verslag2006

Jaarverslag Blaise Pascal Instituut
2006
1
Inhoudsopgave
1. Inleiding
2. Formatie, functiebeschrijvingen en overige facta
3. Verslag activiteiten stafmedewerkers BPI
4. Publieksactiviteiten
5. Publicaties Stafmedewerkers
6. Overzicht publieksactiviteiten
2
p. 3
p. 4
p. 5
p. 10
p. 12
p. 14
1. Inleiding
In september 2005 heeft het BPI zijn beleid en plannen voor de komende vijf jaar vastgelegd
in een ‘vijfjarenplan’. Het plan is door de adviesraad besproken en na uitwerking van enkele
onderdelen aan het College van Bestuur voorgelegd. Eind mei vond het eerste gesprek plaats
met het CvB over het plan. Na dat gesprek heeft het BPI op verzoek van het CvB in juli 2006
een aanvullende notitie geschreven In een gesprek op xxxxx bleek dat het CvB niet positief
stond tegenover de in de aanvullende notitie vervatte voorstellen o.a. over de uitbreiding van
het aantal bijzondere leerstoelen.
Volgens het CvB is het BPI onvoldoende zichtbaar. Dit heeft o.a. te maken met de ‘core
business’ van het BPI: Onderzoek draagt niet automatisch aan een grote zichtbaarheid bij,
evenmin als de meeste wetenschappelijke activiteiten dat doen. Wat de publieksactiviteiten
van het BPI betreft is het CvB voorstander van een prominentere rol van VU-podium daarbij.
Het CvB suggereerde dat het onderzoek van het BPI ondergebracht zou kunnen worden bij
het nieuwe instituut voor godsdienstonderzoek waartoe de decanen van Godgeleerdheid en
Sociale Wetenschappen het initiatief hebben genomen. De opstelling van het CvB leidde ertoe
dat het BPI zich opnieuw moest gaan bezinnen op missie, takenpakket en organisatiestructuur
De discussie en de gesprekken daarover waren eind 2006 nog maar net begonnen.
juni 2007
A.W. Musschenga
3
2. Formatie, functiebeschrijvingen en overige facta
Het BPI ontvangt een personele toewijzing voor 4.15 fte. Uit die toewijzing worden de
volgende medewerkers gefinancierd.
Prof.dr. A.W. (Bert) Musschenga is directeur van het BPI, en in die hoedanigheid belast met
de algemene leiding van het instituut. Hij is binnen het BPI verder verantwoordelijk voor het
aandachtsgebied ethiek en levensbeschouwing. Daarnaast is hij deeltijd hoogleraar Wijsgerige
Ethiek aan de Faculteit der Wijsbegeerte.
Prof.dr. A. (Anton) van Harskamp is plaatsvervangend directeur en senior-stafmedewerker
voor het aandachtsgebied levensbeschouwing en sociale wetenschappen. Tevens is hij als
bijzonder hoogleraar verbonden aan de Faculteit der Sociale Wetenschappen. Zijn
leeropdracht is daar Religie, identiteit en civil society in multidisciplinair perspectief.
Prof.dr. J.J. (Jan) Boersema is senior-stafmedewerker bij het BPI voor het aandachtsgebied
natuurwetenschappen en levensbeschouwing. Hij is tevens bijzonder hoogleraar aan de
Faculteit Aard en Levenswetenschappen met als leeropdracht de Culturele en
levensbeschouwelijke dimensies van de relatie mens - natuur.
Drs. G.J. (Bettine) Siertsema is stafmedewerker bij het BPI op het aandachtsgebied
levensbeschouwing en humaniora.
W.T.G. (Wim) Haan is belast met de bedrijfsvoering van het instituut. Daarnaast is hij
verantwoordelijk voor de coördinatie van de automatisering en de website-ontwikkeling van
het instituut. Hij is zakelijk leider van het tijdschrift In de Marge. Voor een deel van zijn
werktijd is hij ambtelijk secretaris van het Studium Generale van de VU. Sinds mei 2006 is hij
als secretaris van de Regiegroep Diversiteit verantwoordelijk voor de coördinatie van het
thema ‘culturele en levensbeschouwelijke diversiteit’ binnen de VU.
