Samenvatting Vreugdenhil hoofdstuk 12

Geloofsgesprekskring HG Brakel
Dinsdag 14 maart 2017, 20.15 uur
Ds. L.M. Vreugdenhil – Discipelschap. Over het geloof in God, het volgen van Jezus en het
leven door de Geest.
SAMENVATTING HOOFDSTUK 12
Looft God, die ons aan tafel vraagt. Over het Avondmaal
De instelling van het Avondmaal
Overal waar de kerk van Jezus Christus is, wordt regelmatig het Avondmaal gevierd. Dit
gebeurd omdat de Here Jezus dat Zelf heeft opgedragen (Lucas 22: 14-20). Hij stelde het
Avondmaal in tijdens een joodse Pesachmaaltijd (Paasmaaltijd), waarbij Hij aan twee voor
joden bekende en gebruikelijke rituelen een nieuwe betekenis gaf. Bij het breken van het
brood sprak Hij de nieuwe woorden: ‘Dit is mijn lichaam, dat voor u gegeven wordt; doet dit
tot mijn gedachtenis’. Bij het rondgaan van de ‘beker der dankzegging’ sprak Hij: ‘Deze
beker is het nieuwe verbond in Mijn bloed’. Zo heeft de Heer twee elementen uit de
Pesachviering apart gezet en gemaakt tot tekenen van zijn lichaam en bloed.
Ds. Vreugdenhil geeft aan dat er eigenlijk drie kernwoorden zijn, als het gaat om de betekenis
van het Avondmaal: Gedachtenis (verleden), gemeenschap (heden) en verwachting
(toekomst).
Gedachtenis
Het eerste aspect van het Avondmaal ligt op de gedachtenis. Zoals het brood wordt gebroken,
zo werd ook eens Jezus’ lichaam gebroken. Zoals de wijn uit de kruik in de beker wordt
geschonken, zo werd het bloed van Jezus vergoten en uitgestort toen Hij leed en stierf. Bij de
viering van het HA zien we terug op dat unieke en onherhaalbare offer, dat Hij zijn leven gaf
voor ons als een volkomen verzoening van al onze zonden. Gedenken is meer als ‘denken
aan’. Voor joden is gedenken: jezelf erbij bepalen, alsof je er zelf bij betrokken bent. Bij
‘gedenken’ gaat het om dingen die nog steeds brandend actueel zijn, waar ook vandaag nog
ons leven van afhangt.
Gemeenschap
Bij het Avondmaal kijken we niet alleen terug, maar ook omhoog en om ons heen. Het is de
viering in het heden van de gemeenschap met de [opgestane en levende] Christus en met
elkaar [als leden van Zijn gemeente]. De eigenlijke Gastheer van het HA is dan ook Jezus
Zelf. Hij ontvangt ons en maakt die gemeenschap met ons werkelijkheid door de Heilige
Geest. Bovendien vieren wij in het Avondmaal de gemeenschap met elkaar. We kijken de
kring rond en verheugen ons er in dat we als totaal verschillende mensen toch bij elkaar
horen omdat we samen bij Jezus horen.
Verwachting
Het derde aspect van het Avondmaal is het vooruitzien van de komst van Gods Rijk. Het is de
grote vreugde van het Messiaanse Rijk, waarnaar we uitzien bij de viering van het
Avondmaal. Sterker: het Avondmaal is al een stukje van die toekomst in het heden. Juist aan
Tafel bidt de gemeente het Maranatha: Kom, Here Jezus, ja kom spoedig!
Avondmaalshuiver
Bij sommige christenen zie je een zekere schroom en soms zelfs huiver om ‘aan te gaan’.
Volgens ds. Vreugdenhil komt dit omdat men de woorden van Paulus uit 1 Korinte 11:17-34
niet goed begrijpt. Het gaat daar immers over jezelf ‘een oordeel eten en drinken’. Ds.
Vreugdenhil legt uit dat in de apostolische tijd het Avondmaal nog werd gevierd aan huis
tijdens een gewone maaltijd. In Korinte kwamen de rijkere gemeenteleden wat vroeger naar
de plaats van samenkomst dan hun armere broeders en zusters. Het gebeurde dan wel dat bij
de aankomst van de armere gemeenteleden het voedsel al op was. De rijken waren al
verzadigd en soms zelfs dronken, terwijl de armen de hond in de pot vonden! En dan moest
het Avondmaal nog worden gevierd… Daar gaat Paulus tegen tekeer. Daarom zegt hij: ‘Wie
dus op onwaardige wijze het brood eet of de beker des Heren drinkt, die zal zich bezondigen
aan het lichaam en bloed des Heren…’ Het gaat in deze tekst dus niet over onwaardige
mensen. Het gaat helemaal niet om de waardigheid van de persoon die deelneemt aan het
Avondmaal! We zijn immers allen onwaardig… en dan zou er niemand aan kunnen gaan. We
vinden onze vrijmoedigheid alleen in de Here Jezus Christus. In zijn nodiging, in zijn belofte
en in zijn opdracht.
Zelfbeproeving
Paulus geeft in 1 Korinte 11:28 de opdracht tot zelfbeproeving. Het gaat er de apostel om dat
het HA gevierd wordt met de goede motivatie. Het is niet de bedoeling dat dit zelfonderzoek
een ziekelijk navelstaren wordt. Het Avondmaalsformulier vat het zelfonderzoek samen in
drie vragen (zie pagina 124 van het boek), die corresponderen met de drieslag van ellende,
verlossing en dankbaarheid. De vraag is niet of het ons lukt om naar Gods wil te leven (als
voorwaarde om aan te kunnen gaan), maar of we het graag willen en of we het oprecht van
plan zijn. Zo is het Avondmaal een steun in de rug bij de strijd tegen de zonde. We worden in
de situatie van de ‘volkomen verzoening’ gesteld en mogen van daaruit telkens weer opnieuw
beginnen. Ds. Vreugdenhil wijst er ook op dat de vergeving die ons geschonken wordt ons
ook leren wil om zelf verzoeningsgezind te zijn: Aan de maaltijd die getuigt van Gods
onvoorwaardelijke en onbegrensde liefde voor ons, leren we anderen zonder voorwaarden te
vergeven, desnoods zeventig maal zeven maal.
Om het geloof te versterken
God heeft ons het Avondmaal gegeven om ons geloof te versterken. Dat is iets anders dan ons
gevoel! Geloof kan eventueel dwars tegen ons gevoel ingaan. We moeten niet geloven in ons
eigen gevoel of in onze eigen gelovigheid, maar in Gods beloften. Het HA wordt daarom ook
wel ‘een teken en zegel van Gods beloften’ genoemd. Daarin zegt de Here tegen ons: Zo
werkelijk als je brood en wijn tot je neemt en je eigen maakt, zo vast en zeker kun je aan op
Mijn beloften.