de integratie van zorg, dienstverlening en het sociale domein

de integratie van zorg, dienstverlening en het sociale domein
elke buurt
een betere buurt
[een manifest]
De integratie van zorg, dienstverlening en het sociale domein
Elke buurt een betere buurt
Incluzio is een nieuwe organisatie in een nieuw werkveld: namelijk dat van de
zorg, de dienstverlening en het sociale domein. Drie werkterreinen die in elke
buurt of wijk aanwezig zijn, die elkaar raken, die ook steeds meer met elkaar te
maken hebben, maar die nog nergens echt integraal te werk gaan. Terwijl daar
veel te winnen is. Ook omdat dan eindelijk de stap kan worden gezet van een gesegmenteerde, productiegerichte werkwijze naar resultaatgericht werken: een
systeem waarin partijen worden beloond voor preventie en effectief werken.
De decentralisatie van taken en bevoegdheden vanuit de centrale overheid naar gemeenten biedt de kans
om taken op het gebied van zorg, welzijn en maatschappelijke ondersteuning te integreren en de uitvoering van beleid veel effectiever en efficiënter te maken. Dat is ook nodig, want de overheid kort tegelij-
kertijd fors op de budgetten. De integratie van taken zorgt bovendien voor een belangrijke toegevoegde
waarde: zo kunnen we mensen niet alleen op individueel niveau optimaal helpen en ondersteunen, maar
ook collectieve problemen effectief aanpakken. En van elke buurt een betere buurt maken.
Incluzio komt voort uit Facilicom, een bedrijf dat met ruim 30.000 medewerkers al meer dan 45 jaar actief
is in de (facilitaire) dienstverlening. We zijn groot geworden met efficiënte inzet van mensen, integratie van
taken en resultaatgericht werken. Die competenties willen we nu toevoegen aan de zorg, de dienstverle-
ning en het sociale domein. Terreinen waarop we al enigszins actief zijn en waarin we graag meer willen
investeren. Daarmee maken wij ons bedrijf voor de lange termijn stabieler en realiseren wij onze ambitie
om nog meer van toegevoegde waarde te zijn voor de omgeving waarin we leven.
Dit manifest schetst de toekomstvisie van Incluzio. Een visie die niet vastligt, maar wel goed onze denk-
richting weergeeft. Overigens zijn we al gestart met de eerste initiatieven. We kunnen eerlijk gezegd niet
wachten totdat we onze integrale visie in de praktijk kunnen brengen. Het mag duidelijk zijn: dat kunnen
we niet alleen. We nodigen mensen dan ook graag uit om contact te leggen, ideeën in te brengen, kennis
en ervaringen met ons te delen of zelfs samen met ons op te trekken.
de integratie van zorg, dienstverlening en het sociale domein
De integratie van zorg, dienstverlening en het sociale domein
De overheid wil op lokaal niveau een meer gecoördineerd aanbod van zorg, welzijn en dienstverlening.
Daarom ook worden steeds meer taken en budgetten naar de gemeenten overgeheveld. De intentie is goed,
vindt Incluzio, maar alleen coördinatie zal niet veel effect hebben zolang de verkokering van activiteiten in
stand blijft. De toekomst is aan de integratie van zorg, dienstverlening en het sociale domein.
Incluzio ziet gezondheidscentra als de spil in een wijk. Immers 75 procent van alle inwoners van een wijk
bezoekt minimaal eenmaal per jaar de huisarts en komt dus in het gezondheidscentrum. Geen andere
plaats in de wijk wordt zo goed bezocht. Zorgverleners in de eerste lijn hebben dan ook veel kennis over
wat er speelt in de wijk en bij de bewoners. Door mede vanuit deze centra ook andere vormen van dienstverlening te bieden, denken we de zelfredzaamheid van bewoners te kunnen bevorderen. We zien goede
mogelijkheden om daarvoor wijkbewoners met een afstand tot de arbeidsmarkt in te zetten. Door al deze
activiteiten samen te brengen zijn we in staat preventie, zorg, ondersteuning en dienstverlening voor het
individu optimaal op elkaar af te stemmen, terwijl tegelijkertijd collectieve problemen in de wijk kunnen
worden aangepakt en voorkomen.
