Actrice Frédérique op Tuintheater

ZATERDAG 17 SEPTEMBER 2016
ZATERDAG 17 SEPTEMBER 2016
4
Regionaal
Sluyterman van
Loo 100 jaar
Stichting Sluyterman van Loo bestaat in oktober
honderd jaar. De stichting met als uitvalbasis
buitenplaats Akerendam in Beverwijk zet zich in
voor ouderen. Naar wens van de ongehuwde zusters
Sluyterman van Loo die als laatste eigenaren het
huis bewoonden. In een serie verhalen zet Dagblad
Kennemerland wekelijks de schijnwerpers op
buitenplaats Akerendam en Stichting Sluyterman
van Loo.
Regionaal
5
Sluyterman van
Loo 100 jaar
’Een traantje
of glimlach’
Kunst is juist
ook voor
ouderen
Annemiek Jansen
[email protected]
Amsterdam Q In Eindhoven brengt
een bus ouderen langs twee of drie
galerieën waar ze een uurtje mee
kunnen doen aan een workshop.
„Leuk, een uitje”, denken de ouderen, terwijl ze ondertussen aan de
hand mee genomen worden om te
gaan schilderen, boetseren of te
dansen. Ze vinden het fijn, leren de
docent kennen en geven zich vervolgens op voor een cursus.
Het is een van de vele projecten
binnen het thema Lange Leve
Kunst waarbij ouderen en cultuur
aan elkaar gekoppeld worden.
Secretaris-directeur Koeno Sluyterman van Loo van Fonds Sluyterman van Loo noemt het als een
succesvol voorbeeld waarbij de
drempel voor ouderen om zich met
kunst bezig te houden, wordt
weggenomen. „Ze denken vaak:
’Dat kan ik niet. Kunst is voor
anderen, niet voor mij.’ In Rotterdam is er een kunstprogramma
voor ouderen waarbij het woord
kunst nooit is genoemd.”
Katholieken
Frieda de Pater en Koeno Sluyterman van Loo in het Amsterdamse hofje Liefde
is het Fondament.
FOTO ANNEMIEK JANSEN
Koeno Sluyterman van Loo doet
het woord in het kantoor van
Stichting RCOAK in Amsterdam,
gelegen in het hofje met de prachtige naam Liefde is het Fondament.
RCOAK staat voor Roomsch Catholijk Oude Armen Kantoor en is net
als Fonds Sluyterman van Loo een
vermogensfonds. Ooit ontstaan in
de Middeleeuwen, waarbij de rijke
katholieken geld gaven aan de
armen. Tegenwoordig is het fonds
alleen nog in naam katholiek en
wordt het geld besteed aan de
armenzorg in Amsterdam en de
ouderen in heel Nederland. En in
dat laatste hebben het fonds in
Amsterdam en het fonds in Beverwijk elkaar gevonden.
Dat gebeurde zo’n vijftien jaar
geleden toen RCOAK-directeur
Frieda de Pater kennismaakte met
Koeno Sluyterman van Loo. Het
klikte en ze gingen concreet aan de
slag met Muziek in Huis waarbij
net afgestudeerde kamermusici
optreden in zorgcentra. „We hebben ze jarenlang gesubsidieerd,
waardoor ze zich konden ontwikkelen tot wat ze nu zijn. Dat is
goed besteed geld geweest”, zegt
Frieda.
De twee grote vermogensfondsen
Ouderen en kunst; dat gaat heel goed samen.
hebben elkaar gevonden. „Er staat
geen letter op papier over onze
samenwerking. We hebben elkaar
organisch gevonden. Dat is effectief, efficiënt en inspirerend gebleken”, zeggen ze. „Het geheim van
onze samenwerking is dat er geen
competitie is. De inhoud is leidend. We hebben ook geen concurrentie om geld, omdat we geen
donateurs hoeven te werven.”
Het eerste thema waarin ze samen
optrokken, was Vitaliteit ontmoet
kwetsbaarheid. Dat leverde vele
honderden ontmoetingen op van
vitale en kwetsbare ouderen. De
fondsen leerden dat die scheidslijn
niet zo zwart/wit loopt. ,,Er zit
vaak zoveel kracht in mensen die
wij kwetsbaar noemen. Het is bijna
beledigend om te praten over
kwetsbare ouderen. Je zet ze in een
hoek. Ik wil wel van die term af”,
zegt Koeno. „De gelijkwaardigheid
is veel groter dan je zou verwachten”, legt Frieda uit. „Of zelfs wederkerig.” Ze noemt een project in
Brabant als voorbeeld waarbij
licht-dementerende ouderen een
iPad kregen die aangaf wanneer
het tijd was om medicijnen te
slikken of naar beneden te gaan
om koffie te drinken. Vitale senioren zouden deze mensen, met
ondersteuning van ict’ers, helpen
om met de iPad om te gaan, maar
in de praktijk wisten die ook niet
goed hoe dat werkte. „Ze vonden
elkaar in hun onhandigheid. En
uiteindelijk hebben beide groepen
heel veel geleerd en kwamen ze er
sterker uit.”
