De waarheid over beleggingsfondsen

De visie van Frida Deceunynck
7
Nooit stond de risicoloze spaarrente zo laag
als vandaag. Kunnen beleggingsfondsen
het juiste alternatief bieden?
Terug naar Rabobank.be
De waarheid over
beleggingsfondsen
door Frida Deceunynck, financieel journaliste.
Het zijn moeilijke tijden voor spaarders. De
rente staat op een diepterecord en voorlopig
lijkt er nog niet veel beterschap op komst.
Om de overheidsschuld te saneren, houden
overheden en centrale banken de rentevoe­
ten kunstmatig laag. De spaarders betalen
hieraan dus onrechtstreeks mee (‘financiële
repressie’, heet dat met een duur woord).
Als daar straks nog inflatie bovenop komt,
dreigen brave spaarders helemaal geschoren
te worden.
Wie is
Frida Deceunynck?
❚ Financieel journaliste
❚ Gespecialiseerd in personal
finance en beleggen
❚ Auteur van de gekende
boekenreeks ‘Geldwijzer’
❚ Werkt onder meer voor
De Standaard en Radio 2
Ontsnappen aan het doemscenario
Beleggen in fondsen wordt door banken,
vermogensbeheerders en financiële planners
algemeen aangeprezen als middel om
hieraan te ontsnappen. Met fondsen belegt
u immers indirect in aandelen en obligaties.
Door aandelen en obligaties in een fonds­
verpakking te kopen, worden bovendien
de risico’s van uw beleggingen gespreid en
krijgt u er een professioneel beheer bovenop.
Op die manier pikt u een graantje mee van
het groeipotentieel van de economie en
profiteert u bovendien van de iets hogere
rendementen van aandelendividenden en
coupons op obligaties.
Koudwatervrees
De koudwatervrees bij de traditionele spaar­
ders is echter groot. Met de financiële crisis
nog vers in het geheugen blijven zij liever ver
weg van risicodragende beleggingen waar
ze het fijne niet van begrijpen. Dat bleek eens
te meer uit de rondvraag die Rabobank.be
kort voor de zomervakantie organiseerde bij
haar klanten. Als belangrijkste obstakel om
te beleggen in fondsen stipte 39,80% van de
respondenten ‘te veel risico’ aan, op de voet
gevolgd door ‘geen vertrouwen’ (37,40%). Het
grillige koersverloop van beleggingsfondsen
blijft velen afschrikken.
Elementaire basisregel
Dit ongemak hoeft echter geen onoverko­
melijke hinderpaal te zijn. Wie een aantal
| oktober 2014
eenvoudige basisregels respecteert kan de
risico’s van fondsen immers gevoelig redu­
ceren. De meest elementaire basisregel
is spreiding. Leg niet alle eieren in dezelfde
mand maar ga wereldwijd op zoek naar
kansrijke beleggingsniches. Ook al gelooft u
bijvoorbeeld dat de heropstanding van de
Amerikaanse economie het toonaangevende
thema zal worden de komende jaren, stop
voor alle zekerheid toch ook maar een
Aziatische tijger in uw portefeuille. Kortom,
beperk u niet tot één fonds, maar geef meer­
dere thema’s een plaatsje in uw portefeuille.
U zult wellicht niet met elk fonds hoge top­
pen scheren, en al zeker niet op korte termijn.
Maar met een beetje visie en voldoende
spreiding zult u op lange termijn wel genoeg
winnaars overhouden om de verliezers te
compenseren en met uw fondsenportefeuille
een hoger rendement te behalen dan met
een spaarboekje.
Spreiding in de tijd
Ook spreiding van uw beleggingen in de tijd
is een prima bondgenoot in uw strijd tegen
de risico’s. Investeer niet al uw geld in één
keer, maar bouw uw fondsenportefeuille
stapsgewijs op door bijvoorbeeld elke
maand een beperkt bedrag te beleggen
in fondsen. Dat is de beste manier om het
marktrisico te counteren. Bij elke dip in de
markt koopt u dan immers tegen gedaalde
koersen. Dat trekt uw gemiddelde aankoop­
koers naar beneden. Als de markten op
termijn weer de hoogte ingaan, profiteert u
daar automatisch van.
Beleg enkel in wat u begrijpt
Als derde drempel om in fondsen te beleg­
gen, werd in de bevraging ‘te ingewikkeld’
aangevinkt. Liefst 36,90% van de responden­
ten geeft dit als reden op om niet in fondsen
te beleggen. Geen onlogische reactie overi­
gens: zelfs voor ervaren beleggers is het vaak
even slikken als hun bankier hen om de oren
slaat met het nieuwste gestructureerde fonds
met ‘step up’, ‘click’ of ‘maximizer’. De klassieke
beleggingsfondsen uit het gamma van een
fondsenverdeler zijn echter veel transpa­
ranter. Dat leidt ons meteen tot een andere
gouden raad: beleg nooit in iets wat u niet
begrijpt en beperk u tot de fondsen met
een transparante beleggingsstrategie.
