groenten war e lucht

ZOIV ER 2O15
GROENTEN
KOELEN ET
WAR E LUCHT
fEKST: Amanda Verdonk
FOTO: Shutterstock
IN HET HETE KLIMAAT VAN INDIA VERLIEZEN GROENTEN DIE VAN HET LAND AF
KOMEN AL SNEL HUN VERSHEID. EEN GOEDKOOP, ZUINIG EN SCHOON
KOELSYSTEEM DAT ONAFHANKELIJK IS VAN HET STROOMNETWERK MOET
DAAR VERANDERING IN BRENGEN. DAT DRAAGT BIJ AAN HET VERBETEREN
VAN DE LEVENSSTANDAARD VAN DE LOKALE GEMEENSCHAP.'ZO PROBEREN
WE DE WELVAART EEN STAPJE HOGER TE BRENGEN.'
miljoe
Bangalor
strekt zich een
uiten de
id-lndia
zoals
adurai
ied uit
met kleine dorpjes en kleine akkers. Maar niet
minder dan veertig procent van de oogst
verpietert voordat de producten de schappen
in de stad bereiken. Dat komt onder andere
wordt vervolgens gecondenseerd en opnieuw
vrachtwagens worden uitgerust met het
ingebracht in de hete, droge lucht, die in de
ruimte wordt verspreÍd. Door de waterdamp te
koelsysteem. Het kwaliteitsverlies van veertig
onttrekken aan de lucht en vervolgens weer toe
te voegen, daalt de temperatuur van de lucht.
tot ongeveer twintig procent. TNO heeft een rol
als aanjager; het doel is dat de systemen door
lokale bedrijven worden gebouwd. lndia krijgt
de primeur, maar ook in andere warme landen
Deze zogeheten adiabatische koeling is een
doordat de tomaten, aubergines en paprika's
te lang blootstaan aan de zon. Een koelruimte
zou een uitkomst zijn, maar airconditioners zUn
te duur en hebben stroom nodig, terwijl die op
veel plekken niet voorhanden is. Businessdeveloper Leon Stille kent de plaatselijke
natuurlijk proces. Het systeem werkt volledig
autonoom: er hoeft weinig tot geen water aan
toegevoegd te worden en het kleine beetje
stroom dat benodigd is voor de pomp wordt
geleverd door een enkele zonnecel. Stille: 'Het
zijn allemaal bestaande technieken, maar juist
de combinatie van die technieken is uniek.'
situatie goed: hij heeft tijdens zijn studie een
half jaar in lndia gewoond, en werkt nu aan een
nieuw TNO-project om een goedkoop off-grid
koelsysteem te ontwikkelen.
KWALITEITSVERLI ES TERUGGEDRONGEN
'ln dit project komen veel kennisgebieden van
TNO samen, zoals gasbehandeling, proces-
SIMPEL EN EFFEGTIEF
De basis van het project is een simpel en
effectief koelsysteem, bestaande uit een aantal
eenvoudige apparaten die bovenop het dak van
een koelhuisje worden geplaatst. Hier wordt
warme buitenlucht via een membraan in
contact gebracht met een milieuvriendelijk
oplosmiddel, dat lucht en water scheidt.
Eenvoud ige zon necollectoren onttrekken
(desorberen) het water uit het oplosmiddel
waardoor waterdamp ontstaat. De waterdamp
ontwikkeling, materiaalkunde en systeemintegratie. Koolstof nanodeeltjes zijn een
innovatie die wij hebben toegevoegd.
Daardoor wordt het desorptieproces veel
efficiènter', vertelt Stille. TNO ontwikkelt nu
pilots in samenwerking met iokale en
Nederlandse bedrijven. Het consortium bestaat
onder andere uit Larive Consultlng, zaadveredelaar Rijk Zwaan en de logistieke bedrijven
procent kan hiermee worden teruggedrongen
kan het systeem worden toegepast.
HOOGWAARDIGER PRODUCT
'Dit project is een mooie combinatie van
voordelen', aldus Stille. 'Wij kunnen investeren
in een nieuwe technologie en onze kennis
exporteren, maar het Íunctionele voordeel zit bij
de mensen waar je het voor doet. Zrj kunnen dit
systeem voor relatief weinig geld aanschaffen;
daardoor kriJgenze een hoogwaardiger product
en dus een hogere prijs voor hun producten.
Zo proberen we de welvaart een stapje hoger
te brengen.'
Het ontwikkelen en bouwen van de opslagruimtes begint eind 2015 en heeft een looptijd
van vijf jaar. Stille zal dan regelmatig ter plekke
zijn. 'lk word enorm gemotiveerd door de
praktijk. lk hoop dat ik over vijÍ jaar de units
kan aanwijzen en zeggen: kijk, dit hebben wrj
Broekman en RBK. Gezamenlijk willen zij de
gehele versketen voor de lndiase supermarkten
als TNO gedaan.'
verbeteren. Drie opslagruimtes en twee
INFO: leon.stille@tno nl
ZOIVER 2015
I