privacy/verwerking persoonsgegevens

Bescherming van privacy
communicatie en persoonsgegevens
Oefeningen
dr. Bertel de Groote
13 november 2003
3 cases
voor te bereiden tegen 13 november 2003
 case 1: communicatiebescherming
 case 2: verwerking persoonsgegevens
 case 3: privacy - algemeen
Hoe te werk gaan?
oplossingsmethode
1.
typologie van gevallen opmaken (deze typologie wordt
vanzelfsprekend bepaald door uw keuze van rechtsbenadering)
2.
bij elke typologie wordt een vaste checklist van vragen
overlopen en beantwoord
case 1
case 1 - communicatiebescherming
 mag iemand een e-mail, gericht aan een
derde persoon, lezen?
overzicht hypotheses
 A. Voorwerp van de bescherming
•
1. Inhoud van de mail
• 1.1 Privé-mail
• 1.2. Zakelijke mail
•
2. Telecommunicatiegegevens
 B. Tijdstip van de bescherming
•
•
•
1. Aanmaken van de mail
2. Fase van de verzending
3. Mail op het toestel van de geadresseerde
checklist
 Bescherming van de inhoud
•
Tijdens het aanmaken van de mail
• Bronnenmateriaal
– Bijzondere wetgeving
– CAO 81 NAR 26 april 2002  ?
– Privacy
– art. 8 EVRM – art. 22 GW
• Zakelijke mail – privé-mail
– Zakelijke mail
– Binnen arbeidsverhouding
– Buiten arbeidsverhouding
– Prvé-mail
checklist
 CAO nr. 81
•
Art. 1, § 1
• Deze collectieve arbeidsovereenkomst heeft tot doel het
grondrecht van de werknemers op eerbiediging van hun
persoonlijke levenssfeer in het kader van de dienstbetrekking te
waarborgen door, rekening houdend met de behoeften voor een
goede werking van de onderneming, te bepalen voor welke
doeleindenn en onder welke propotionaliteits- en
transparantievoorwaarden een contorle op de elektronische onlinecommunicatiegegevens kan worden geïnstalleerd en volgens
welke regels de individualisering van deze gegevens is
toegestaan
checklist
 Art. 8 EVRM
•
•
“1. Eenieder heeft recht op eerbiediging van zijn privé-leven, zijn
gezinsleven, zijn huis en zijn briefwisseling.
2. Geen inmenging van enig openbaar gezag is toegestaan met
betrekking tot de uitoefening van dit recht dan voor zover bij de wet is
voorzien en in een democratische samenleving nodig is in het belang
van 's lands veiligheid, de openbare veiligheid, of het economisch
welzijn van het land, de bescherming van de openbare orde en het
voorkomen van strafbare feiten, de bescherming van de gezondheid of
de goede zeden, of voor de bescherming van de rechten en vrijheden
van anderen”.
checklist
 Privé-communicatie en zakelijke communicatie
•
Onderscheid in rechtmatige privacy-verwachting?
• De zakelijke brief is in beginsel bedrijfsinformatie, privacy-erkenning
is niet het uitgangspunt
•
Enkele indicaties:
• Functie in onderneming
• Generieke – individuele mailadressen
• Aanduidingen in mail
– Onderwerpregel (bijv. “bestelling”)
– Aanduiding van gebruik/bestemming
•
Onrechtmatig gedrag of misdrijf
checklist
 Bescherming van de inhoud
•
Tijdens de transmissie
 Art. 314 bis Sw.
•
§ 1 Met gevangenisstraf…wordt gestraft hij die
• 1° ofwel, opzettelijk, met behulp van enig toestel privé-communicatie
of –telecommunicatie, waaraan hij niet deelneemt, tijdens de
overbrenging ervan, afluistert of doet afluisteren, er kennis van neemt
of doet nemen, opneemt of doet opnemen, zonder de toestemming van
alle deelnemers aan die communciatie of telecommunicatie
•
Samenlezen met art. 109 ter E.
 Art. 314bis Sw.
•
Toets aan de constitutieve bestanddelen
checklist
 Bescherming van de inhoud
•
e-mail op toestel van bestemmeling
•
Zie: bescherming tijdens fase 1
checklist
 Bescherming van de communicatiegegevens
•
Richtlijn 2002/58 van het Europees Parlement en de Raad van 12 juli
2002 betreffende de verwerking van persoonsgegevens en de
behscerming van de persoonlijke levenssfer in de sector elektronische
communicatie
• begrippen: art. 2
• identificatie-gegevens betreffende telecommunicatie en inhoud
van de telecommunicatie
•
 aanleggen van logfiles
• Persoonsgegevens (WVP)
checklist
 Regels voor operatoren
•
Art. 105nonies wet 21 maart 1991 betreffende de hervorming van sommige
economische overheidsbedrijven Telecomwet)
 Regels voor derden
•
•
Art. 109ter D
Art. 109ter E
• Bewaarplicht (art. 109ter E, § 2 en KB 9 januari 2003))
 Arbeidsverhouding
•
CAO nr. 81 NAR van 26 april 2002 tot bescherming van de persoonlijke
levenssfeer van de werknemers ten opzichte van de controle op de elektronische
on-linecommunicatiegegevens
case 2
case 2 – verwerking persoonsgegevens
 mag een grootwarenhuisdirectie een
bestand aanleggen van alle personen die ze
betrapt hebben op diefstal in het
grootwarenhuis?
checklist
 Rechtsbron
•
Wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke
levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens
 Toepassingsgebied
•
•
Art. 3
“Deze wet is van toepassing op elke geheel of gedeeltelijk
geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens, alsmede op elke
niet-geautomatiseerde verwerking van persoonsgegevens die in een
bestand zijn opgenomen”.
