PowerPoint-presentatie

Plezier op School
Een zomercursus voor aanstaande
brugklassers
Marleen Faber / GGZ-preventiewerker / Vincent van Gogh
t.b.v. PAOG nascholing 24.09.2013
Inhoud
• Kennismaking preventieve interventie ‘Plezier
op School’
• Effecten en Onderzoek
• JGZ en POS
Wat is
‘Plezier op School’?
Tweedaagse zomercursus voor aanstaande
brugklassers die problemen ervaren in de
omgang met leeftijdgenoten
Een voorbereiding op de sociale aspecten van het voortgezet
onderwijs
Een training in sociale vaardigheden en weerbaarheid
Doelstelling
Het voorkomen van (ernstige) psychische
problemen bij aanstaande brugklassers die
problemen hebben in sociale contacten
•
•
•
•
Angstig of vermijdend
Onhandig
Conflicten
Slachtoffer van pesterijen (ca. 80%)
Door
• Het bevorderen van het maken van een
goede start op de nieuwe school
• Vergroten zelfvertrouwen
• Vergroten weerbaarheid/sociale
vaardigheid
De plaats van POS in de zorgketen
Model van Mrazek en Haggerty 1994
Waarom ‘Plezier op School’?
• Plezier op School = belangrijk voor sociaalemotionele ontwikkeling
• Sociale problemen BO: voorspeller ernstige
psychosociale problemen VO en later
• Kinderen komen vaak niet op eigen kracht uit
problemen
• Transitie BO-VO = uitgelezen moment voor
interventie
Wanneer, Waar, door Wie?
• Laatste week zomervakantie
• Door heel Nederland (ca. 90 plaatsen)
• Door (samenwerkingsverbanden) diverse
instellingen:
– GGD, Jeugd-GGZ(preventie), Jeugdhulpverlening (BJZ,
AMW e.a.), Scholen, Privé-praktijken
Groepssamenstelling
• Max. 10 kinderen per groep
• 2 begeleiders
• Werkzame mix deelnemers
De ontwikkeling van POS
• Ontwikkeld vanuit jaren werkvloer-ervaring (RIAGG NoordLimburg)
• Toevallige Try out: 1996
• Positieve resultaten en tevredenheid
• Nominatie Preffi-prijs in 1997
• Uitgebracht: 2000
• Spontane ‘verspreiding’
• Onderzoek effecten
• Media aandacht
• Theoretisch goed onderbouwd (NJI)
• ZonMw
Programma
•
•
•
•
•
Kennismakingsgesprek
Ouderinformatiebijeenkomst
Twee cursusdagen
Terugkombijeenkomst
Afsluitend gesprek
Theoretisch referentiekader
• Bang zijn voor andere kinderen (Ringrose en
Nijenhuis, 1986)
• Sociale leertheorie (Bandura)
• Cognitieve Gedragstherapie (o.a. Beck en
Ellis)
• Ontspanningstherapie (Jacobson)
Genetische
factoren
Determinanten
Fysiologische
factoren
Ervaringen in de omgang met anderen
Stimuli
Cognities
Lage competentie verwachting
Emotionele responsen
Gedragsmatige
responsen
Stimuli
Consequenties
Sociale
factoren
Psychologische
factoren
Angst, Boosheid, Verdriet
Vermijdings- en
terugtrekgedrag
Angstreductie
korte termijn
Onhandig
gedrag
Afwijzende
responsen anderen
Agressief
gedrag
Succeservaring
korte termijn
Woede-reductie
korte termijn
Sociale (in)competentie
• Aanleg
• Gezin/opvoeding
• Omstandigheden/ervaringen
Neuro-biologische factoren
•
•
•
•
Temperament
Stress-systeem (HPA-as)
Amygdala en Prefrontale Cortex
Vechten, Vluchten of
Aanpakken?
