Zeestromen

Zeestromen en warmtepomp
Zeestromen: koud of warm?
Zeestroom = beweging van
grote afmeting in het
oceaanwater
Regel:
– Een warme zeestroom
komt in een gebied waar
het zeewater kouder is
• Meestal van lagere
naar hogere breedte
– Een koude zeestroom komt
in een gebied waar het
zeewater warmer is
• Meestal van hogere
naar lagere breedte
Herverdeling van energie
Regels:
– Een koude zeestroom komt
in een gebied waar het
zeewater warmer is
• Meestal van hogere
naar lagere breedte
– Warmte-overschot wordt
van tropen naar polen
getransporteerd
• via een soort lopende
band: de (mariene)
thermohaline circulatie
(40%)
• via atmosferische
stromingen (60%)
De Golfstroom, een warme zeestroom
• Oorsprong in de Golf van Mexico
• Onderdeel van de zogenaamde thermohaline circulatie
• Grote invloed op klimaat in Noordwest-Europa
• In combinatie met aanlandige westelijke luchtstroming
– Grote delen van Europa in zomer koeler en in winter warmer dan
gebieden op vergelijkbare breedtegraad
Dankzij de Golfstroom…
• Tot en met Murmansk in het
uiterste noorden van Rusland
zijn de zeehavens ijsvrij
• Uitvoer van Zweeds ijzererts
vindt in de winter plaats via het
Noorse Narvik
Een megarivier in zee
– De Golfstroom wordt
waarschijnlijk aangestuurd
door enorme wervels in de
wateren rond Zuid-Afrika
– Stroomsnelheden van ca.
drie meter/sec
Van belang voor o.a.
scheepvaartroutes
– Vervoert per seconde meer
dan 100 keer zo veel water
als alle rivieren in de
wereld
– Stromingsenergie
vertegenwoordigt
5 petaWatt vermogen =
drie miljoen moderne grote
kerncentrales
De Labradorstroom, een koude zeestroom
• Warme en koude
zeestromen:
– relatieve temperaturen
• Ook zeestromen
gehoorzamen aan de
Tweede wet van Buys Ballot
• Waarom is de Labradorstroom een koude
zeestroom?
• Waaraan herken je de
Tweede wet van Buys Ballot?
• Welke invloed heeft de
Labradorstroom op het
klimaat aan de oostkust van
Canada en New England?
In het voorjaar en de vroege zomer brengt de
Labradorstroom ijsbergen met zich mee die van
Groenlandse gletsjers zijn afgebroken.
De thermohaline circulatie
•
•
•
Op hogere
breedten zakt
zwaar koud en
zout zeewater
naar de bodem
Stijgingen vinden
plaats in de
tropen en
subtropen
Minder zout,
warmer water
wordt
aangezogen
vanaf deze lagere
breedten
–
Een deel draait rondjes
om Antarctica, net zolang
tot het ergens weer
omhoog komt
De Golfstroom: onderdeel van de thermohaline circulatie
• Golfstroom (rood)
brengt warm water
naar het noordelijk
deel van de
Atlantische Oceaan
 afkoeling van enorme
waterhoeveelheden
Hoe werkt het?
Twee processen:
• Afgekoeld water is zwaarder per m3
 Koud water zakt naar beneden
• Deel van het water bevriest rond de Noordpool
 het resterende water bevat meer zout
 zout water is zwaarder
 zout water zakt naar beneden
 koud zout water stroomt op grote diepte in zuidelijke richting terug:
de Noord-Atlantische diepwaterstroming
Meten en schatten
•
Onderzoekers Centrum voor
Oceanografie in Southampton:
 Afname van de sterkte van de
Golfstroom sinds 1957 met 30%
– Conclusie: warme Golfstroom
neemt mogelijk langzaam af
•
Schattingen van het
Intergouvernementeel Klimaatpanel
van de Verenigde Naties IPCC:
 Afname de totale thermohaline
circulatie met 30% tot 60%
– Maar: deze afkoeling is
onvoldoende om opwarming
atmosfeer te neutraliseren
Verband Golfstroom en klimaatverandering?
• Opwarming
atmosfeer leidt tot:
1. smeltend poolijs
2. meer neerslag
Gevolg:
- meer zoet water in
zee
Wat kan dat betekenen
voor de Golfstroom?
Door het afsmelten van de Groenlandse ijskap komt er meer
zoet water in de oceanen
Einde Golfstroom?
Een worst case scenario:
In de Noordelijke IJszee zinkt
zoeter (lichter) zeewater
minder naar beneden
De zoutwaterpomp
stagneert
De Golfstroom dringt minder
ver door in het noordelijk deel
van de Atlantische Oceaan
• Wat zouden hiervan de
gevolgen zijn voor WestEuropa?
Ondergang van het Avondland?
Een nieuwe ijstijd?
• Resultaat onderzoek van
boorkernen uit de ijskap van
Groenland:
 Zeewatertemperatuur
wisselde in het verre verleden
soms snel
• Onderzoeksvraag voor de
wetenschap:
Was dat een gevolg van de
veranderlijke sterkte van de
Golfstroom?
Als de transportband tot
stilstand komt kan het ijs in de
Atlantische Oceaan zich
uitbreiden