Circulair Inkopen Utrecht

Circulair Inkopen Utrecht –
op weg naar duurzame markttransformatie
Opdrachtgevers:
- Provincie Utrecht
- Gemeente Utrecht
- Gemeente Amersfoort
Middag/avond over biobased aanbesteden
Centre of Expertise Biobased Economy
Provincie Zeeland
Alexander Arsath Ro’is
Copyright NewForesight
CIRCULAIRE ECONOMIE – afval wordt grondstof
Bron: Ellen MacArthur Foundation
Copyright NewForesight
2
CIRCULAIRE ECONOMIE – begripsafbakening
De circulaire economie is een economisch en industrieel
systeem dat gebaseerd is op de zo hoogwaardig mogelijke
herbruikbaarheid van producten en grondstoffen
(technische kringloop) en het herstellend vermogen van
natuurlijke hulpbronnen (biologische kringloop).
Zowel economisch als ecologisch proberen we waarde te
behouden en waardevernietiging te voorkomen.
Noot: Gemeente Rotterdam
Copyright NewForesight
3
CIRCULAIRE ECONOMIE – begripsafbakening
Principes van de circulaire economie:
- Uitputting van natuurlijke hulpbronnen tegengaan:
• levensduur zo lang mogelijk (door bijv. reparatie)
• reststromen herbruikbaar
- Afval en schadelijke emissies naar water en lucht voorkomen:
• gebruik van niet toxische stoffen
• energie uit hernieuwbare bronnen
- Eigenaarschap – en dus de verantwoordelijkheid - van een
product of dienst daar leggen waar deze circulariteit bevordert
Copyright NewForesight
4
CIRCULAIR INKOPEN – afspraken met producent
Productieproces
Hergebruik reststoffen
Geen emissie schadelijke
stoffen
Energie uit hernieuwbare
bronnen
Product
Verantwoordelijkheid
Lange
levensduur
Hergebruik
Eigenaarschap op juiste plek:
- Product Service Systeem
- Koop/terugkoop
- Inzameling product
Recycling
Bij circulair inkopen borgt de inkoper met afspraken dat de producten die hij/zij inkoopt
of afneemt, (1) volgens de principes van de circulaire economie zijn gemaakt of tot
stand gekomen. En dat ze (2) ook na gebruik weer opnieuw zullen worden verwerkt.
Copyright NewForesight
5
INKOPEN – van operationeel naar strategisch
Strategisch inkopen
Initiatie
Tactisch inkopen
Specificeren
Selecteren
Operationeel inkopen
Contracteren
Bestellen
Bewaken
Nazorg
Bron: Prof. Dr. Arjan van Weele
Stap 1 We gaan
circulair
inkopen.
Stap 2
We kiezen voor
innovatiegericht
inkopen en
prestatie inkoop.
Stap 3 We maken
gebruik
van EMVI.
Copyright NewForesight
6
PUBLIEK INKOPEN – filosofieën
Duurzaam inkopen - Overheid
heeft zich gecommitteerd aan
100% duurzaam inkopen in 2015
en heeft daartoe dduurzame
criteria ontwikkeld voor
verschillende productgroepen.
Social return bij inkoop Opdrachtnemer verplichten of
stimuleren bij de uitvoer ook
kwetsbare groepen op de
arbeidsmarkt te betrekken.
MKB vriendelijk inkopen - Het verbeteren
van de toegang voor het MKB is een van de
doelstellingen van de Aanbestedingswet.
Stap
1
Maatschappelijk
Verantwoord
Inkopen
Circulair inkopen – Valt onder duurzaam
inkopen, een invulling daarvan waarvoor
geen duurzame criteria zijn opgesteld. In
samenspraak met opdrachtnemer. Na
marktconsultatie verder praten met meest
geschikte aanbieder en gezamenlijk plan
opstellen. Ruimte voor innovatie.
Copyright NewForesight
7
PUBLIEK INKOPEN – methodieken
Stap
2
Innovatiegericht
inkopen
Doelgericht zoeken naar
een innovatieve
oplossing of ruimte laten
aan de opdrachtnemer
om een innovatieve
oplossing aan te bieden.
Prestatie inkoop/Best
Value Procurement
Centraal staat de
communicatie tussen
opdrachtgever en
opdrachtnemer.
