Fruit - VIGeZ

Fruit
1. Omschrijving
Fruit levert net zoals groenten koolhydraten, vitaminen, mineralen, voedingsvezels, vocht en antioxidanten. Daar waar
groenten een meerderheid meervoudige koolhydraten bevatten, bevat fruit eerder enkelvoudige koolhydraten. Fruit is rijk
aan kalium,vitamine C, bètacaroteen en vitamine B6. Groenten en fruit onderscheiden zich verder door de aanwezigheid
van verschillende soorten en hoeveelheden voedingsstoffen. Daarom moeten we dagelijks zowel groenten als fruit eten.
2. Praktische aanbeveling
De dagelijkse aanbeveling is 250 tot 375 gram fruit. In de praktijk komt dat ongeveer overeen met twee
tot drie stukken fruit. Per stuk fruit wordt ongeveer 125 gram gerekend.
In tabel 1 wordt de aanbeveling voor fruit per leeftijdsgroep weergegeven. Fruit kan als tussendoortje, als broodbeleg en
als dessert gegeten worden. Gebruik liever vers fruit dan blikfruit of gedroogd fruit.
Tabel 1: Voedingsaanbeveling volgens leeftijd voor de groep fruit.
Leeftijd
Aanbeveling voor de groep fruit
Peuter (1,5-3 jaar)
1 stuk fruit (100 gram)
Kleuter (3-6 jaar)
1 tot 2 stukken fruit (100-200 gram)
Kinderen (6-11 jaar)
2 stukken fruit (250 gram)
Jongeren (12-18 jaar)
3 stukken fruit (375 gram)
Volwassenen (19-59 jaar)
2 stukken fruit (250 gram)
Ouderen (60+)
2 tot 3 stukken fruit (250-375 gram)
3. Indelingscriteria van de producten van de groep fruit
De basis voor de indelingscriteria van fruit is de toenmalige aanbeveling over voedingsvezels van de Hoge
Gezondheidsraad (Voedingsaanbevelingen voor België, 1996) van minstens 15 g voedingsvezels per 1000 kcal.
Verder wordt rekening gehouden met de toevoeging van suiker aan fruitproducten, wat de energiewaarde
verhoogt. Bewerkte fruitproducten kunnen ook minder vezels, vitaminen en mineralen bevatten. Tabel 2 geeft
de indelingscriteria weer voor de groep fruit met de indeling van producten in de categorieën ‘kies bij
voorkeur’, ‘kies als middenweg’ en ‘behoort tot de restgroep’.
Tabel 2: Indelingscriteria in de categorieën ‘kies bij voorkeur’, ‘kies als middenweg’ en ‘behoort tot de restgroep’ voor de groep fruit.
Kies bij voorkeur
Kies als middenweg
≥1,5 g vezels/100 kcal
zonder toegevoegde suiker
< 1,5 g vezels/100 kcal
met toegevoegde suiker
Behoort tot de restgroep
Uitzondering: gedroogd fruit behoort tot
de middenweg
Alle vers fruit
Diepvriesfruit
suiker
zonder
toegevoegde
Blikfruit (op siroop, op eigen sap)
Vruchtenmoes
Vruchtensap/fruitsap en smoothie
Gedroogd fruit
Confituur
Confituur met verlaagd suikergehalte
Vruchtenstroop
4. Specifieke groepsinformatie
Kan fruit groenten vervangen?
Fruit kan niet systematisch groenten vervangen vanwege de verschillende soorten vitaminen en mineralen die fruit en
groenten aanbrengen. Wanneer bij de warme maaltijd bijvoorbeeld appelmoes wordt gegeten, moet er nog een portie
groenten gegeten worden bij een andere maaltijd.
Waarom hoort zoet broodbeleg zoals confituur niet in de fruitgroep?
Zoet broodbeleg op basis van fruit, zoals confituur en stroop, worden in de restgroep geplaatst. Deze producten zijn
gemaakt op basis van fruit maar kunnen fruit niet vervangen wat het gehalte aan voedingsvezels, vitaminen en
mineralen betreft. Vers fruit is een zeer goed broodbeleg. Voor wie graag zoet eet op het brood, is vers fruit zoals
schijfjes banaan, aardbeien in het seizoen, perzik, kiwi of nectarine aan te raden.
Waarom behoren noten niet tot de fruitgroep?
Noten worden in vele landen tot de groep ‘fruit’ gerekend, maar niet in de actieve voedingsdriehoek. Noten bevatten
relatief veel eiwitten (8-21 g eiwit/100 g) en zijn energierijk door het hoge vetgehalte (33-76 g vet/100g). Door hun
aanbreng van eiwitten en ijzer kunnen noten in combinatie met andere vervangproducten zoals peulvruchten, melk en
ei volwaardig vlees vervangen. Noten en zaden worden dan ook in de groep vlees, vis, eieren en vervangproducten
geplaatst.
Stukken, porties, hoe rekenen?
Als standaardportie voor fruit wordt 125 gram vers fruit gerekend. Bepaalde soorten fruit bevatten meer of minder
vocht en zijn al of niet energierijker dan een gemiddelde appel of peer. De fruittest op www.gezondheidstest.be
zorgt voor een onlineberekening.
Kan gedroogd fruit vers fruit vervangen? Gedroogd fruit bevat meer dan 1,5 g vezels/100 kcal en is ook erg
energierijk doordat het water aan het fruit onttrokken is. Dagelijks maximaal een handvol gedroogd fruit per dag (25 g)
is voldoende. Voor wie er een dag op uittrekt, te voet of met de fiets, is een handvol gedroogd fruit vaak een goed
tussendoortje.
Kan fruitsap vers fruit vervangen? Fruitsap bevat evenveel energie als frisdrank. Fruitsap bevat bepaalde
mineralen zoals kalium en magnesium en vitaminen. Sinaasappelsap en pompelmoessap zijn bijvoorbeeld rijk aan
vitamine C. Eén glas fruitsap bevat het sap van ongeveer twee stukken vers fruit. Het bevat relatief veel energie en
door het persen gaan zowel vezels als vitaminen verloren. Hierdoor is fruitsap, ook al is het vers geperst, niet de
eerstekeuze fruitvervanger. Fruit geeft meer verzadiging en is belangrijk voor de kauwfunctie. Vers fruit geniet dus nog
steeds de voorkeur. Drink niet dagelijks fruitsap en matig de hoeveelheid tot één glas.
© VIGEZ, 2012 De actieve voedingsdriehoek, www.vigez.be