Kies voor thema’s waarin u gelooft, bijvoor­
beeld vastgoed, water of energie, en beperk u
tot regio’s met langetermijnpotentieel.
Duur of goedkoop?
Tot slot hebben fondsen ook de naam om
duur te zijn. ‘Te hoge kosten’ was in de bevra­
ging voor 10,34% van de respondenten de
grootste drempel om te starten met beleg­
gen. Naast de onvermijdelijke belastingen
storen beleggers zich voornamelijk aan de
van het fondsvermogen afromen. Voor
obligatiefondsen ligt dat percentage rond
1%. Hier geldt de regel: een goed fonds
mag geld kosten, een slecht fonds niet.
Heeft een fonds een te hoge kostenstructuur
en bedenkelijke langetermijnresultaten, dan
zijn dat zeker redenen om het vaarwel te
zeggen.
Irrationeel beleggingsgedrag
Beheert u als kleine belegger zelf een indivi­
duele aandelen- of obligatieportefeuille, dan
spaart u deze kosten uit. Maar of u op die
manier meer rendement zal bijeen sprokke­
len, is nog maar de vraag. Een recente studie
onder leiding van UCL-professor Catherine
D’Hondt maakt alvast duidelijk dat dit niet zo
evident is. Op basis van het tradinggedrag
“Door aandelen en obligaties in
fondsverpakking te kopen, worden de risico’s
van uw beleggingen gespreid en krijgt u er
een professioneel beheer bovenop.”
hoge in- en uitstapkosten en beheersvergoe­
dingen. Van hoge in- of uitstapkosten moet
u bij de online fondsenverkopers gelukkig
al niet meer wakker liggen. Maar de jaarlijks
weerkerende ‘lopende kosten’ zijn niet te
­vermijden. Dat zijn de werkingskosten van
het fonds zoals beheerslonen, kosten gelinkt
aan wetgeving, audit en administratie,
retrocessies die teruggestort worden aan
de verdeler, enz. Omdat deze kosten recht­
streeks aan het fonds worden onttrokken,
zitten ze automatisch in de koers verwerkt
en moet u ze niet extra betalen bovenop
de aankoopkoers. Voor aandelenfondsen
kunnen de lopende kosten elk jaar tot 2%
| oktober 2014
van 65.000 individuele beleggers tussen
1999 en 2014 toont de studie aan dat kleine
beleggers, meer dan professionelen, ten
prooi vallen aan irrationeel beleggings­
gedrag en dat dit het rendement van hun
beleggingen beduidend naar beneden haalt.
Of met andere woorden: mist u de basisken­
nis om te beleggen en heeft u onvoldoende
inzicht in de financiële markten, dan is het
niet zo eenvoudig om standvastig goede
resultaten neer te zetten. Misschien is het
dan toch niet zo’n slecht idee om dat werkje
over te laten aan een professionele fonds­
beheerder, ook al hangt daar dan een licht
prijskaartje aan vast. ❚
valkuilen
om te vermijden
1
Beleg niet uw volledig vermogen in fondsen. Ook
een risicoloze spaarbuffer heeft zijn nut. Als vuistregel
wordt geadviseerd om drie tot zes maanden nettoloon
achter de hand te houden als liquide reserve voor
noodgevallen.
2
Zorg voor voldoende spreiding. Naast fondsen en
een spaarboekje horen in een gediversifieerde porte­
feuille ook andere beleggingen thuis, zoals bijvoorbeeld
spaarverzekeringen, vastgoed, termijnrekeningen, enz.
Vertrouw op uw gezond verstand voor het samenstellen
van een gezonde mix. Die is voor elke persoon anders.
3
Laat u niet verrassen door de fiscus. Op fiscaal vlak
zit het venijn vaak in de staart. Bij herverkoop van kapi­
talisatiefondsen betaalt u 1% beurstaks en fondsen die
minstens 25% obligaties in portefeuille hebben, zijn bij
herverkoop onderworpen aan roerende voorheffing
op de meerwaarde. Informeer u vooraf over de belas­
tingen waar u rekening mee moet houden zodat u bij
de eind­afrekening niet voor verrassingen komt te staan.
Maar laat uw keuze voor een belegging zeker niet alleen
afhangen van het fiscale plaatje.