Vleermuisvriendelijke verlichting

Vleermuisvriendelijke verlichting
Herman Limpens
Zoogdierdag 20-04-2013
vleermuis  vleermuis
jaarcyclus
Een netwerk van deelleefgebieden met verschillende functies
verblijfplaatsen + vliegroutes + jachtgebieden
verbindingsroutes populaties / dispersie
‘migratie ’ routes
Analyse problematiek vleermuizen – licht
• Vleermuizen zijn nachtdieren
• Hebben zeer lichtgevoelige ogen
• Hebben ogen met veel staafjes en relatief weinig kegeltjes
• Zien minder kleur dan mensen
• Hebben niet dezelfde frequentiegevoeligheid als mensen
Analyse problematiek vleermuizen – licht
Analyse problematiek vleermuizen – licht
verlichting als probleem neemt toe!
Analyse problematiek vleermuizen – licht
waarnemingen van lichtverstoring:
• vliegroutes verlaten of verplaatst
• jachtgebied niet meer gebruikt
niet gebruikt zolang lampen branden,
• later uitvliegen of verlaten verblijfplaatsen
Verstoring?  functie
- kraam-, paar-, winterverblijf,
- zwermlocatie,
- vliegroute/verbinding, migratieroute
- jachtgebied,
voorbeeld
Verlichting
- verlaten verblijf
- later uitvliegen
- andere uitvliegopening
- andere uitvliegroute
- korter jagen
- sterfte jongen
Moermans 2000,
voorbeeld
Moermans 2000,
Analyse problematiek vleermuizen – licht
ook voorbeelden soorten die
- relatief gemakkelijk bij straatlantaarns jagen,
- door verlicht gebied vliegen
© peter twisk
© peter twisk
Verschil tussen soorten !
Verschil tussen geslachten / reproductiestatus / deel seizoen ?
Verschil tussen jongere / oudere ervaren dieren ?
Analyse problematiek vleermuizen – licht
- vliegen vroeger uit
- smalle(re) vleugels
- vliegen snel
- kunnen snel accelereren
- jagen ook bij/in het licht
- lijken toleranter
- vliegen later uit
- brede(re) vleugels
- vliegen langzaam
- kiezen donkere plek jagen
- mijden licht
- makkelijk te verstoren
Aannemelijke verklaring: mijden licht  ontwijken predatie
Analyse problematiek vleermuizen – licht
Lichtverstoring alleen  vanwege vermijden licht,
vanwege vermijden predatie ?
Of
Lichtverstoring ook
 door felheid licht
adaptatie ogen aan donker
kijken met staafjes verstoort?
Zijn er intensiteiten waarin kleiner maken pupil en dichtknijpen ogen
onvoldoende is?
Welke instrumenten hebben we voor de omgang met lichtverstoring?
Aan welke knoppen kunnen we draaien?
Aan welke knoppen kunnen we draaien?
Waar wel / geen en hoe licht ?
-
alleen waar echt nodig
-
plek lamp t.o.v. vleermuishabitat
-
richting van het licht – armatuur / afschermen / vegetatie
-
verstrooiing licht – armatuur / afschermen / vegetatie
-
aantal lichtpunten minimaal
-
lichtsterkte minimaal
-
aantallen lichtpunten – hoogte – intensiteit
-
reflectie en luminatie omgeving – weg, muren
-
Alleen op moment dat nodig is : dynamisch
Hoogte lamp ? Aantal lampen ?
Richten: armatuur + LED licht? / Afschermen
Richten en afschermen ?
De juiste armatuur ?
LED licht !
Richten en Afschermen ?
Vliegroute meervleermuis
Alleen licht als nodig
Wanneer licht aan / uit?
- lichtregiem in nacht en seizoen - aan / uit
- intensiteit
- dynamisch:
RWS
A74 Tegelen
bij ecoduct
reageren op verkeersaanbod
vleermuisactiviteit
Afschermen + met opzet verlichten !
Netwerk deelleefgebieden
laan als verbinding
doorsnijding en verlichting
afschermen
verlichten
en hop-over
Licht in tunnels kan er storen
Lagere lampen + goed gericht ?