefbaarheid anders dan
bevorderen van differentiatie. U stelt op grond van een in 2015 verschenen rapport van
Companen dat er geen verdringing van doelgroepen is op de sociale huurwoningmarkt.
Maar op bladzijde 26 stelt u expliciet dat u ervoor kiest statushouders voorrang te blijven
verlenen. Bovendien is de taakstelling voor statushouders sinds het rapport van
Compaenen fors omhoog gegaan, waardoor het de vraag is hoe actueel de inhoud van
dat rapport nog is voor 2025. Met deze keuzes laat u in de ogen van de AR niet zien dat
u de mens centraal stelt en niet de stenen. Een deel van de bevolking heeft wel degelijk
het gevoel dat er sprake is van verdringing op de sociale huurwoningmarkt.
-
-
De startsituatie 2016 wordt in de Woonvisie wel beschreven in termen van de
woningvoorraad (stenen), maar niet in termen van de woningbehoefte (kwantitatief +
kwalitatief). De AR begrijpt dat het gewijzigde toewijzingsbeleid per 1 juli 2015 het lastig
maakt om de gevolgen van dit beleid voor diverse doelgroepen nu reeds in de Woonvisie
mee te nemen. Maar de AR wil u er tegelijkertijd op wijzen dat het beoordelen van het
effect van uw nieuwe beleid 2016-2025 alleen mogelijk is als u de ontwikkelingen af kunt
zetten tegen een nulmeting 2016. De AR zou graag inzicht krijgen in die nulmeting en
zou graag zien dat de nieuwe rollen van met name de gemeente, de Woningstichting en
Idealis reeds concreet in de Woonvisie worden vastgelegd als het gaat om de
gezamenlijke ontwikkeling en uitvoering van een monitoringsysteem (kwantitatief en
kwalitatief) voor de ontwikkeling van vraag en aanbod op de Wageningse woningmarkt;
Tegen de achtergrond van die nieuwe rollen vraagt de AR zich af welke impact het
benoemen van de drie thema’s (Wonen en gezondheid, Betaalbaarheid en Kennis en
wonen) zal hebben op de ontwikkeling van de woningmarkt. Zelf geeft u aan dat u als
gemeente weinig grond hebt en daardoor het bouwen van sociale koopwoningen niet kan
afdwingen. Daarnaast heeft de AR ook de recente ontwikkelingen m.b.t. de Toren van
der Meer in gedachten alsook de bestemming van de hoek Rooseveldweg – Lawickse
Allee (hartje centrum) voor studentenhuisvesting i.p.v. voor seniorenhuisvesting. De AR
zou dan ook graag zien dat u als gemeente expliciet bij de voornemens voor de
verschillende doelgroepen in de Woonvisie aangeeft welke rol bij uw bevoegdheden past
in termen van regisseur (kwantitatief belangrijk + urgent), partner (belangrijk, minder
urgent), facilitator (minder belangrijk, wel urgent) of geen rol.
Bovengenoemde overwegingen vormen de motivatie voor de volgende adviezen:
Advies C.1.1
De AR adviseert u om:
Goede voorlichting, fysieke ontmoeting, ondersteuning van burgerinitiatieven en
aandacht voor leefbaarheid wèl prioriteit te geven. Hiermee laat u zien de mens
centraal te stellen.
Advies C.1.2
De AR adviseert u om:
Samen met de Woningstichting en Idealis een monitoringsysteem (kwantitatief en
kwalitatief) te ontwikkelen en uit te voeren voor de ontwikkeling van vraag en aanbod
op de Wageningse woningmarkt.
Advies C.1.3
De AR adviseert u om:
Bij de voornemens voor de verschillende doelgroepen aan te geven welke rol bij uw
bevoegdheden past in termen van regisseur, partner, facilitator of geen rol.
C.2 Integraliteit in beleid en uitvoering
Het vorige aandachtspunt betrof het doorpakken met integraliteit als het om de verschillende
beleidsvelden gaat. Een ander aspect van integraliteit, waarop naar het oordeel van de AR
ook verder kan worden doorgepakt dan nu gebeurt, is de integraliteit van beleidsontwikkeling
en –uitvoering. Als het om de implementatie van de Woonvisie gaat wordt verwezen naar de
Uitvoeringsagenda 2016 -2019 en naar prestatieafspraken met de Woningcorporaties. Welke
rol de burgers daarbij vervullen is niet duidelijk.
Advies C.2.1.
De AR adviseert u om:
Burgers actief en vanaf een vroeg stadium te betrekken bij afspraken met de
Woningstichting en bij projectontwikkeling in hun eigen wijken en om de nieuwe
Cliëntenraad Sociaal Domein actief te informeren over de voortgang van de uitvoering
van de Woonvisie zodat de ‘knip’ tussen beleid en uitvoering komt te vervallen en in
Wageningen een actieve en dynamische ontwikkeling van de woningmarkt tot
ontwikkeling komt, waarbinnen ruim aandacht is voor inbreng van burgers en
burgerinitiatieven.
C.3 Betaalbare centrale woonvoorzieningen voor doelgroepen
In uw Woonvisie geeft u aan dat de belangrijkste focus gericht is op het vergroten van de
beschikbaarheid van woningen voor ouderen, statushouders, GGZ-cliënten, urgenten,
studenten, (lagere)middeninkomens en PhD’ers en kenniswerkers. Vanuit de rol van de AR
als AR-Wmo maakt de AR zich met name zorgen om de doelgroepen ouderen,
statushouders, GGZ-cliënten en urgenten. De AR is verheugd over de herbestemming van
het voormalige ABN AMRO-gebouw en verzoekt u om in de Woonvisie ruim baan te geven
voor dit soort initiatieven. De AR is daarentegen bezorgd over de woonmogelijkheden in
Wageningen voor ouderen met name als het gaat om de diversiteit van het aanbod voor
mensen in kombinatie met betaalbaarheid. De AR mist ambities voor deze doelgroep in
hoofdstuk 3.3. In hoofdstuk 5.5. noemt u wel nultrede huurwoningen, maar de AR denkt dat
er in de Woonvisie ook aandacht moet zijn voor met name nieuwe vormen van wonen voor
ouderen zoals centraal wonen voor ouderen en intergenerationeel wonen.