Drs. N. (Nienke) Eikelboom is secretaresse van het instituut. Zij is verantwoordelijk voor de
secretariële taken van het instituut en functioneert als contactpersoon voor de diensten van de
VU. Bij wetenschappelijke en publieksactiviteiten verzorgt zij de logistieke organisatie.
Daarnaast is ze verantwoordelijk voor de administratie van het tijdschrift In de Marge.
Tenslotte zorgt zij voor de secretariële ondersteuning van de universiteitspastor.
De aan de leerstoelen toegevoegde promovendi zijn: drs. A. (Anders) Schinkel (Ethiek en
Levensbeschouwing; Faculteit der Wijsbegeerte), drs. J. (Johan) Roeland
(Levensbeschouwing en Sociale Wetenschappen; Faculteit der Sociale Wetenschappen) en
drs. M. (Martine) Vonk (Levensbeschouwing en Natuurwetenschappen; Faculteit der Aarden Levenswetenschappen).
Het Blaise Pascal heeft een Adviesraad die in 2006 als volgt was samengesteld:
dr. B.L.G. Bakker (WP; Faculteit der Exacte Wetenschappen)
drs. F. Boer (OBP; Dienst Communicatie)
dr. G.H. van der Bom (OBP; Universiteits- en Studentenpastor)
dr. G.E. Buijs (WP; Faculteit Wijsbegeerte
prof.dr. A.F. Droogers (WP; Faculteit Sociale Wetenschappen)
drs. J. Greven (buitenlid)
prof.dr. P.G.W. Jansen (WP; Faculteit der Economische Wetenschappen)
dr. A. Lanser (WP; Faculteit der Godgeleerdheid)
mw. J. Ploegman (studenten; student Wijsbegeerte)
prof. D.J. de Ruyter (WP; Faculteit der Psychologie en Pedagogische Wetenschappen)
drs. A. Schinkel (WP; aio Faculteit Wijsbegeerte)
prof.mr. A. Soeteman (WP; Faculteit der Rechtsgeleerdheid)
prof.dr. N.M. van Straalen (WP; Faculteit Aard en Levenswetenschappen)
4
3. Verslag activiteiten stafmedewerkers BPI
3.1. Bert Musschenga
Onderzoek
De belangrijkste onderzoekslijn van Musschenga als hoogleraar Wijsgerige Ethiek aan de
Faculteit der Wijsbegeerte is ‘Empirisch geïnformeerde ethische theorie’. Dat onderzoek
mondde uit in het artikel: ‘Moral Judgement and Moral Reasoning: A critique of Jonathan
Haidt’. Dat artikel gaat over de vraag hoe filosofische theorieën over morele oordeelsvorming
sociaalpsychologische inzichten over het onbewuste, intuïtieve en automatische karakter van
alledaagse morele oordelen kunnen incorporeren. Een nieuwe poging om subsidie van NWO
te krijgen ten behoeve van deze onderzoekslijn strandde in de fase van de vooraanmelding.
Zijn onderzoekslijn bij het BPI bouwt voort op zijn boek Integriteit: Over de eenheid en
heelheid van de persoon (2004). Sommige publicaties passen bij beide lijnen, zoals het artikel
‘Immorality and types of moral personality’. Daarin geeft hij een schets van de
persoonlijkheid van mensen die de meer alledaagse immorele handelingen verrichten en van
de invloed daarop van de morele kwaliteit van de sociale omgeving en de cultuur waarin ze
leven.