Gezamenlijk worden
risico’s geminimaliseerd
en vastgesteld welke
beheersmaatregelen
daarvoor nodig zijn.
Traditioneel
Aanbestedingstraject
met een gedetailleerd
aanbestedingsdocument
waarin precies is
omschreven waar de
opdrachtnemer aan
moet voldoen. Op basis
van ingediende
voorstellen wordt hen de
opdracht wel of niet
gegund.
Copyright NewForesight
8
PUBLIEK INKOPEN – beoordelingscriteria
Stap
3
Economisch Meest Voordelige
Inschrijving (EMVI) – Niet alleen de
prijs, maar ook het economische
voordeel op de (middel) lange termijn
wordt meegenomen in de afweging.
of
Laagste prijs – Goedkoopste
aanbieder wint. Alleen als EMVI niet
toepasbaar is.
BEOORDELINGSCRITERIA INKOOPFILOSOFIEËN
•
•
•
•
Principes circulaire economie
Duurzame inkoopcriteria
% van de gefactureerde opdrachtsom betreft Social Return activiteiten
% van de gefactureerde opdrachtsom wordt door MKB geleverd
Copyright NewForesight
9
CIRCULAIRE ECONOMIE – in context van de ontwikkeling
van het inkoopvak
 Veel publieke inkopers houden de ontwikkelingen niet meer bij
(EMVI, Nieuwe Aanbestedingswet, Gids Proportionaliteit,
Prestatieinkoop, Agentschap NL Duurzaamheidscriteria, Social
Return bouwblokken en nu ….. dan blijkbaar Circulair inkopen)
 Er bestaat op de werkvloer cynisme (is dit het volgende speeltje
van de wethouder/gedeputeerde?)
 Inkopers willen wel, maar hebben moeite met het feit dat er
geen kant-en-klare aanbestedingsteksten zijn
 Inkopers willen wel, maar interne klanten/budgethouders (nog)
niet
Copyright NewForesight
10
TER OVERDENKING
 Is dit een hype die voorbijgaat of is dit een blijvend iets?
 Alle rapporten wijzen uit dat schaarste van grondstoffen in 2040
al een echt serieus probleem wordt voor de wereldeconomie
 Hebben we dus eigenlijk wel een keuze om niet circulair te gaan
inkopen?
 Aanbestedingsregels maakt samenwerken met leveranciers er
niet makkelijker op. Idee: Eerst ‘Letter of Intent’, dan met elkaar
komen tot een oplossing i.p.v. ‘de’ oplossing kopen
Copyright NewForesight
11
TER OVERDENKING
 Wat we nodig hebben:
 Is een revolutie aan de inkoopkant
 Begrip aan de verkoopkant
Copyright NewForesight
12
NewForesight Consultancy
Hamburgerstraat 28a
3512 NS, Utrecht
+31 (0) 30 234 82 18
MMI Consultancy
Jacob Schellingerhof 4
3402 GW, IJsselstein (UTR)
+31 (0) 6 29 11 29 86
Contactpersoon
Bart Vollaard
[email protected]
+31 (0) 6 44 29 12 23
Contactpersoon
Alexander Arsath Ro’is
[email protected]
+31 (0) 6 29 11 29 86
Copyright NewForesight
CIRCULAIR INKOPEN – aandachtspunten voor inkoop
Waardebehoud wordt gemaximaliseerd door eerst te kijken naar
producthergebruik, vervolgens hergebruik van onderdelen en als laatste
hergebruik van grondstoffen.
Producten worden zo ontworpen en gemaakt dat aan het eind van de
gebruiksfase waardevernietiging zoveel mogelijk wordt voorkomen (bijv. door
demontabel te zijn of eenvoudig gescheiden te kunnen worden).
Tijdens productie, gebruik en verwerking van het product vindt minimale
uitstoot van schadelijke stoffen plaats.
Tijdens het productieproces wordt gebruik gemaakt van duurzame
energiebronnen.
Gebruik van producten staat centraal en niet voor het bezit. Aan het einde van
de levensduur gaat product indien toepasbaar terug naar de leverancier.
Ketensamenwerking moet gericht zijn op het creëren van meervoudige waarde.
Niet alleen de economische waarde van alle bedrijven in de keten, maar ook de
ecologische en sociale waarde zijn van belang.
Geïnspireerd door CNME aanbesteding Gemeente Amersfoort
Copyright NewForesight
14