Hoogtereddingsteam: voor redden op hoogte én

Specialisten van de VRU
Hoogtereddingsteam:
voor redden op hoogte én diepte
Nederland gaat de lucht in. Figuurlijk althans. De druk op de
beschikbare ruimte wordt steeds groter en dus wordt er steeds
hoger gebouwd. Maar ook de hoeveelheid ondergrondse bouwwerken en infrastructuur neemt in snel tempo toe. De brandweer
moet ook op lastig bereikbare plaatsen op hoogte en diepte veilig
en effectief mensen uit noodsituaties kunnen redden.
Dat lukt niet altijd met de gangbare middelen, omdat sommige plaatsen voor een autoladder of hoogwerker niet bereikbaar zijn. Voor dergelijke gecompliceerde reddingen beschikt de
Veiligheidsregio Utrecht over een gespecialiseerd hoogtereddingsteam. Verticale redding vanaf hoogte, diepte, uit besloten ruimten
én op andere moeilijk bereikbare plaatsen.
Wat is het hoogtereddingsteam?
Het Utrechtse hoogtereddingsteam telt zestien leden, die verspreid
over de hele regio wonen en werken. De uitrusting van het team is in
twee uitrukbussen gestationeerd in Utrecht en Amersfoort. De leden
hebben veel ervaring met het werken op hoogte, bijvoorbeeld door
hun werk bij defensie of als boomverzorger of ervaren klimsporter.
2 - Hoogtereddingsteam: voor redden op hoogte én diepte
Ze zijn door een gespecialiseerd trainingsinstituut opgeleid in het
veilig werken op hoogte en het redden van personen uit noodsituaties. Daarbij maken zij gebruik van reddingslijnen en takelconstructies. Klimmen, afdalen en het naar beneden takelen van al dan niet
gewonde slachtoffers vragen veel praktijkervaring en kennis van
materiaal en klimtechniek. De inzet van een hoogtereddingsteam is
omgeven door strenge veiligheidseisen.
Wanneer komt het hoogtereddingsteam in actie?
Redding van personen op hoogte behoort al sinds jaar en dag
tot de taken van de brandweer. Met een redvoertuig (autoladder
of hoogwerker) kunnen veel hoge plaatsen op bouwwerken tot
een hoogte van circa dertig meter worden bereikt. Het redden van
personen met autoladder of hoogwerker heeft de voorkeur, omdat
dit het veiligst is. Sommige plaatsen zijn op deze manier niet
bereikbaar en dan kan een beroep worden gedaan op een hoogtereddingsteam. Denk hierbij aan plaatsen als kerktorens, bouwkranen, silo’s, industriële installaties, kelders, bouwputten schachten
en scheepsruimen. Niet alleen grote hoogten van tientallen meters
rechtvaardigen de inzet van het hoogtereddingsteam. Al bij een
hoogteverschil van circa vijf meter kan de inzet van het team bijdragen aan een veilige redding voor hulpverleners én slachtoffers.
Vaak is het wel mogelijk om klimmend via een werktrap of steiger
bij het slachtoffer te komen. Maar het is onverantwoord om een
gewond of bewusteloos slachtoffer op een brancard via die weg
naar beneden te brengen, zowel voor het slachtoffer als voor de
hulpverleners.
Vrijwel altijd rukt bij een melding van personen in nood op hoogte
eerst een lokale brandweereenheid (tankautospuit) uit, soms aangevuld met een Officier van Dienst. Zij voeren een eerste verkenning
uit en maken een inschatting van de mogelijkheid voor redding. Als
zij vaststellen dat de klus te gecompliceerd of te onveilig is voor de
lokale eenheid, kunnen zij de alarmcentrale vragen om het hoogtereddingsteam te alarmeren. Het hoogtereddingsteam van de VRU
kan binnen 30 minuten op iedere locatie in de regio ter plaatse
zijn.
Afdaling met slachtoffer op reddingsbrancard.
Hoe gaat het hoogtereddingsteam te werk?
Bij een melding van een redding op hoogte worden de 16 Utrechtse
hoogteredders allemaal gealarmeerd, om er zeker van te zijn dat er
voldoende specialisten beschikbaar zijn voor de inzet. De hoogteredders gaan rechtstreeks naar het incident, terwijl de uitrusting
door een chauffeur in een materiaalbus ter plaatse wordt gebracht.
De uitrusting voor de teamleden die in de westelijke helft van de
regio wonen is ondergebracht in een uitrukbus op de Utrechtse
brandweerpost Leidsche Rijn. De uitrusting van de hoogteredders in
Hoogtereddingsteam: voor redden op hoogte én diepte
-3
de oostelijke helft van de regio wordt vanuit Amersfoort ter plaatse
gebracht. In principe gaan alle hoogteredders en beide bussen met
uitrusting ter plaatse. Voor een veilige inzet zijn tenminste vier
personen en één uitrustingsset nodig. Hiermee kan 80 procent van
de hoogtereddingen verantwoord worden uitgevoerd. Maar bij meer
complexe reddingen is de inzet van meer mensen en uitrusting
nuttig en soms noodzakelijk.