Naast enkele gelegenheidspublicaties verscheen een publicatie (met meerdere auteurs) op het
terrein van de medische ethiek. Deze is nog een vrucht van een al lange beëindigd NW)project dat handelde over de vraag hoe medisch-ethische commissie bij de beoordeling van
klinisch-wetenschappelijke studies op het terrein van de oncologie bepalen of de verhouding
tussen de (kans op) baten en de (kans op) nadelen zoals neveneffecten redelijk is. Veel tijd
heeft hij besteed aan een laatste publicatie over dat project dat de resultaten van de
deelpublicaties terugkoppelt naar de oorspronkelijke vraagstelling
Onderwijs en begeleiding
In het eerste semester van het cursusjaar 2006/7 gaf Musschenga aan de faculteit Wijsbegeerte
het college ‘Ethiek en Morele Argumentatie. Hij begeleidde twee promovendi in de eindfase
van project: BPI-aio drs. Anders Schinkels met zijn proefschrift getiteld Conscience and
Conscientious Objections en drs. Simone van der Burg met haar proefschrift In kritisch
gezelschap. Richtlijnen voor een contextsensitieve ethiek. Drs. Ton van der Valk is (al jaren)
bezig met de afronding van de laatste versie van een proefschrift over de filosoof Hans Jonas.
Daarnaast heeft Musschenga gesprekken gevoerd met twee mogelijke buitenpromovendi.
Uitzicht op een nieuwe aio is er voorlopig niet.
Overige activiteiten
Musschenga is sinds 1998 hoofdredacteur van het internationale tijdschrift Ethical Theory and
Moral Practice (5 nummers per jaar), lid van het dagelijks bestuur van de
programmacommisie van het NWO-programma Ethiek, Onderzoek en Bestuur, en vormt
samen met prof.dr. P.J. van Tongeren de redactie van de serie Morality and the Meaning of
Life.
Eruit gelicht
Een gelegenheidspublicatie was een commentaar op de bouwfraude casus voor het boek
Bedrijfsgevallen onder redactie van Wim Dubbink en Henk van Luijk. De bouwfraude ging
over het (voor-)vooroverleg van bouwondernemers over de verdeling van opdrachten en over
prijsafspraken. De casus illustreert eigenlijk het betoog in het al genoemde artikel over
‘Immorality and types of moral personality’ en eerdere publicaties over integriteit. De
5
frauderende bouwondernemers waren beslist geen amorele persoonlijkheden maar ‘ordinary
moral persons’ die zich beriepen op het feit dat de bouwsector een apart soort markt was, dat
bijna iedereen meedeed, dat niet meedoen het eigen bedrijf de kop zou kosten. Deze
bouwondernemers hadden een te zwakke innerlijke morele motivatie om tegen de stroom in te
gaan. Hun immorele gedrag was de resultante van verkeerde feedback van de sociale
omgeving, van een cultuur die immoraliteit vergoelijkte en van gebrek aan karakter.
6
3.2. Anton van Harskamp
Onderzoek
Van Harskamp hield zich bezig met de opkomst van nieuwe spiritualiteit in Nederland en
West Europa, en met Amerikaans, christelijk fundamentalisme, in het bijzonder met de
politieke en maatschappelijke betekenis van fundamentalisme. Over het laatste thema hield hij
twee academische voordrachten, gaf hij gastcolleges aan de Vrije Universiteit en schreef hij
wetenschappelijke artikelen. Verder verzamelde hij materiaal en schreef een enkele tekst voor
een in 2007 te schrijven Nederlandstalige studie over de groeiende populariteit van
spiritualiteit in West Europa en de V.S. Voorts maakte hij twee Engelstalige artikelen
drukklaar voor in 2007 te verschijnen publicaties, te weten een artikel over de betekenis van
het begrip ‘kwaad’ in de sociale wetenschappen en in de theologie en een artikel over
‘religion-making characteristics’ van de huidige ‘postmoderne’ cultuur. Ten behoeve van het
onderzoek begeleidde hij drie externe promovendi (over evangelicalisme en civil society, over
antroposofie en civil society en over pragmatheïsme) en één interne promovendus (over
evangelicalisme en identiteit van jongeren). Voorts was hij een van de redacteuren van (en
medeschrijvers aan) een afscheidsbundel voor de VU-antropoloog prof.dr. André Droogers
(zie hieronder: Eruit gelicht).
