2/16-hydroxy-oestron verhouding

2/16-HYDROXY-OESTRON
VERHOUDING
DE MOLECULEN
Door interactie met hun nucleaire receptor kunnen
oestrogenen de groei van borstkliercellen stimuleren. Ook
de meest voorkomende hydroxy-metabolieten van deze
hormonen interageren met de receptor, waarbij
hydroxylatie in de C2-positie een zwak anti-oestrogeen
oplevert, terwijl hydroxylaties in C16α juist een sterk
agonistisch effect geven.
De C16α-hydroxylaties vinden plaats in de kliercellen
zelf, meer bepaald in de terminale ductolobulaire
eenheden van de borstklier, waarna de gevormde metabolieten een langdurige binding
met de oestrogeenreceptor aangaan. Deze interactie vormt een risicofactor voor de
ontwikkeling van borstkanker. Zo fungeert 16α-hydroxy-oestron als initiator en promotor
van het kankerproces, en als stimulator van celproliferatie. Deze metaboliet vormt één
van risicofactoren op borstkanker.
Op deze gegevens is het opstellen van de ratio tussen 2-hydroxy-oestron en 16αhydroxy-oestron in de urine gebaseerd. Een verlaagde verhouding verwijst naar een
verhoogd risico op borstkanker, en de verhouding is vooral relevant omwille van haar
beïnvloedbaarheid door diëtaire en farmacologische interventies.
© L ABO N UYTINCK
TO E PA S S I N G S G E B I E D
Een verlaagde 2/16-hydroxy-oestron ratio betekent een
verhoogd risico op borst- en cervixkanker. Volgens een
studie vertegenwoordigt een ratio van <1.38 een
risicofactor (“odds ratio”) van 33 voor de ontwikkeling
van borstkanker. Tussen 1.38 en 1.90 is dit risico
verminderd tot slechts 10, terwijl boven 1.90 het risico
niet verhoogd is. In een andere studie werd gevonden dat
bij een ratio <0.9 het risico op borstkankerontwikkeling
gemiddeld 10 maal hoger was dan bij een ratio >0.9, en
dit zowel bij pre- als postmenopauzale vrouwen.
De ratio is rasgebonden: zij is lager bij Afroamerikaanse dan bij blanke Amerikaanse
vrouwen. Bij de eerste groep komt een genetisch polymorfisme voor met betrekking tot
het CYP1A1 gen, waardoor minder P4501A1 eiwit tot expressie komt, en minder
“beschermend” 2-hydroxy-oestron gevormd wordt dan bij blanke vrouwen. Dit vertaalt
zich wellicht klinisch in de vaststelling dat het gemiddelde ziektestadium van pas
gediagnosticeerde borstkankers hoger is bij de Afroamerikaanse dan bij de blanke
Amerikaanse vrouw.
De 2/16-hydroxy-oestron ratio kan beïnvloed worden door voeding en levensstijl. Zo
kunnen de beschermende 2-hydroxy-oestrogenen geïnduceerd worden door indol-3carbinol (aanwezig in cruciferen, zoals broccoli), thyroid hormoon, cimetidine en roken
(!). Indol-3-carbinol zou volgens een studie eveneens het tumorigeen vermogen van
humaan papilloma virus verminderen via een correctie van de 2/16- hydroxy-oestron
ratio. Deze interventies zijn echter niet efficient bij individuen met een CYP1A1
polymorfisme.
© L ABO N UYTINCK