In de zorg, de maatschappelijke ondersteuning en het welzijn worden partijen op dit moment
nog apart bekostigd en afgerekend op hun inspanningen. Daardoor zijn de kosten hoog, terwijl
de effectiviteit vaak suboptimaal is. Incluzio wil alle activiteiten en geldstromen bundelen in
één organisatie. Dat maakt het mogelijk een resultaatgericht contract met een vast budget af te
sluiten met verzekeraars, gemeenten en eventuele andere betrokkenen. Het is een bedrijfsmatige aanpak die een goed en bovendien meetbaar resultaat afdwingt. Bovendien gaat er minder
geld op aan indirecte kosten zodat er meer tijd overblijft voor zorg, hulp en ondersteuning.
Incluzio wil in de nabije toekomst investeren in gezondheidscentra om samen met deze professionals vorm
te geven aan het wijkcentrum 3.0. Inmiddels hebben we lokaal al een bedrijf opgericht waarin bewoners
uit de wijk, met een grote achterstand tot de arbeidsmarkt, dienstverlening leveren aan hulpbehoevenden
en het lokale bedrijfsleven. Dit kan worden gekoppeld aan wijkverpleging, verzorging, thuishulp en huis-
houdelijke hulp. We zijn druk bezig met het opzetten van een grote sociale onderneming die begin volgend
jaar start. We zijn dus al op weg naar het ideale model: een organisatie waarin verschillende professionals
met een eigen specialisme en achtergrond samenwerken aan een betere buurt. Dan kunnen we aantonen
dat er een wereld is te winnen met de integratie van zorg, dienstverlening en het sociale domein.
de integratie van zorg, dienstverlening en het sociale domein
Gezondheidscentra als spil in de wijk
Gezondheidscentra zijn doorgaans al opgericht om vanuit de eerste lijn samenwerking te bevorderen,
kwaliteit te verhogen, de overhead terug te dringen en gespecialiseerde praktijkondersteuners in te kun-
nen zetten. Een uitstekende basis om op verder te bouwen. Incluzio is inmiddels al in gesprek om te gaan
investeren in gezondheidscentra. In overleg met de professionals in het centrum willen we kijken waar het
beter kan. Zo kan het gezondheidscentrum uitgroeien tot de spil in de wijk van waaruit de nieuwe partici-
patiesamenleving vorm krijgt. Een omslag die nog wel wat veranderingen met zich meebrengt en investeringen nodig maakt.
Door de bedrijfsvoering van het gezondheidscentrum beter in te richten worden de artsen al ontlast. Maar
wellicht zijn er ook verbeteringen mogelijk in de planning, de ICT-ondersteuning, en de samenwerking met
andere disciplines. Door de invoering van software-oplossingen die aansluiten bij de behoeften van bur-
gers in de wijk is het zelfmanagement van patiënten wellicht (nog) verder te bevorderen. Bepaalde taken
zijn misschien nog meer dan nu te verrichten door goed opgeleide assistentes of praktijkondersteuners.
Ook kan het een optie zijn om zwaarder in te zetten op anderhalvelijnszorg zodat het gezondheidscentrum
beter in staat is zijn poortwachtersfunctie te vervullen en substitutie vanuit de tweede lijn te realiseren.
Het uiteindelijke doel van Incluzio is meer samenhang aan te brengen in zorg en ondersteuning, een visie
die overigens ook goed past bij het idee van populatiebekostiging. Dankzij die samenhang, een betere
preventie en een betere taakverdeling kan het aantal patiënten per praktijk toenemen, groeit de patiënt-
tevredenheid én kan de huisarts meer tijd per patiënt besteden. Cruciaal, want Incluzio ziet een belangrijke
rol weggelegd voor de huisarts bij het signaleren van problemen die vaak liggen in het verlengde van de
zorgvraag: vereenzaming, verwaarlozing, werkloosheid, schuldenproblematiek, gezinsproblemen, opvoedproblemen. Allemaal problemen die beter tijdig kunnen worden aangepakt, omdat ze kunnen leiden tot
verslechtering van de situatie van het individu of het gezin en tot een grotere zorgvraag.
