Omgaan met mensen - Hanzehogeschool Groningen

BUUR & CO
EEN INTERVENTIE TER BEVORDERING VAN
WIJKPARTICIPATIE & SAMENREDZAAMHEID IN GEMEENTE
OPSTERLAND
Dr. Arne van den Bos, onderzoeker lectoraat
Rehabilitatie, Hanzehogeschool Groningen
PRESENTATIE
Hoe is het onderzoek tot stand gekomen
 Korte ontstaansgeschiedenis Buur & Co
 Schematische weergave van de interventie;
aandachtspunten bij:

Voorbereidingsfase
 Wervingsfase
 Activiteitenfase

Dieper ingaan op de optimale begeleiding
 In hoeverre past Buur & Co bij:




het totaalaanbod van Gemeente Opsterland
De Wmo-wet
Theorieën over welzijn
HOE ZIJN DE RESULTATEN TOT STAND GEKOMEN?
LITERATUUR, OBSERVATIES & INTERVIEWS
Deelnemers:
 7 deelnemers Buur & Co
 7 ex-deelnemers Buur & Co
Experts:
 Dr. Femmianne Bredewold (expert op gebied van buurtcontact)
 Dr. Suzanne Kuijk (expert op gebied van LVB en Wmo)
Kerngroep: Vertegenwoordigers van:
 Timpaan Welzijn; Willie Oldengarm (projectleider), Otto Veenstra
(opbouwwerker)
 Talant Friesland; Harm Flootman (aanmeld - & plaatsingsmedewerker)
 Rode Kruis; Mei Hwa Khoe (coördinator)
 ZuidOostZorg; Karla van der Woude (flexconsulent)
 Friesewouden; Marije Hut (wijkverpleegkundige)
 Wmo-consulent Opsterland; Willy Donker
 GGZ-Friesland; Jan Kuipers (ervaringsdeskundige)
 MEE-Friesland; Minke Hettinga (beleidsadviseur)
 Woningcorporatie Elkien; Nelleke Hulshof (adviseur bewonerszaken)
Korte ontstaansgeschiedenis van Buur & Co:






Geïnspireerd door column van Hilhorst over Keyring
networks; Trijntje Köhler & Tryntsje Rekker
6 november 2012 wordt het idee geïntroduceerd bij relevante
organisaties in gemeente Opsterland
Participatie in Wmo werkplaats Noord
Augustus 2013 Gemeente Opsterland geeft opdracht aan
Timpaan onder leiding van Willie Oldengarm om pilot te
starten
Oktober 2013 1e Buur & Co bijeenkomst
Sindsdien uitgemond in 1 diverse en energieke groep, sinds
een half jaar voorgezeten door groepslid
Circa maandelijkse bijeenkomsten
 2 rommelmarkten georganiseerd
 Talrijke klussen geklaard

VERSCHILLEN MET KEYRING
Geen vrijwilliger maar professional leidt de groep
 Huisvesting niet geregeld, maar uitgegaan van
een bepaalde buurt
 Wederkerigheid staat centraal
 Doelgroep vrij breed gehouden

Schematische weergave van de interventie
AANDACHTSPUNTEN VOORBEREIDINGSFASE




Vanuit de gemeente een hoofdverantwoordelijke
instelling en een vertegenwoordiger daarvan
aanstellen.
Projectleider aanstellen en projectplan opstellen.
Inventariseren van relevante organisaties binnen de
bestaande infrastructuur (zorg- en
welzijnsinstellingen, gemeente, buurtorganisaties,
woningbouwcoöperaties, Wmo-consulenten) om
draagvlak en commitment te creëren.
Inventarisatie van dagelijkse begeleiding in het Buur
& Co gebied; dagelijkse begeleiding mobiliseren en
wellicht plek in kerngroep verschaffen.
AANDACHTSPUNTEN WERVINGSFASE

Het 2-sporenbeleid werkt prima.

Hier kan nog meer uitgehaald worden door bij deur-aandeur werving een sociale kaart mee te nemen en kan zo ook
een signaleringsfunctie hebben




Benodigde skills: outreachend, flexibel, sociaal, oprechte
belangstelling.
Bij voorkeur vanuit organisaties
Verwachtingen-management van potentiële
deelnemers omtrent Buur & Co verdient aandacht.
Het uitgangspunt dient ‘gezelligheid en hulp bieden
aan elkaar op wijkniveau’ te zijn.
Belang communicatie met organisaties & mensen in
het veld: contact met daadwerkelijke begeleiders /
mensen in het veld:

Voorkom overbevraging van cliënten in wijk
ACTIVITEITENFASE: WAT IS ER ALLEMAAL
GEBEURD VAN BEGIN ‘14 TOT NOV ‘15?
20 x bijeenkomst
 Sociale steun; Gezelligheid, hulp na operatie
 Sociale activiteiten; bv. wandel 4 daagse
 Integratie in de buurt;





participatie bij ‘kom erbij’ festival
meedraaien bij nieuwe activiteiten sociaal-cultureel werk
rommelmarkten organiseren en in participeren
Klussen in en om het huis: computerhulp, tuin,
lampen en hekjes plaatsen, schutting maken en
plaatsen, tegels leggen, bureau reparatie, bomen
rooien, meehelpen opleveren huis
AANDACHTSPUNTEN ACTIVITEITENFASE