• RdC: wet is van toepassing op elke verwerking van
persoonsgegevens in bestandvorm
checklist
• sleutelbegrippen
– persoonsgegeven
– Verwerking
 Verwerkingsbevoegdheid
•
Art. 5 – art. 4
• gerechtelijke gegevens: art. 8
– Uitzonderingen op verwerkingsverbod
• Indien geen gerechtelijke gegevens: grondslag voor
verwerking?
checklist
 Bij bestaan van grondslag voor verwerking
•
Informatie aan betrokkene
• Art. 9
•
Recht op inzage en correctie
• Art. 10
• Art. 12
•
Verplichting tot aangifte
• Art. 17
case 3
case 3 – privacy/verwerking persoonsgegevens
 in een privéwoning wordt [bij wijze van
ontspanning] een digitale videocamera met
opslagcapaciteit opgesteld. Deze neemt bij toeval
beelden op van een diefstal (van een jadenbeeldje)
door de gebuur die op bezoek is gekomen.
Gebuur betwist diefstal en meent dat zijn privacy
geschonden is: hij was enkel koffie komen drinken.
overzicht hypotheses
 Soorten camera’s
•
•
A. Camera zonder opslagcapaciteit
B. Camera met opslagcapaciteit
•
Opmerking: geluidsopname (art. 314bis Sw)
 Schending <-> gevolgen voor verkregen bewijs
checklist
 Camera zonder opslagcapaciteit
•
•
afwezigheid van specifieke wetgeving
Art. 8 EVRM
• Tweetrapsredenering
– Is er sprake van een inbreuk op de privacay?
– Is privacy wat een burger zegt dat privcay is
– Onderzoek van de inbreuk
– Enkele hypotheses:
– Testen van een nieuwe camera
– Voortdurende regsitratie van wat zich in woonkamer afspeelt om in
andere kamer te bekijken
– …
checklist
 Schending van privacy  gevolgen voor het verkregen
bewijs
•
Schending privacy = onrechtmatig gedrag
• Onrechtmatig verkregen bewijs
•
– Verkrijging door misdrijf
– Verkrijging door onrechtmatige daad
Onrechtmatig verkregen karakter valt samen met schending privacy
• Tweetrapsredenering
• Functionaliteit van privcay
– Het begrip “zelfontplooiing”
– In hoeverre verzet functionaliteit van de privacy zich op een beroep
op het concept
checklist
•
Aard van het onrechtmatig karakter, vereist om het bewijs te kunnen
verwerken
• Is onrechtmatigheid/misdrijf begaan met het oog op het
verkrijgen van het bewijs
• Kon enkel de gepalaagde onregelmatigheid het bewijs leveren
checklist
 Camera met opslagcapaciteit
•
•
Analoge camera
Digitale camera
 Toepasselijkheid wet 8 december 1992 tot bescherming
van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de
verwerking van persoonsgegevens
•
Art. 3, § 1
• Persoonsgegevens
• Verwerking in bestandvorm
– Merk op: advies 14/95 en advies 34/99 CBPL
checklist
•
Art. 3, § 2
• Verwerking van persoonsgegevens door een natuurlijke persoon
in activiteiten met uitsluitend persoonlijke of huishoudelijke
doeleinden
•
Voert tot vraag: valt camera binnen toepassingsgebied van WVP of niet?
• Indien niet: algemene privacy-toets (zie boven)
• Indien wel: afpunten verplichtingen WVP
checklist
 Verwerkingsgrondslag en verwerkingsmodaliteiten
•
Art. 5 – art. 4 WVP
 Verplichte informatie aan betrokkene
•
A rt. 9 WVP
 Recht op inzage en correctie
•
Art. 10 – Art. 12 WVP
checklist
 Aangifte bij CBPL
•
•
Art. 17 WVP
§1
• Voordat wordt overgegaan tot één of meer volledig of gedeeltelijk
geautomatiseerde verwerkingen van gegevens die voor de
verwezenlijking van een doeleinde of van verscheidene
samenhangende doeleinden bestemd zijn, doet de veratnwroodelijke
voor de verwerking of, in voorkomend geval, dienst vertegenwordiger,
daarvan aangifte bij de CBPL
•
•
…
§8
• Mogelijke vrijstellingen bij Koninklijk Besluit
•
Aangfiteverplichting: strafrechtelijk gesanctioneerd (art. 39, 7° WVP).
checklist
 Schending van WVP  gevolgen voor het verkregen
bewijs
•
•
Schending WVP begaan met het oog op het verkrijgen van het bewijs?
Kon bewijs enkel verkregen worden dankzij bovenvermelde schending
WVP?