In de opzet van Incluzio kunnen huisartsen (betaalde) tijd vrijmaken om problemen in de wijk aan te pakken, samen met wijkverpleegkundigen, verzorgenden, thuishulp, dienstverleners en sociale ondernemin-
gen. Zo kunnen ze in overleg komen tot een integrale aanpak van problemen. Daarbij kan goed onderling
worden afgestemd wat zo’n wijkbewoner of gezin precies nodig heeft, omdat er geen (financiële) schot-
ten meer staan tussen de verschillende disciplines. Een effectieve en efficiënte manier van werken die de
zorgvraag terugdringt, het welzijn van het individu verhoogt en vaak ook bijdraagt aan het aanpakken en
voorkomen van collectieve problemen in de wijk.
de integratie van zorg, dienstverlening en het sociale domein
Dienstverlening bevordert zelfredzaamheid
De overheid wil de zelfredzaamheid van mensen bevorderen. Ouderen moeten zo lang mogelijk thuis kunnen blijven wonen, mensen met een beperking moeten zo volwaardig mogelijk participeren in de maat-
schappij. Omdat gemeenten het beste inzicht hebben in wat er lokaal gebeurt, hevelt de centrale overheid
taken over. Tegelijkertijd verkleint het ministerie de budgetten. Dat vraagt om een efficiënte en effectieve
inzet van mensen en middelen. En om aanvullende dienstverlening voor mensen die geen recht hebben op
(volledige) maatschappelijke ondersteuning.
Incluzio denkt dat de regie voor maatschappelijke ondersteuning het beste kan worden ondergebracht bij
het wijkcentrum, met de wijkverpleegkundige als schakel naar verzorging en thuishulp. Ook de centra voor
jeugd en gezin en consultatiebureaus kunnen vanuit deze locatie werken. Door de regelruimte op uitvoerend niveau te vergroten zijn standaardindicaties niet meer nodig en krijgt elke hulpvrager maatwerk.
Doordat er geen (financiële) schotten meer zijn tussen de verschillende activiteiten, kunnen al deze disci-
plines onderling, en natuurlijk in samenspraak met de hulpvrager en zijn omgeving, desnoods van dag tot
dag bepalen welke hulp en ondersteuning precies nodig zijn.
Als aanvulling op de maatschappelijke ondersteuning of voor mensen die wel ondersteuning nodig hebben, maar die niet krijgen vergoed, willen we ook particuliere dienstverlening aanbieden in de wijk. Te
denken valt aan hulpen in de huishouding, klusjesmannen, mensen die boodschappen doen, mensen die
de tuin onderhouden. Werk dat tegen een geringe vergoeding kan worden verricht, denkt Incluzio, door
mensen in te zetten die langdurig werkloos zijn of een afstand tot de arbeidsmarkt hebben. Opleiding van
deze mensen en de organisatie van het werk kan in handen komen van de al bestaande sociale onderne-
ming in de gemeente. Zo krijgen bewoners de hulp die ze nodig hebben, terwijl deze mensen een zinvolle
dagbesteding hebben en werkervaring opdoen.
Door eerstelijnszorg, wijkverpleegkundige, verzorging, thuishulp en (sociaal maatschappelijke) dienstverlening aan elkaar te koppelen en te integreren, ontstaat een samenhangend netwerk van zorg en ondersteuning dat ook nog eens een bredere doelgroep kan bedienen. Resultaat moet zijn dat bewoners gezonder
zijn en langer thuis kunnen blijven wonen, zonder dat hun omgeving overbelast raakt. En daar kunnen
zorgverzekeraars en gemeente Incluzio op afrekenen.
de integratie van zorg, dienstverlening en het sociale domein
Sociale onderneming wordt dienstverlener
Er komt een groeiende behoefte aan dienstverlening in wijken. Tegelijkertijd zijn er overal mensen die aan
de kant staan en die werkervaring moeten opdoen of aan het werk moeten worden geholpen. Incluzio par-
ticipeert in sociale ondernemingen om zo langdurig werklozen en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt op te leiden en in te zetten als dienstverleners in de wijk.
Incluzio heeft niet de pretentie de werkloosheid in de wijk op te lossen. Maar werkloosheid kan natuurlijk
wel zorgen voor andere sociale problemen zoals gezondheidsklachten, schuldenproblematiek, gezinspro-
blemen, straatoverlast en criminaliteit. Door de dienstverlening in een wijk in te laten vullen door langdu-
rig werklozen en mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt, krijgen deze mensen weer werkervaring of
zinvol werk en worden meteen deze sociale problemen aangepakt. Dat doet veel voor de eigenwaarde van
mensen en dat draagt bij aan het beter maken van de buurt of wijk.