Onderwijs
In de maanden november en december gaf Van Harskamp voor 3e-jaars studenten culturele
antropologie en 2e-jaars studenten Religie en Levensbeschouwing een cursusblok Colloquium
Antropologie: Civil society en religie. In de cursus wordt na een inleiding op het begrip civil
society eerst nagegaan hoe kerken in Nederland en in de V.S. zich in de civil society
manifesteren waarna het blok besloten wordt met een inleiding op civil society en Islam.
Verder begeleidde hij 2 FSW-studenten bij het schrijven van hun bachelorthesis en 6 FSWstudenten bij het schrijven van hun doctoraalscriptie en masterthesis.
Eruit gelicht
Van Harskamp is hoofdredacteur van In de Marge. Voorts is hij lid van het bestuur van VUPodium. Hij werkte in het verslagjaar verder met dr. Govert Buijs, dr. Frans Kamsteeg en drs.
C. van Beuningen (Socires) aan de instelling aan de VU van een Master ‘Management,
Cultuur en Levensbeschouwing’. Hij is lid van de kernredactie van het Nederlands-Vlaamse
Tijdschrift voor Theologie en lid van het algemeen bestuur van de Stichting ter Bevordering
van de Christelijke Pers in Nederland. In een samenwerkingsproject van het Blaise Pascal
Instituut en de afdeling Sociale en Culturele Antropologie van de VU was hij een van de
organsiatoren van een afscheidssymposium voor VU-antropoloog prof.dr. André Droogers
(‘Strangers in the Sanctuary’, over de invloed van onderzoek naar religie op de eigen
levensbeschouwing van onderzoekers). Tevens redigeerde hij en schreef hij aan een bundel
die ter gelegenheid van het afscheid van Droogers werd uitgebracht (Playful Religion:
Challenges for the Study of Religion). Het symposium werd goed bezocht; de lezingen zijn
gepubliceerd in In de Marge. De bundel heeft een behoorlijke aandacht getrokken, ook
internationaal.
7
3.3. Jan Boersema
Onderzoek
Het langlopend onderzoek heeft als werktitel “How Green is Progress”. Centraal staat hierbij
de vraag naar de rol van levensbeschouwing in het streven naar een meer duurzame relatie
met het natuurlijk milieu. Dit algemene thema wordt uitgewerkt in drie richtingen.
In de eerste plaats de cultuurhistorische richting, waarbij vragen centraal staan over de
lineaire tijdsopvatting, over de aard en herkomst van het vooruitgangsdenken in onze westerse
cultuur. Deze vragen worden ondermeer besproken in het cluster Mindful Modernisation dat
sinds begin 2005 officieel deel uitmaakt van de IVM organisatie, maar waarin ook niet IVMers participeren.
In de tweede plaats gaat het om de samenhang tussen cultuur, levensbeschouwing en gedrag.
Dit wordt momenteel in twee aio projecten (Vonk en een nieuwe aio gefinancierd uit BSIK
gelden) uitgewerkt.
Tenslotte wordt, bij wijze van casestudy, voor een bepaalde samenleving (die op Paaseiland)
getracht tot een historisch betrouwbare en modelmatig kloppende reconstructie te komen. Dit
onderzoek spits zich toe op de ecologische en maatschappelijke gevolgen van ontbossing in
de periode vóór het eerste contact met de West Europese bezoekers. Samen met Karel Davids
(geschiedenis) werden de mogelijkheden verkend om een promotietraject te formuleren voor
een buitenpromovendus die al de nodige ervaring heeft op het punt van grote grazers (de
ecologische en cultuurhistorische aspecten).
