Wijkgemeente Ichthus Noordwijk LEER HEM KENNEN 19 bewaarexemplaar ‘ Doe dit…’ 1 Ds. F. van Roest zondag 23november Wijkgemeente Ichthus Noordwijk ‘Christus heeft ons Zijn Avondmaal zeer ernstig bevolen. Hij heeft het immers ingesteld in het uur van Zijn dood. Dan spreekt en handelt men gewoonlijk alleen over zeer ernstige dingen ’ Zacharias Ursinus 2 Wijkgemeente Ichthus Noordwijk DOE DIT 1. De sterfdag van Jezus vieren - een verjaardag vieren! Zingen: - een sterfdag? - van Pesach naar Avondmaal Psalm 150: 1 - van Golgotha naar de bruiloft van het Lam Psalm 141: 1 en 2 2. H. Avondmaal = onderwijs Psalm 150: 2 en 3 - aan lippen hangen - op lippen gelegd Psalm 16: 3 en 4 o vb.: foto….dit is mijn opa Psalm 16: 6 - zien en horen Psalm 25: 2 - eten en gevoed worden Psalm 111: 3 en 5 o dit is Mijn vlees, bloed 3. H. Avondmaal = zekerheid - handtekening - garantiebewijs - trouwringen - bron van schatten o vb.: een trouwambtenaar legt uit en voltrekt 4. Inhoud, wat neem ik aan - vergeving - eeuwig leven - eenheid, met Hem en met elkaar 5. H. Avondmaal = voedt en verbindt - eten en drinken - gevoed worden o vb.: ik verslind boeken - Christus verbindt met Hem - Christus verbindt met elkaar o persen en malen o meel en wijn o één brood en drank - betrokken en verbonden - oud/jong; rijk/arm; werkgever/werknemer; gezond/ziek; enz o samen één in Hem 6. H. Avondmaal = verwachting - meer dan hier en nu - toekomstgericht - bruiloft, eeuwig leven, Gods regering - hoop o totdat Hij komt o Als hij komt 7. H. Avondmaal = bevel en belofte - een dwaas middel - wijsheid van Christus Lezen: Lukas 22: 14-23 3 Wijkgemeente Ichthus Noordwijk Originele versie Vraag 75: Hoe wordt u in het Heilig Avondmaal eraan herinnerd en ervan verzekerd, dat u aan het enige offer van Christus, aan het kruis volbracht, en aan al Zijn weldaden deel hebt? ‘Op deze wijze, dat Christus mij en alle gelovigen bevolen heeft tot Zijn gedachtenis van dit gebroken brood te eten en van deze drinkbeker te drinken. Daarbij heeft Hij beloofd, ten eerste dat Zijn lichaam even zeker voor mij aan het kruis geofferd en gebroken is en Zijn bloed voor mij vergoten, als ik met eigen ogen zie dat het brood des Heeren voor mij gebroken en de beker mij gegeven wordt; en ten tweede, dat Hij zelf mijn ziel met Zijn gekruisigd lichaam en vergoten bloed even zeker ten eeuwigen leven voedt en laaft, als ik het brood en de beker des Heeren als zekere tekenen van het lichaam en het bloed van Christus uit de hand van de bedienaar ontvang en met de mond nuttig.’ Vraag 76: Wat wil dit zeggen: het gekruisigde lichaam van Christus eten en zijn vergoten bloed drinken? ‘Het betekent niet alleen met een gelovig hart heel het lijden en sterven van Christus aannemen en daardoor vergeving van de zonden en het eeuwige leven verkrijgen, maar bovendien door de Heilige Geest, die zowel in Christus als in ons woont, zo met Zijn heilig lichaam hoe langer hoe meer verenigd worden, dat wij – hoewel Christus in de hemel is en wij op de aarde zijn – toch vlees van Zijn vlees en been van Zijn gebeente zijn, en dat wij door één Geest – zoals leden van een lichaam door één ziel – eeuwig leven en geregeerd worden.’ Vraag 77: Waar heeft Christus ons beloofd dat Hij de gelovigen even zeker met Zijn lichaam en bloed wil voeden en laven als zij van dit gebroken brood eten en uit deze beker drinken? ‘Bij de instelling van het avondmaal, die aldus luidt: Onze Heere Jezus nam in de nacht waarin Hij werd verraden het brood, en nadat Hij gedankt had, brak Hij het en zei: Neemt, eet, dit is Mijn lichaam dat voor u gebroken wordt, doet dit tot Mijn gedachtenis. Evenzo nam Hij ook de beker, na het avondmaal en zei: Deze beker is het Nieuwe Testament in Mijn bloed; doet dit, zo dikwijls als gij die zult drinken, tot Mijn gedachtenis. Want zo dikwijls als gij dit brood zult eten en deze beker zult drinken, zult gij de dood des Heeren verkondigen, totdat Hij komt [1 Kor. 11:23-26]. Deze belofte wordt herhaald door de heilige Paulus, waar hij zegt: De beker der dankzegging, waarmee wij dankzeggen, is die niet de gemeenschap met het bloed van Christus? Het brood, dat wij breken, is dat niet de gemeenschap met het lichaam van Christus? Want het is één brood, zo zijn wij, hoewel velen, één lichaam, omdat wij immers allen deelhebben aan één brood [1 Kor. 10:16-17].’ 