Door bewoners in te zetten voor dienstverlening in de wijk, wordt de sociale structuur van de wijk ver-
sterkt. Als we deze mensen ook nog inzetten voor het onderhoud en bijvoorbeeld het weghalen van graffiti
wordt de wijk weer van de buurtbewoners en voelen bewoners zich weer verantwoordelijk voor de publieke ruimte. Doordat de buurt schoon, heel en veilig wordt gemaakt, gaat de leefbaarheid erop vooruit. De
mensen die deze diensten verrichten, krijgen tegelijkertijd meer zelfvertrouwen. En het werk kan dienen
als opstapje naar regulier werk. Bijvoorbeeld bij een van de (facilitaire) zusterbedrijven van Incluzio.
Sociale werkbedrijven staan de laatste jaren onder druk. Incluzio denkt dat er veel mogelijkheden zijn om
de activiteiten uit te breiden, onder andere door zelf werk te creëren in de wijken, en participeert daarom
ook al in enkele van deze sociale ondernemingen. Dat stelt ons in staat om straks niet alleen eerstelijnszorg, wijkverpleegkundige en persoonlijke verzorging en maatschappelijke ondersteuning aan elkaar
te koppelen en te integreren, maar ook dienstverlening. Daarmee is het bovendien mogelijk om sociale
problemen van individuele bewoners en (dus) collectieve problemen in de wijk aan te pakken. Het is een
samenhang die veel professionals wel zien, maar niet in praktijk kunnen brengen. Incluzio denkt die
integrale samenwerking wel te kunnen realiseren door de jarenlange ervaring in andere branches op het
gebied van efficiënte bedrijfsvoering, effectieve samenwerking en integraliteit te combineren met de specifieke competenties van zorgprofessionals.
de integratie van zorg, dienstverlening en het sociale domein
Samen grote veranderingen bewerkstelligen
Nederland vergrijst. De al jaren durende economische crisis trekt diepe sporen in de maatschappij. De
centrale overheid wil steeds meer taken decentraliseren in de verwachting dat zorg, hulp en ondersteuning
en problemen in het sociale domein daarmee effectiever en efficiënter kunnen worden aangepakt. Maar
zolang zorgverzekeraars, gemeenten en sociale werkbedrijven alle problemen los blijven zien en benaderen, zullen we nooit in staat zijn grote veranderingen te bewerkstelligen.
Incluzio denkt dat de oplossing ligt in het weghalen van de (financiële) schotten tussen de verschillende
disciplines en het integreren van taken. Dat is niet samen te ballen in een standaard aanpak voor heel
Nederland. Elke wijk heeft zijn eigen problemen. Sommige gezondheidscentra, gemeenten en sociale on-
dernemingen zijn veel verder in hun denken en doen dan andere. We zullen dus overal moeten komen tot
maatwerk. Maar het achterliggende idee is overal hetzelfde.
Incluzio is onderdeel van een familiebedrijf. Een bedrijf dat altijd geheel met eigen geld is gefinancierd en
vanuit een langetermijnfocus wordt bestuurd. We willen graag investeren in de zorg, de dienstverlening
en het sociale domein. Omdat we zo de continuïteit en duurzaamheid van onze onderneming vergroten.
Omdat we het belangrijk vinden om maatschappelijke relevant te zijn. Omdat het bij ons beleid is om een
belangrijk deel van de winst die we maken te herinvesteren. En omdat we geloven in longtime employ-
ment en onze medewerkers perspectief en uitdaging willen blijven bieden, bijvoorbeeld in werk met een
grote maatschappelijke component.
We zijn ervan overtuigd dat een winstdoelstelling altijd een efficiënte en effectieve organisatie afdwingt.
Ook in deze sector. Tegelijkertijd zijn we ons ervan bewust dat het hier om maatschappelijke gelden gaat
en dat winst dus nooit het primaire doel kan zijn. De focus is continuïteit en het leveren van een maat-
schappelijke toegevoegde waarde. We zullen dus een substantieel deel van de winst weer in het bedrijf investeren om het concept te versterken en het maatschappelijke resultaat te verbeteren. Dat is logisch: het
is het bestaansrecht van Incluzio. Ons bedrijfsmodel is alleen succesvol als we maatschappelijk resultaat
boeken.
de integratie van zorg, dienstverlening en het sociale domein
Blijf op de hoogte
twitter.com: @incluzio
linkedin.com/company/incluzio
facebook.com/incluzio
incluzio is een initiatief van facilicom