Onderwijs
In het verslagjaar werd voor de vierde keer de eenjarige Engelstalige Master “Environment
and Resource Management” gegeven. Deze Engelstalige opleiding trekt veel studenten (2006:
55) waarvan ongeveer 2/3 uit het buitenland. Boersema coördineert de eerste module in dit
programma (6 ECTS).
Veel onderzoekstijd is ook dit verslagjaar besteed aan de begeleiding van de twee interne
promovendi Martine Vonk en Carolien Hoogland beide werkzaam op het IVM (FALW).
Carolien is op 11 december 2006 gepromoveerd en Martine hoopt eind 2007 klaar te zijn. De
buitenpromovendus Giuseppe Ferrari, sinds 2004 verbonden aan de universiteit van Modena
(Italië) heeft eind 2006 zijn Italiaanse proefschrift over vredeseducatie voltooid en gaat de
komende jaren werken aan zijn VU promotie over de filosofische grondslagen van de
milieueducatie.
Gastcolleges werden verzorgd in het post-HBO onderwijs; De Master opleiding
Environmental Science van de IVEM-RuG, Industrial Ecology en Sustainability and
Biodiversity, beide van het CML te leiden.
Overige activiteiten
Door de studiegroep Theologie en Natuurwetenschap is op 23 November een studiedag
gehouden over Fast & Slow, met 10 lezingen uit zowel alpha en beta als gamma disciplines
terwijl ook de praktijk aan bod kwam.
Het hoofdredacteurschap van wetenschappelijke tijdschrift Environmental Sciences vraagt
onverminderd veel tijd. Van Volume 3 werden 4 issues uitgebracht.
Gedurende het verslagjaar werden ongeveer 15 lezingen gehouden
Eruit gelicht
In juni 2006 verscheen een advertentie waarin om onderzoeksvoorstellen werd gevraagd
binnen het onderzoeksprogramma "Zivilgesellschaftliche Verständigungsprozesse vom 19
8
Jahrhundert bis zur Gegenwart" dat in het kader van een samenwerkingsproject Nederland
Duitsland bij de universiteit van Münster wordt uitgevoerd. Bij Boersema ontstond het idee
om samen met historici aan de VU (oa. James Kennedy en Chris Lorenz) en
wetenschapshistorici in Göttingen (m.n.Nicolaas Rupke) een vergelijkend onderzoek op te
zetten naar de receptie van de evolutie theorieën in Nederland en Duitsland in de periode,
ruwweg 1775 - 1950 (met uiteraard de nadruk op de 19e eeuw) en daarbij vooral te letten op
de institutionele aspecten en de maatschappelijke context en niet alleen op teksten en
personen. De hypothese die hij meer in het bijzonder zou willen onderzoeken is dat de
receptie in Duitsland minder controversieel is verlopen omdat daar al langere tijd een
historisch kritische bijbelkritiek (o.a door Eichhorn in Göttingen verwoord eind 18de eeuw) de
geesten rijp had gemaakt voor andere dan 'letterlijke' opvattingen van de bijbelverhalen. Deze
hypothese is ontstaan tijdens de vele debatten die in de afgelopen jaren zijn gevoerd rond de
thema’s schepping, evolutie en intelligent design. De kern van de hypothese is, dat het hier in
wezen niet om een wetenschappelijke controverse gaat maar om een intern religieus debat
over het gezag en de interpretatie van eigen traditie en bronnen.
Voor 2006 kon helaas geen geschikte kandidaat worden gevonden; in 2007 zal opnieuw
gezocht worden.
3.4. Bettine Siertsema
Onderzoek
In 2006 concentreerde Siertsema zich op de laatste twee hoofdstukken van haar proefschrift.
Het betreft het hoofdstuk over de memoires van niet-christelijke politieke gevangenen en het
slothoofdstuk waarin de bevindingen over de Nederlandse ego-documenten naast elkaar
gelegd worden en naast de internationale secundaire literatuur over kamp- en Holocaustliteratuur.