Bealtaine
Het thema liep zo’n drie jaar met
daarin 37 projecten die door de
fondsen zijn ondersteund. Nu
loopt het thema Lange Leve Kunst.
’Geen letter op
papier over onze
samenwerking’
Er is eerst onderzoek gedaan om te
kijken waarom kunst zo goed
werkt en wat er voor nodig is. In
het buitenland, met name in de
Angelsaksische landen, zijn ze
daarin al veel verder. Een voorbeeld
daarvan is het Bealtaine Festival in
Ierland dat in mei al voor de 21e
keer werd gehouden. Maar liefst
120.000 ouderen doen daar aan mee
door zich op enige wijze cultureel
te uiten. Ze zingen, dansen, schilderen, vertellen verhalen, dragen
gedichten op of spelen toneel,
waarbij generaties elkaar ook vinden.
Nieuws
Zo ver is Nederland nog niet, maar
er is wel een vergelijking te trekken. Ouderen leren graag iets
nieuws. Gek genoeg denken we bij
elke generatie dat je enthousiast en
nieuwsgierig blijft als je iets
nieuws leert en dat is ook verfrissend. Maar als je een bepaalde
leeftijd hebt bereikt, vanaf ongeveer 70 jaar, zou dat niet meer
hoeven. Ook iemand van 90 jaar
kan blij worden als hij of zij iets
nieuws heeft geleerd, trots zijn op
het resultaat en dat willen delen.
Tien kwartiermakers werden op
lokaal niveau benoemd die een
verbinding moeten maken tussen
zorg/welzijn en cultuur. Een verbinding die voor henzelf al niet
vreemd was. Ze hebben drie jaar de
FOTO WILLEM SLUYTERMAN VAN LOO
tijd om zorginstellingen en culturele organisaties bij elkaar te brengen, maar ook zelf projecten te
initiëren. „Wat bijvoorbeeld naar
voren kwam, was dat het vaak voor
ouderen al hielp als de aanvangstijd van een cursus werd aangepast”, legt Koeno uit. „Ouderen
willen vaak ’s avonds de deur niet
uit, maar komen wel als het ’s
middags is.”
Vele projecten door het hele land
zijn er ontstaan. Dansprojecten
bleken succesvol, want ouderen,
ook als ze zwaar reuma hebben,
willen graag dansen. En daarmee
bewegen ze niet alleen, wat belangrijk is, maar worden ze ook vrij in
hun hoofd. Gek genoeg bleef
Noord-Holland waar beide fondsen
zitten, wat achter, al herinnert
Koeno zich wel dat hier projecten
zijn ontstaan waarbij ouderen hun
levensverhaal vertelden. Maar wat
hem betreft, zou het best wel meer
mogen zijn. ,,Laat ze een aanvraag
doen.’’
Worstelen
Beide fondsen hebben in drie jaar
tijd samen zo’n vijf miljoen euro in
het thema ouderen en kunst geïnvesteerd. Het liefst zien Koeno en
Frieda dat als hun fondsen zich als
geldschieters terugtrekken, zo’n
project blijft lopen. Maar daar
hebben ze niet altijd zicht op.
„Daar worstelen we wel mee”,
erkent Koeno, „omdat we projectsubsidie geven. Of een cursus het
volgend seizoen wordt voortgezet,
daar heb je geen invloed op. De
medewerker kan het wel stopzetten of er komt een andere directeur
die er niets in ziet.”
Er moet Frieda wel iets van het
hart: „Ouderen zou er vanaf moeten dat alles voor hen gratis moet
zijn. Als een jongere naar Lowlands
wil, betaalt hij daar ook een duur
kaartje voor. Ouderen kunnen vaak
ook best wel wat bijdragen.” Er is
wel een kentering merkbaar. Koeno
merkt op dat meer ouderen donaties doen aan Stichting Vier het
Leven waarbij ouderen steun krijgen bij theaterbezoek. Ze betalen
zelf het kaartje en het vervoer,
terwijl de stichting de begeleiding
voor zijn rekening neemt.
Natuurlijk denken de fondsen al
na over een volgend thema. Koeno
en Frieda willen er niet veel over
zeggen, behalve dat het gaat om
een vervolg. „Het gaat erom dat
ouderen weer een volwaardige plek
gaan innemen in de samenleving.