Het G-schema
Gedachte
Gevolg Gebeurtenis Gevoel
Gedrag
Overzicht 2 daagse zomercursus
• 1e dag:
– Inzicht
– Helpend leren denken
– Omgaan met spanning
– Basisvaardigheden
• 2e dag:
– Omgaan met moeilijke situaties
– Pesten
– Afrondende opdracht
Gedachten
van niet-helpend naar helpend
Gevoel
• Om leren gaan met emoties en spanning
• Ontspanningsoefening
Gedrag
(Basisvaardigheden)
Stevig staan
Anderen aankijken
Duidelijk praten
Gedrag
(Gespreksvaardigheden)
•
•
•
•
Gesprekjes beginnen, voeren en eindigen
Initiatief nemen
Invoegen
Luisteren
Gedrag
(Complexe vaardigheden)
• Wegkruipen
• Knokken
• Aanpakken
POS in de praktijk
Schema Plezier op School
Gedachte
negatieve cognities, negatief
zelfbeeld
Cognitieve technieken
helpend leren denken,
zelfinstructie
Gedachte
positievere cognities,
positiever zelfbeeld
Gevoel
fysiologische angstresponsen
Spanningsregulatie
ontspanningsoefeningen
Gevoel
controle over fysiologische
angstresponsen)
Gedragsbeïnvloeding
modeling, rollenspel,
feedback
Gedrag
competentere gedragingen
Gedrag
incompetente gedragingen
Gevolg
negatieve reacties
leeftijdgenoten
Gevolg
positievere reacties
leeftijdgenoten
POS door Sigmund
Terugkombijeenkomst
-
Na ca. 6 weken (herfstvakantie)
Uitwisselen ervaringen
Cijfer ‘Plezier op School’
Herhaling Boost
Extra oefening moeilijke situaties
Check of meer hulp nodig is
POS en Ouders
• Kind een probleem, ouders lijden mee
• Zonder ouders geen verandering
• Betrokkenheid ouders belangrijk!
– Kennismakingsgesprek, ouderbijeenkomst,
afsluiting
• Inzicht in G-schema
• Hoe kunnen steunen i.p.v. over- c.q. onderbescherming
Werkzame ingrediënten
•
•
•
•
•
•
•
•
Moment van uitvoering
Beproefde methodieken
Intensiviteit
Eclectische benadering
Realistische omgeving
Samenstelling groep
Betrokkenheid ouders
Deskundigheid trainers
Effecten?
• Positieve evaluatiegegevens ouders/kind/trainers
• Positieve resultaten diverse effectonderzoeken
(Masterstudies), diverse universiteiten.
–
–
–
–
–
Vermindering sociale angst
Betere relaties klasgenoten
Minder pesterijen
Verbetering algemeen welbevinden
Resultaten blijven bestaan ook na 1,5 jaar
Huidig Onderzoek Effectiviteit
• Subsidie ZonMw (2009-2013)
• Saskia Mulder, Universiteit Utrecht o.l.v.
Prof. Dr. Marcel van Aken
• Randomized Controlled Trial (schoolniveau)
• 200 scholen, 375 kinderen (190/185)
• 4 meetmomenten (voor, na 1 week, na 13
weken, na 40 weken)
Onderzoeksvragen
• Leidt ‘Plezier op School’ op korte en middellange termijn
tot een vermindering van
– A.: sociale angst, gepest worden,
– B: sociale en internaliserende problemen?
• Welke factoren hebben invloed op het effect van ‘Plezier
op School’? (moderatoren en mediatoren)
Effecten volgens deelnemers
Effecten volgens ouders
Conclusies
• Zowel de POS groep als de controlegroep gaat
vooruit
• POS kinderen minder sociale angst, minder
pesten (jongens), meer vriendschappen
• Ouders rapporteren meer vooruitgang, vooral
bij internaliserende problemen
Verder onderzoek
(resultaten eind 2013…)
• Moderatoren (voor wie)
(invloed persoonlijkheid, SES, probleemscores en
stoornissen)
• Mediatoren (hoe)
(gedachten, gevoel en gedrag)
• Beoordelingen door leerkracht en
leeftijdgenoten
Pesten, POS en JGZ
•
•
•
•
Signaleren
Advies
Ondersteuning
Doorverwijzen
Dank voor uw aandacht
Meer informatie:
www.plezieropschool.nl