In het najaar nam Siertsema het initiatief voor een project in het kader van ‘De Vrolijke
School’, een samenwerkingsverband van het Onderwijscentrum van de VU met het Sint
Ignatius Gymnasium te Amsterdam, waarin het principe van onderzoekend leren ook in het
middelbaar onderwijs wordt toegepast. Voor het vak Godsdienst bedacht Siertsema een
project waarin leerlingen van de derde klas groepsgewijs vier boeken van de Franse schrijver
Eric-Emmanuel Schmitt lezen, waarin steeds een jongere via een volwassene die optreedt als
leermeester op een niet-dogmatische manier kennismaakt met een van de wereldgodsdiensten
(i.c. jodendom, christendom, islam en boeddhisme). Het is de bedoeling van het project dat de
leerlingen door middel van tekstanalyse onderzoeken hoe de auteur de lezers stuurt en hun
oordeel beïnvloedt. De opzet van het project gebeurde in samenspraak met drs. Pim de Haas
van het Onderwijscentrum VU en drs. Marcel Elsenaar, godsdienstleraar van het Ignatius. Het
project wordt uitgevoerd in het voorjaar van 2007.
Onderwijs
Siertsema heeft in 2006 geen onderwijs gegeven.
Eruit gelicht
Eind januari vond een studiedag over Maria Magdalena plaats als afsluiting van het project
Leerhuis en Viering dat zo’n vijftien jaar gelopen heeft. De lezingen overspanden twintig
eeuwen (receptie-)geschiedenis, van haar optreden in het evangelie van Maria en in de
canonieke evangeliën, haar afbeeldingen in de middeleeuwse kunst tot de hedendaagse
belangstelling en het beeld dat van haar in de bestseller De Da Vinci Code van Dan Brown
wordt gegeven. In de muzisch-liturgische uitwerking van het thema waren zowel popmuziek
9
als moderne kerkmuziek uit verschillende tradities als poëzie als dans vertegenwoordigd. Het
aantal deelnemers lag boven de 200, en de reacties waren bijzonder lovend en enthousiast. De
lezingen zijn gepubliceerd in Interpretatie, tijdschrift voor bijbelse theologie en één in
Theologisch Debat.
10
4. Publieksactiviteiten
In het verslagjaar zijn diverse studiedagen georganiseerd. Allereerst op het werkterrein van
wat traditioneel genoemd wordt ‘Leerhuis en Viering’, een activiteit van het BPI die zich op
liturgievernieuwing richt. Voorts zijn studiedagen en expertseminars georganiseerd vanuit de
aandachtsgebieden van de senior-stafmedewerkers van het BPI. (Zie paragraaf 3)
In samenwerking met studentengroepen en –verenigingen is een aantal activiteiten
georganiseerd rond actuele maatschappelijke thema’s. Te noemen valt bijv. de debatavond
rond radicalisering van Marokkaanse jongeren, en de activiteit rond het bezoek van een
Iraakse studentactiviste in Nederland (in nauwe samenwerking met Lifelines).
Aan de website van het BPI is veel aandacht besteed. In 2006 is de nieuwe portal is met name
hard gewerkt aan www.girard.nl. De in 2007 te organiseren Conference on Religion and
Violence heeft een zeer prominente plek gevonden op de website. Ook de transgenderlinks
portal www.genderlinks.nl is uitgebreid. Nieuwe onderdelen zijn in de steigers gezet.
De corporatie website www.blaisepascal.nl/www.bezinningscentrum.nl had in 2006 circa 6
miljoen hits en 260 duizend unieke bezoeken, daarbij zijn nog niet geteld de hits/bezoeken
aan de mirror site: www.bezinnen.nl. De website van het BPI wordt dagelijks vernieuwd en
bijgehouden. Mede om die reden scoort de site hoog bij de zoekmachines. Bij Google staan de
online-teksten van www.bezinningscentrum.nl in de regel bij de eerste tien vindplaatsen.
