Twijfel over de oorsprong van de Antarctische ijskap

Twijfel over de oorsprong van de Antarctische ijskap Auteur: drs. Josje Kriest, Quest Consultancy. De Antarctische Circumpolaire Zeestroom cirkelt om Antarctica heen en zorgt dat er geen warmer oceaan water in de buurt van het continent kan komen. Lang heeft men gedacht dat daardoor 34 miljoen jaar geleden een ijskap kon ontstaan. Echter, er zijn nu aanwijzingen dat die circumpolaire zeestroom pas veel later tot stand is gekomen, rond 12 miljoen jaar geleden. De oorzaak van de ijsvorming wordt daardoor onduidelijk. Professor Dalziel van het Institute for Geophysics van de Universiteit of van Texas, Austin heeft met een onderzoeksteam van Engelse en Duitse wetenschappers de oceaanbodem bij de Scotia Zee onderzocht. Men heeft sonar gebruikt om de dieptes te bepalen, en monsters genomen van de bodem. Daarbij vond men verhogingen van de zeebodem, met vulkanische gesteenten en sediment afkomstig van erosie van diezelfde vulkanen. Er is hier blijkbaar een eiland boog van vulkanen geweest, die deels boven water uit stak, zoals de Sandwich Eilanden vandaag ten dag. Reconstructie van de Scotia Zee, 25 miljoen jaar geleden. Het toont de oude boog van vulkaan eilanden (‘ASSA’) die indertijd actief waren en boven water uitstaken, waardoor ze de Antarctische Circumpolaire Zeestroom blokkeerden. (NSR = North Scotia Ridge; SSR = South Scotia Ridge; SG = South Georgia island – Sandwich eilanden). De monsters zijn met behulp van Argon‐isotopen gedateerd op een leeftijd van tussen 28 en 12 miljoen jaar. Aangezien een vulkaan van onder af wordt aangevuld, en men alleen de bovenkant heeft bemonsterd, zal de basis nog ouder zijn. Na verloop van tijd zakt een vulkaan door afkoeling in, waardoor de toppen onder water verdwijnen. Maar tot dat was gebeurd (zo rond 12 miljoen jaar geleden), zorgde de eiland boog voor een blokkade voor de circumpolaire zeestroom. En bleef aanvoer van warmer oceaanwater richting Antarctica dus bestaan. Dat die koude stroming inderdaad pas rond 12 miljoen jaar geleden op gang kwam, blijkt ook uit het feit dat de glaciatie van het noordelijke Antarctic Peninsula en zuid‐Patagonië pas plaatsvond na die tijd. En rond die tijd verscheen er in zee ook koudwater plankton (dinoflagellaten), zo als blijkt uit onderzoek aan het sediment. Het wachten is nu op een verklaring wat de ijsvorming op Antarctica wél heeft veroorzaakt. Referentie:  I.Dalziel e.a. Scientists cast doubt on theory of what triggered Antarctic glaciation. Geology, August 2013.