Als het team ter plaatse is, treedt de klimleider in contact met de
ter plaatse al aanwezige bevelvoerder van de lokale brandweereenheid of de OvD. Die voorziet de klimleider van informatie: wat is er
gebeurd, waar bevindt het slachtoffer zich en hoe is hij of zij eraan
toe? De klimleider stelt dan een reddingsploeg van vier personen
samen en samen maken zij een plan om het slachtoffer zo veilig
mogelijk naar beneden te krijgen. Het team gaat dan via de veiligste weg naar boven en maakt een constructie van reddings- en
veiligheidslijnen en een takelsysteem. Daarbij wordt zo mogelijk
gebruik gemaakt van stevige verankeringpunten in de gebouwconstructie. Ook kunnen bij het takelen zogenaamde driepoten worden
gebruikt.
Beneden wordt het slachtoffer van de brancard afgehaald.
Is het slachtoffer bereikt, dan coördineert de klimleider de acties
van de hoogteredders. Één van de hoogteredders gaat naar het
slachtoffer en verleent in noodgevallen levensreddende eerste hulp.
Omdat ambulancepersoneel de plek van het slachtoffer niet kan
bereiken, moet het hoogtereddingsteam deze levensreddende taken
ter plaatse uitvoeren. Daarna wordt het slachtoffer voorzien van een
klimgordel en een karabijnhaak, waarmee hij aan de hoogteredder
wordt vastgekoppeld. De redder brengt het slachtoffer vervolgens
naar beneden, waarbij twee andere teamleden de lijnen bedienen.
Is het slachtoffer gewond, dan wordt voor het verticale vervoer een
speciale reddingbrancard gebruikt. Dit is een flexibele kunststof
brancard, waarin het slachtoffer ingesnoerd kan worden om veilig
en stabiel naar beneden te worden getakeld. Het bijzondere aan
deze brancard is dat hij geschikt is voor smalle openingen zoals
mangaten en schachten.
Tijdens de redding levert de lokale brandweereenheid ondersteuning, onder andere bij het aannemen van het slachtoffer op de
grond en overdracht aan de ambulancedienst.
4 - Hoogtereddingsteam: voor redden op hoogte én diepte
Als het nodig is, kan het hoogtereddingsteam gebruik maken
Over welke uitrusting beschikt het
hoogtereddingsteam?
van een helikopter van de Landelijke Eenheid van de politie.
Voor de hoogteredders is het van levensbelang dat zij kunnen vertrouwen op hun materiaal. Het team beschikt over twee identieke
materiaalsets, ondergebracht in twee uitrukbussen in Utrecht en
Amersfoort. De gebruikte uitrusting bestaat uit materialen die ook
in de professionele industriële veiligheids- en lijnreddingstechniek
worden gebruikt, zoals:
■■ lijnen en touwen van 50 en 100 meter, onderling koppelbaar tot
■■
■■
■■
■■
■■
grotere lengte.
diverse typen karabijnhaken, katrollen en afdaalapparaten voor
het maken van veilige lijnsystemen.
takels
driepoten
meetapparatuur voor het meten van koolmonoxide, zuurstof en
explosiegevaar in besloten ruimte.
persoonlijke uitrusting met overall, helm en veiligheidstuig.
Het hoogtereddingsteam kan ook met ademluchtapparatuur werken
wanneer dit noodzakelijk is. Bijvoorbeeld in ruimten met een laag
zuurstofgehalte of schadelijke stoffen of bij brandbestrijding op
hoogte.
Hoogtereddingsteam: voor redden op hoogte én diepte
-5
Landelijke dekking hoogteredding
De VRU levert een van de vier hoogtereddingsteams die momenteel
binnen de Nederlandse brandweer actief zijn. De andere teams
worden geleverd door de regio’s Rotterdam-Rijnmond, BrabantZuidoost en Zeeland. Andere regio’s kunnen bij incidenten op
hoogte een beroep doen op een van de hoogtereddingsteams. In
een bijstandssituatie rukt het Hoogtereddingsteam van de VRU
compleet uit vanaf de opkomstlocaties Amersfoort en Utrecht. Om
de inzetsnelheid te bespoedigen en het werkgebied te vergroten
kan eventueel gebruik worden gemaakt van luchtsteun. De teams
van Utrecht en Rotterdam-Rijnmond hebben al geëxperimenteerd
met vervoer per politiehelikopter vanaf een centrale opkomstplaats
naar het incident. Onderzocht wordt of deze regeling in de praktijk
kan worden ingevoerd.
Meer informatie
Voor meer informatie over
het specialisme hoogteredding van
de VRU kunt u contact opnemen met:
Veiligheidsregio Utrecht
Directie Veiligheidszorg
Afdeling Paraatheid & Meldkamer
Tel: 088 - 878 13 15
E-mail: [email protected]