Kristien Verbraeken en Josefien De Wachter

Kristien: link met integriteit – waarom integriteit belangrijk in tijden van
verandering?
Ongeveer 10min
Zoals Dieter vertelde is onze organisatie volop in beweging en verandering. Dat zijn spannende tijden
voor zowel organisatie als de medewerkers in de organisatie. Sommige van die veranderingen zijn
best ingrijpend als het gaat om schrappen van taken, het inkrimpen van budgetten of het inzetten
van meer of (meestal) minder mensen voor opdrachten en doelstellingen. Er moeten in vele
entiteiten moeilijke knopen worden doorgehakt. Daarbij spelen meestal verschillende overwegingen
een rol en kunnen er dilemma’s opduiken. Het is in tijden van verandering daarom zeker belangrijk
om op een goede, integere manier de afwegingen maken en beslissingen te nemen. Bij
veranderingen is transitiecommunicatie ook een belangrijk aandachtspunt waarbij de betrokken
medewerkers en belanghebbenden goed geïnformeerd worden over wat er verandert, welke
beslissingen genomen worden en waarom. Open communicatie, dialoog en transparantie over de
beslissingen helpt om vragen en bezorgdheden te capteren en op te vangen. Het draagt ook bij tot
het verminderen van eventuele weerstand tegen de veranderingen en bevordert het begrip ervoor
en de gedragenheid om de veranderingen in de praktijk te kunnen brengen.
Veranderingen gaat niet alleen om uitdagingen en aanpakken van moeilijkheden maar veranderingen
bieden ook kansen. Het kan een organisatie de mogelijkheid geven om processen en werkwijzen te
vernieuwen, te verbeteren of te versterken. (bv bij AgO een nieuwe structuur en een nieuw HRmodel als basis van nieuwe werking van de organisatie: inkanteling, besparingen, kerntaken en
vraag/dienstverlening van klant voorop stellen).
De Vlaamse overheid heeft in deze drukke en spannende periode heel wat dringende prioriteiten, de
politieke druk is behoorlijk hoog. Integriteit staat bij vele entiteiten niet meteen bovenaan het
prioriteitenlijstje. Toch is het een must om rekening te houden met de integriteitsaspecten die bij
veranderingen een rol spelen. Vaak wordt er bij veranderingen gefocust op het eindresultaat ‘waar
willen we naar toe’, maar het is ook belangrijk om aandacht te schenken aan ‘hoe geraken we daar’.
Het correcte en integere verloop van veranderingsproces is van belang en heeft een invloed op het
uitvoeren van de beslissingen en het welslagen van het veranderingstraject.
De nodige aandacht schenken aan transparantie veranderingscommunicatie en
veranderingsmanagement zorgt ervoor dat er medewerkers er meer bij betrokken worden, en zullen
er minder mensen zich ongehoord voelen of ongelukkig zijn met de veranderingen die dan minder
boven hun hoofden afspelen. Dit heeft een grote invloed op de motivatie van medewerkers en dat is
opnieuw gunstig voor de werksfeer en integriteit op de werkvloer. Wanneer medewerkers die zich
niet fair behandeld voelen of die vinden dat het management niet correct en integer is, werkt dat
minder integer gedrag en schendingen in de hand wat op zijn beurt ernstige gevolgen kan hebben
zoals financiële schade, vertrouwensbreuk, imagoschade….
Bij inkantelingen, fusies, 6de staatshervorming komen vaak medewerkers samen van verschillende
entiteiten of organisaties en komen zo ook verschillende organisatie-culturen samen. Dit kan een
uitdaging maar ook een uitgelezen kans bieden en zeer leerrijk en boeiend zijn. Sommige
geplogendheden, gewoonten, afspraken en regels zijn zo vanzelfsprekend geworden dat we er niet
meer bij stil staan. Dankzij de komst van nieuwe collega’s of het verschil tussen de afspraken die
gelden in verschillende entiteiten, worden werkwijzen, richtlijnen en afspraken misschien terug in
vraag gesteld en kunnen we ze met een nieuwe blik bekijken. Daar kunnen nieuwe inzichten uit
voortvloeien. De verschillen in integriteitspraktijk en –beleven kunnen een uitdaging vormen maar
zijn ook een goed aanknopingspunt om samen op zoek te gaan naar gezamenlijke waarden en
gezamenlijke basis voor integriteit in de nieuw gevormde organisatie.
In de veranderingen die onze organisatie meemaakt kunnen we de brug slaan met de nieuwe
waarden van de Vlaamse overheid. Wendbaarheid en daadkracht zijn waarden die er meteen aan
gelinkt kunnen aan worden, maar ook openheid en vertrouwen spelen een belangrijke rol, zeker in
het veranderingstraject, de weg er naar toe.
Ik ben erg blij dat een Philippe Van Den Spiegel, collega van het departement WVG, vandaag zijn
praktijkervaringen kan delen met ons. Het is een mooie illustratie van verschillende culturen en
verschillende snelheden op het vlak van integriteit elkaar ontmoeten en hoe deze veranderingen
zowel uitdagingen als kansen bieden.
We zitten in drukke, spannende periode met alle veranderingen binnen VO
-
-
-
-
-
Heel wat zaken zijn prioritair dezer dagen en misschien is integriteit er niet altijd 1 van, toch
is het aangewezen om er nu aandacht aan te besteden tijdens de veranderingen. Om
Integriteit mee te nemen in het veranderingstraject. Waarom?
Veranderingen zoals fusies, inkantelingen… creëren kansen en opportuniteiten anders
zouden ze ook niet worden uitgevoerd. Stilstaan is achteruitgaan. Maar bij deze
veranderingen moet ook wel eens stilgestaan worden bij de risico’s ook op vlak van
integriteit.
Vaak wordt er bij veranderingen gefocust op het eindresultaat ‘waar willen we naar toe’,
maar het is ook belangrijk om aandacht te schenken aan ‘hoe geraken we daar’. Het proces!
Streven naar integriteit in het uitvoeren van de verandering:
o Mensen meenemen in een verhaal, openheid, transparantie is ook heel belangrijk
o Doen aan verwachtingenmanagement, om ongelukkige, ongemotiveerde mensen te
vermijden, dit zorgt immers
 voor verhoogd risico op schendingen.
 Imagoschade, financiële schade…
 Weerstand, conflicten: mensen die zich willen vasthouden aan
oorspronkelijke situatie, niet denken in het goede van de organisatie
 Geen vooruitgang
 …
Gevolgen van niet-situatie: wat als we geen aandacht hebben voor integriteit in
veranderingen, wat als we niet streven naar een waardengedreven, integere Vlaamse
overheid: dit kan grote gevolgen hebben: financieel, imago…
Doel: streven naar een integere, waardengedreven organisatie waarbij iedereen op 1 lijn zit,
zich identificeren met waarden (dit is proces). Want verschillende culturen komen samen,
werken aan 1 cultuur.
-
Kader: waardenkader VO
Daarom kansen grijpen om integriteitsbeleid nu mee te nemen in veranderingstraject.
Case Philippe van DWVG is mooi voorbeeld van het thema integriteit dat wordt
meegenomen in het veranderingstraject. Het wordt gekoppeld aan missie – visie – waarden
oefening. Philippe vertelt over zijn praktijkervaringen met veranderingen en het opzetten
van een integriteitstraject voor de nieuw samengestelde entiteit. Daarna gaan we
meedenken over welke opportuniteiten en risico’s dit met zich meebrengt en hoe we met
die risico’s kunnen omgaan.