Lering moet getrokken worden uit de recente ervaring met de Toren van der Meer.
Tegelijkertijd verwacht de AR dat er in Wageningen voor wonen met zorg wel meer ruimte
zal moeten komen. Dat geldt ook als het om mensen met psychosociale problematiek gaat.
Op grond van de nieuwe wetgeving mag worden verwacht dat veel meer GGZ-cliënten in de
Wageningse gemeenschap blijven wonen of weer komen wonen. Een gevarieerd aanbod
voor deze groep is onvoldoende beschikbaar.
Voor statushouders geeft u aan dat u actief op zoek gaat om het aanbod huurwoningen voor
statushouders te vergroten. De AR vindt dit onvoldoende overtuigend in samenhang met de
voorrang die u statushouders blijft verlenen en de vaststelling dat u weinig grond hebt en de
norm van 30% sociale bouw is losgelaten.
Advies C.3.1
De AR adviseert u om:
- Ruim baan te geven voor initiatieven voor nieuwe vormen van wonen voor ouderen,
zoals centraal wonen voor ouderen en intergenerationeel wonen.
- Een voldoende en gevarieerd aanbod te creëren voor doelgroep van mensen met GGZ
problematiek
C.4 Dwarsverbanden
In bijlage 2 Maatregelen voor andere beleidsterreinen geeft u aan welke maatregelen geen
plek krijgen in de uitvoeringsagenda van de Woonvisie. De AR vindt dat bij uitstek deze
bijlage laat zien dat er nog te weinig wordt doorgepakt als het om integraliteit gaat.
Het belang van integraal beleid zou beter tot zijn recht komen wanneer hieraan een aparte
hoofdstuk zou worden gewijd.
Naar de mening van de AR zou de insteek juist moeten zijn dat in de Woonvisie wordt
aangegeven dat deze thema’s van belang zijn voor de leefbaarheid van de stad, maar dat de
uitvoering elders wordt ondergebracht. Dit geldt overigens niet voor ‘het betrekken van
buurtbewoners bij initiatieven’. Naar de mening van de AR is het betrekken van
buurtbewoners bij initiatieven in alle gevallen van groot belang voor het draagvlak van een
inbreidings- of renovatieproject en derhalve altijd belangrijk.
Advies C.4.1
De AR adviseert u om:
Een hoofdstuk (i.p.v. bijlage 2) toe te voegen waarin nadrukkelijk en uitgebreid wordt
beschreven welke dwarsverbanden er zijn tussen de nieuwe woonvisie en de
verschillende beleidsterreinen en de thema’s van Samen Wageningen.
Daarnaast zou de AR graag zien dat de gemeente in overleg zou gaan met Wageningen UR
om in samenspraak de mogelijkheden te verkennen voor een maatschappelijk verantwoord
initiatief van de WUR richting de Wageningse samenleving.
Advies C.4.2
De AR adviseert u om:
In samenspraak met de WUR de mogelijkheden te verkennen voor een
maatschappelijk verantwoord initiatief richting de Wageningse samenleving.
D. Adviesvragen
Kunt u zich vinden in de onderstaande focus van de woonvisie met betrekking tot het thema
wonen en gezondheid?
1. inzetten op het vergroten van de beschikbaarheid van woningen voor ouderen,
statushouders, GGZ-cliënten en urgenten met een inkomen tot € 35.738
- zie hiervoor het advies C.3.1
2. voor ouderen hierbij te richten op het toevoegen, behouden en aanpassen van
nultredenwoningen in en rond het centrum in de segmenten sociale huur, vrije sector
huur en koop tot € 250.000.
- zie hiervoor overweging bij advies C.3.1
3. te kiezen voor maatwerk in het wonen; waarbij inwoners zo lang mogelijk zelfstandig
kunnen wonen in de eigen sociale woonomgeving, niet perse in de eigen woning, maar
wel in de nabijheid van het eigen sociale netwerk (voor zover er ondersteuning mogelijk
is vanuit dit netwerk)
- Voor de AR is een punt van zorg dat mensen, wanneer de behoefte ontstaat aan
aanpassingen van een woning, gedwongen kunnen worden om te verhuizen naar
een huis in hun omgeving dat al is aangepast aan hun behoeften i.p.v. hun
huidige huis te mogen aanpassen. Dat vanuit financiële overwegingen verhuizen
naar een al aangepaste woning de voorkeur heeft kan de AR onderschrijven,
echter, ook hier geldt dat maatwerk het eerste criterium moet zijn. In het advies
Verordening Jeugdhulp en Wmo en Nadere regels Jeugdhulp, Wmo en
Participatiewet zal de AR op dit punt terugkomen.
- de AR kan, wanneer maatwerk het eerste criterium is, zich vinden in deze focus
4. beschutte woonvormen en experimentele woonconcepten voor senioren worden
gestimuleerd
- zie hiervoor advies C.3.1
5. het uitgangspunt is hierbij gedifferentieerde buurten te realiseren, waarbij de
zelfredzaamheid van bewoners groter is.
- zie hiervoor advies C.2.1
6. energie neutrale bouw en verduurzaming van de sociale huurwoningvoorraad zijn een
belangrijke focus van de woonvisie i.r.t. de betaalbaarheid van het wonen.
- de AR kan instemmen met deze focus