11
5. Publicaties Stafmedewerkers
J.J. Boersema, Trots op Uilkens, Gronings protestantisme en Leidse kaas. De Gids juni/juli
2006, p. 440-445.
J.J. Boersema, Om de kwaliteit van het geluk. Commentaar op en opgenomen in: I. Robeyns &
R. van der Veen Duurzame kwaliteit van leven MNP, Bilthoven.2006, p.
W.T.G. Haan, ‘Diversiteit aan de Vrije Universiteit. Ontwikkelingen en perspectieven’, in: In
de Marge 15 (2006), nr. 4, p. 3-6.
W.T.G. Haan, ‘Transgender en religie. Een problematische relatie’, in: In de Marge 15
(2006), nr. 2, p. 24-32.
Wim Haan, ‘Transgender en religie’, in: GAMMA 13 (2006) nr. 3, p. 21-29.
A. van Harskamp, ‘Met God aan hun kant: Angst en agressie in de politisering van het
amerikaans fundamentalisme’, in: Tijdschrift voor Theologie 46 (2006) nr. 3, p. 265-289.
A. van Harskamp, ‘Religieuze ruis: Over de wedergeboorte van het religieuze’, in: Annemie
Dillen/Didier Pollefeyt red., God overal en nergens? Theologie, pastoraal en onderwijs
uitgedaagd door ‘sacraal reveil’, Leuven/Voorburg: Acco 2006, p. 25-50.
A. van Harskamp, ‘Geloof in de school? Zekerheden en onzekerheden over religieuze
vorming’, in: S. Miedema red., Religie in het onderwijs: Zekerheden en onzekerheden van
levensbeschouwelijke vorming, Zoetermeer: Meinema 2006.p. 81-110.
A. van Harskamp. ‘On Play, Imagination, and the Study of Religion’, in: Droogers, André
a.o., Playful Religion: Challenges for the Study of Religion, Delft: Eburon 2006, p. 1-8.
A. van Harskamp A./Klaver, M./Roeland, J./Versteeg P., ‘Afterwords: An Interview with
André Droogers on play and religion’, in: Droogers, André a.o., Playful Religion: Challenges
for the Study of Religion, Delft: Eburon 2006, p. 151-161.
A. van Harskamp A./Klaver, M./Roeland, J./Versteeg P. eds., Droogers, André a.o., Playful
Religion: Challenges for the Study of Religion, Delft: Eburon 2006.
A. van Harskamp, Bespreking van: Hempelmann, R. u.a., Panorama der neuen Religiosität,
in: Tijdschrift voor Theologie 46 (2006) nr. 2, p. 204.
A. van Harskamp, Bespreking van: Fechtner, K. u.a., Handbuch Religion und populäre
Kultur, in: Tijdschrift voor Theologie 46 (2006) nr. 2, p. 204-205.
A. van Harskamp, Bespreking van: Oropeza, B.J. a.o., The Gospel according to superheroes,
in: Tijdschrift voor Theologie 46 (2006) nr. 3, p. 316-317.
Bert Musschenga ,Belangenconflicten en belangeloosheid in de biomedische wetenschappen,
In de Marge 15(2006), pp. 4-13.
12
Luijn, H. van, N. Aaronson, R. Keus & A.W. Musschenga. The assessment of the risk benefit ratio of phase II cancer clinical trials by Institutional Review Board members, Journal
of Medical Ethics 32(2006), p. 170-176.
Bert Musschenga, In: Jean-Pierre Wils & Christoph Hubenthal (eds.), Lexicon der Ethik,
Paderborn etc. (Ferdinand Schöningh) 2006, lemmata ‚deskriptive Ethik’ (pp. 49-52) and
‚Moral im engeren und weiteren Sinn’ (p. 248-252).