Dat kan bij een volgende generatie
ouderen alweer heel anders zijn.
Maar er is nu nog een grote groep
ouderen die aan de kant staan, die
hun zelfvertrouwen kwijt zijn in
onze zo sterk op jong en fit gerichte samenleving. Dan ben je ver
weg. Het gaat uiteindelijk om de
emancipatie van de ouderen.’’
Een van de projecten die de
fondsen Sluyterman van Loo
en RCOAK al ruim vijftien jaar
subsidiëren, is Muziek in Huis
waarbij klassiek geschoolde
musici optreden in verzorgingshuizen in het hele land.
De stichting bestaat zeventien
jaar. In die tijd hebben 600
musici 9200 concerten verzorgd voor bijna 400.000
luisteraars.
Initiatiefnemer is directeur
Nico de Gier. Zelf hoboïst.
Het verbaasde hem dat er bij
generale repetities van orkesten en operagezelschappen
nooit publiek aanwezig was.
,,Het zijn uitvoeringen zonder onderbrekingen, voor een
lege zaal. Ik vond het een
gemiste kans dat je daarvoor
geen ouderen of schoolkinderen uitnodigt.’’
Bovendien trad er vergrijzing
op in de concertzaal. Hij
vroeg zich af hoe deze mensen naar een concert zouden
gaan als ze niet meer mobiel
zouden zijn. In de jaren negentig belde hij zo’n vijftig
verzorgingshuizen op om te
vragen wat zij hun bewoners
te bieden hadden. Chanty en
levensliederen. Geen klassieke
muziek. ,,Ze wisten niet eens
of er wel belangstelling voor
was.’’
Nico besloot het zelf te doen.
Samen met een pianist verzorgde hij 70 concerten voordat hij de stichting oprichtte.
,,Er bleek wel degelijk belangstelling voor te zijn. Mensen
met dementie reageerden ook
veel beter dan voor mogelijk
werd gehouden.’’ Het is ook
dankbaar werk. ,,Je krijgt een
traantje, een glimlach of ziet
een hand op een andere hand
gelegd worden. Het zijn hele
persoonlijke momenten.’’
Actrice Frédérique op Tuintheater
Actrice/zangeres Frédérique
Sluyterman van Loo is vernoemd
naar de laatste bewoonster van de
buitenplaats Akerendam, Frederica Henrietta die in 1916 overleed. Ze is een verre achternicht
en kan eigenlijk niet ontbreken
op het culturele eeuwfeest morgenmiddag in Beverwijk.
Nu zijn de lijnen kort, want ze is
de zus van secretaris-directeur
Koeno Sluyterman van Loo van
buitenplaats Akerendam. Frédérique, bekend van onder meer de
musicals ’Billy Elliot’ en ’Het
meisje van Velsen’, staat op podium Frederica. Samen met Irene
Kuiper en Ger Otte zingt ze een
aantal nummers uit hun voorstelling ’In bed met Dietrich en Piaf’
waarbij Frédérique de rol van de
Duitse diva Marlene Dietrich op
zich neemt. Dat optreden begint
morgen om 13.15 uur.
Het Tuintheater op Akerendam
begint om 12 uur en duurt tot
16.30 uur.
Podium Frederica: vintageband
Whiskeymo’s (12 uur) en Tata
Steel Big Band The Swingmasters
(15.30 uur).
Podium Paulina (oranjerie): korte
lezingen van het Historisch Genootschap Kennemerland over de
geschiedenis van de buitenplaats
(12.30 en 13.45 uur) en pianist
Christof Abspoel ( 14 en 14.45 uur)
Podium Anna: ballet van Centrum voor de Kunsten Beverwijk
(12.15 uur) en Totally Dance (13.30
uur).
In de Kas zijn doorlopend vier
afleveringen van ’Krasse Kunst’ te
zien. Vanaf 14 uur speelt KDO
toneel op diverse plekken in het
park. In de zaal van Nieuw Akerendam zingt vanaf 14 uur het
shantykoor Grace Darling.
Voor kinderen is het evenement
ook leuk. In de theekoepel is
beeldhouwster Jola Geldermans
aan het werk. Bij haar kunnen
kinderen van 13 tot 16 uur boetseren. Op een andere plek in het
park staat een lange tafel met een
kleurplaat van drie meter. En er
is een springkussen aanwezig.
Het feest is voor jong en oud. De
toegang is gratis. In het park zijn
koffie, thee, frisdrank, wijn, bier
en lekkernijen verkrijgbaar. Voor
meer informatie kijk op:
www.fondssluytermanvanloo.nl
Frédérique Sluyterman van Loo (rechts) als Marlene Dietrich met Irene Kuiper (Edith Piaf) en Ger Otte.
FOTO PR