4 Wijkgemeente Ichthus Noordwijk Editie Verboom Vraag 75: Hoe leert en verzekert het Avondmaal je dat Christus Zijn offer voor jou heeft volbracht? ‘Zo zeker als ik zie dat het brood voor mij wordt gebroken, zo zeker is Zijn lichaam verbroken voor mij. Zo zeker als ik zie dat mij de wijn wordt gegeven, zo zeker is Zijn bloed vergoten voor mij.’ Vraag 76: Wat houdt het in de we aan het Avondmaal het gekruisigde lichaam van Christus eten en Zijn vergoten bloed drinken? ‘We delen in de vergeving van zonden als we Zijn offer gelovig ontvangen. En we ervaren door de Heilige Geest de band met Christus’ Vraag 77: Waar heeft Jezus dat beloofd? ‘Toen Hij het avondmaal instelde en zei: “Neemt, eet, dit is Mijn lichaam, dat voor u wordt gebroken, doet dat tot Mijn gedachtenis” en: “Deze drinkbeker is het nieuw verbond in Mijn bloed. Doe dat, zo dikwijls als u die drinkt, tot Mijn gedachtenis”’ 5 Wijkgemeente Ichthus Noordwijk Editie Verboom Vraag: Waar moeten we op letten bij het Avondmaal? Antwoord: Op het brood en de wijn. Vraag: Wat gebeurt er met het brood? Antwoord: De dominee breekt het. Vraag: Waar verwijst dat naar? Antwoord: Naar het lichaam van de Heere Jezus, dat verbroken werd aan het kruis. Vraag: Wat gebeurt er met de wijn? Antwoord: De dominee giet de wijn in een beker. Vraag: Waar verwijst dat naar? Antwoord: Naar het bloed van de Heere Jezus, dat vergoten werd aan het kruis. Vraag: Wat betekent dat? Antwoord: Dat ik er op mag vertrouwen dat de Heere Jezus zich ook voor mij gaf. Vraag: Heeft de Heere Jezus dat beloofd? Antwoord: Ja, toen Hij het avondmaal instelde. 6 Wijkgemeente Ichthus Noordwijk Aantekeningen 7 Wijkgemeente Ichthus Noordwijk Sacrament Het woord ‘sacrament’ komt niet voor in de bijbel, maar is door de Kerkvader Tertullianus in de taal van kerk en theologie geïntroduceerd. Het Latijnse woord sacramentum heeft als betekenis o.a. een eed van trouw die een soldaat bij het vaandel aflegde als hij gaat dienen in het Romeinse leger. Bij deze ceremonie zwoer hij plechtig dat hij nu zijn burgerlijke staat met al zijn voorrechten aflegde en dat hij voortaan aan de keizer toebehoorde. Hij zwoer dat hij elk bevel van de keizer zou gehoorzamen, wat het ook mocht kosten, en waar hem dat ook heen mocht leiden. Tertullianus nam dit woord over omdat de christen zowel eenmalig door de doop als herhaaldelijk door het Avondmaal betuigde dat hij voortaan zijn Heer Jezus Christus toebehoorde en Hem volkomen toegewijd als zijn Meester zou volgen en dienen. Daarnaast speelde ook mee dat in de Vulgata, de Latijnse Bijbelvertaling, het woord sacramentum de vertaling van het Griekse woord mysterion is, wat ‘geheimenis’ of ‘verborgenheid’ betekent. De sacramenten van het christelijk geloof duiden op handelingen met een verborgen zin. Tertulianus Tertullianus is één van de grootste kerkvaders van de westerse kerk. Hij leefde in de tweede eeuw, ca 160 tot ca 230, in het Noord-Afrikaanse Carthago. Ondanks de vele geschriften die ons overgeleverd zijn van Tertullianus, weten we weinig van de man zelf. Waarschijnlijk is hij op latere leeftijd christen geworden, en werd een verdediger (apologeet) van het geloof. Bovendien stond hij aan de wieg van veel theologische begrippen in het kerklatijn. Ondanks deze grote betrokkenheid bij de kerk, breekt hij later met de ‘orthodoxe kerk’. Ook hier kan hij het uiteindelijk niet uithouden en begint hij een eigen stroming die later bekend staat als het Tertullianisme Tertullianus was de eerste kerkvader die in het Latijn schreef. Daarom is hij de vader van het kerklatijn. Veel termen zijn door hem bedacht. Zo bedacht hij het woord Trinitas, voor Drie-eenheid. Tertullianus noemde Vader, Zoon en Heilige Geest: tres personae (drie personen). Daarnaast waren ze una substantia (één van wezen). Over zijn persoon weten we weinig, men vermoedt dat hij een bekende jurist was. Dankzij de geschriften van deze man weten we veel meer over het denken van de vroeg-christelijke kerk van de tweede eeuw in Noord-Afrika. Midden in periodes van vervolging was het blijkbaar mogelijk dat een geleerd man zich bekeerde tot Jezus en een apologeet werd. 8