Redactie van Van rechtsstaat naar veiligheidsstaat? Special issue of Filosofie en Praktijk
27(2006), nr. 5.
Bert Musschenga, De morele assimilatie van de bouwsector. In: Wim Dubbink & Henk van
Luijk (eds.), Bedrijfsgevallen. Morele beslissingen van ondernemingen, Assen (Van Gorcum),
2006, p. 178-184.
B. Siertsema, 'Christus als hovenier' in Interpretatie, tijdschrift voor bijbelse theologie jrg.14
nr.4 (juni 2006) p.12-13.
13
6. Overzicht van en gegevens over de publieksactiviteiten
28 januari:
thema:
i.s.m:
aantal deelnemers:
studiedag Leerhuis en Viering
Maria Magdalena
10 maart:
thema:
i.s.m.:
aantal deelnemers:
college/debat
‘Radicalisering marokkaanse jongeren’,
Studium Generale en Marokkaanse studentenvereniging Selsabiel
10 maart:
thema:
i.s.m.
aantal deelnemers:
lezing prof. Andrew Linzey, Oxford University:
Why Animal Suffering Matters
Stichting Varkens in Nood
40
24 april:
thema:
sprekers:
aantal deelnemers:
lunchdebat over
Mogelijke aanval op Iran
23 juni:
thema:
afscheidssymposium André Droogers
‘Strangers in the Sanctuary’ (over het effect van de studie van religie op
de onderzoekers)
Faculteit Sociale Wetenschappen
Birgit Meyer, Marjo de Theije, Jojada Verrips (en meerdere anderen)
prof.
ruim 150
i.sm.
sprekers
aantal deelnemers:
:
24 oktober:
thema:
aantal deelnemers:
lezing prof. Wesley Kort, Duke University
Autobiography and Religious Identity
20
23 november:
thema:
sprekers:
aantal deelnemers:
symposium
Fast en Slow
30?
14
7. Jaaroverzicht tijdschrift In de Marge
Nummer 1:
Bert Musschenga, Wetenschappelijke integriteit: een introductie
Bert Musschenga, Belangenconflicten en belangeloosheid in de biomedische wetenschappen
Wim J. van der Steen, Pillen of diëten? Een actueel probleem voor ethici
Harry Aiking, Multidisciplinair milieu-onderzoek
Hans Boutellier, Tussen waarheid en werkelijkheid: de nuances van beleidsonderzoek
Leo Huberts, Integriteit in de wetenschappelijke wereld: Probleem en perspectief van de
groepscode
Wouter Beekers, Dienstbare geschiedenis
Nummer 2:
Mient Jan Faber, Iran op ramkoers? Containment!
Alex de Jong en Marc Schuilenburg, Virtuele oorlogvoering: Oorlog en verzet in videogames
Jan van Dijk, Op Verhaal Komen
Wim Haan, Transgender en religie
Bart Voorsluis, Toergenjev en het nihilisme: Engagement of distantie
Loes Derksen, Daniel Dennett over de aard van de filosofie
Nummer 3:
Marc Schuilenburg, De codes van de openbare ruimte
Marten van der Meulen, Lessen uit een Vinex-wijk
Jojada Verrips, Ottolandse onderzoekservaringen
Birgit Meyer, Religie en autobiografie
Marjo de Theije, Het belang van de onderzoeker
Evert van Olst, Homo Respondens
Nummer 4:
Wim Haan, Diversiteit aan de Vrije Universiteit
Lucy Kortram, Multiculturele competentieontwikkeling
Daniëlle Koning, Religieuze opvattingen en de universiteit
Bart Voorsluis, Identiteit, erkenning en dialoog
Kirstin de Boer-van Rhenen, Nel Velthorst, De grondslag in het laboratorium
Ab Flipse, Natuurkunde en geloof
Hans Radder, De Vrije Universiteit en het wij-zij-denken
Maarten Aalders, Tweemaal de twee kanten van Kuyper
15