Wederzijds vertrouwen opbouwen heeft tijd nodig. Na
initiële vraagverlegenheid is er nu een meer ‘open’ cultuur.
Een grotere Buur & Co groep (circa 12 leden) creëert ruimte
voor deelinitiatieven die opgepakt kunnen worden middels
subgroepen.
Speciale aandacht voor LVB en psychiatrische achtergrond.
Communicatie tussen Buur & Co begeleider, de cliënt en de
cliënt begeleiders is van belang. Daarbij hoeft aanwezigheid
van de deelnemer bij bijeenkomsten niet verplicht gesteld te
worden.
Buurtcentrum werkt goed als primaire locatie.
Bij het ontplooien van deelinitiatieven kleine haalbare
doelen op te stellen en deze afstemmen met andere
activiteiten in de buurt (bv. wanneer er een buurt bbq wordt
georganiseerd).
Samenwerking met gebiedsteam kan wellicht sterker (bv. vragen
vanuit verzorgingshuizen / kinderactiviteiten in buurt
 Mogelijk kunnen bij nieuwe initiatieven vrijwilligers instromen;
bij voorkeur wordt een vrijwilliger in een zo vroeg mogelijk
stadium bij de groep geïntroduceerd en altijd in overleg met de
groep.

HOE KAN DE BEGELEIDING HET BESTE
WORDEN VORMGEGEVEN?
Vrijwilliger? Professional? Uit de groep?
 Momenteel vanuit de groep met Otto op de
achtergrond



MEE training ‘effectief communiceren met mensen
met een LVB’ is zeer waardevol gebleken
Professionele achtervang zeker nodig
Conflicten
 Boel op gang houden / “Schwung” erin
 Communicatie met Gemeente / kerngroep

WELKE EIGENSCHAPPEN DIENT EEN
BEGELEIDER VAN EEN BUUR & CO NETWERK
TE BEZITTEN?
Tabel 1: index van vaardigheden, attitudes en kennis, benodigd voor begeleiding Buur & Co
Vaardigheid
Attitude
Kennis
Empathisch
Empathisch
LVB
(Levens) ervaring in
Enthousiast
Psychiatrische achtergrond
Proactief
Weten wanneer professional in
welzijnswerk
Vanuit eigen kracht van
deelnemers denken
te schakelen / grenzen bepalen
Oog hebben voor nuance
Teamwerker ipv. solistisch
Oplossingsgericht
Oplossingsgericht
Geduldig
Niet-dominant / ‘naast
deelnemers staan’
Communicatief
Goed luisteren
Professioneel mbt. privacy
Organisatorisch sterk
Flexibel
Kennis van de wijk in kwestie


In hoeverre past de interventie in het
totaalaanbod van zorg en welzijn bij gemeente
Opsterland?
Het maakt onderdeel uit van het langlopende programma
‘Integrale aanpak eenzaamheid Opsterland’ en sluit aan bij het
zorgaanbod


De interventie sluit aan bij de ontwikkelingen van de Wmo-wet
Sociaal isolement doorbreken, Samenredzaamheid,
Wijkniveau en Eigen kracht staan centraal
 Preventieve werking
Door gebiedsteam te betrekken, kunnen wensen en behoeften
mbt. het organiseren van wijkactiviteiten beter worden
afgestemd en krijgt de groep meer het idee werkelijk serieus
genomen te worden


Duidelijk verschil met een vergelijkbare interventie: ‘Lets’.
THEORIE: VOORDELEN BUUR & CO &
AANDACHTSPUNTEN

Ergens bij horen: een fundamentele behoefte
Sociale identiteitstheorie (Sherif, 1966; Tajfel 1984)
 “Need to belong” (Maslow, 1943; Kenrick, 2010)
 Aandachtspunt is de dynamische bezetting van Buur & Co; veilige
basis is van belang (itt kliekjesvorming en uitsluiting)


Stigma reductie door samenwerking
Contacthypothese (Pettigrew, 2006; oa gemeenschappelijk doel,
zelfde status)
 Jigsawmethode (Aronson, 1978)


Self-esteem:
Zelf dingen doen en zelf doelen stellen & behalen (vanuit eigen
kracht; vgl. met empowerment) (Gollwitzer, 2000; Rudd, Aaker &
Norton, 2014 etc.)
 Aandachtspunt is de focus op de haalbaarheid van (kleine,
realistische) doelen. Hier zijn ook interventies voor, bv. de MCII


Psychologisch welzijn: zie volgende slide
CONCLUSIE BUUR EN CO
In de praktijk heeft de groep een grote
ontwikkeling doorgemaakt en veel activiteiten
ontplooit, naar tevredenheid van de leden
 Buur & Co past goed bij Welzijn Nieuwe Stijl, de
Wmo en het zorgaanbod in Opsterland.
 De basis ingrediënten die nodig zijn om welzijn,
eigenwaarde, identiteit en het gevoel ergens bij
te horen positief te beïnvloeden worden
aangesproken: een goed functionerende Buur &
Co groep heeft een positieve invloed hebben op
het psychologisch welzijn van de leden, activeert
hen, en vergroot de sociale cohesie in de wijk.
