euthanasie - Essence of Decision

EUTHANASIE
Les 3
Dr.F.Hamburg
www.essenceofdecision.nl
Inhoud



Geschiedenis Euthanasiewet WTL
Inhoud WTL
Situatie nu
Handelen in de
Gezond’zorg
(klassiek)
Zorg
(sonde)voeding,
vocht, palliatie
Medisch handelen
Normaal =
proportioneel
Abnormaal =
niet-proportioneel
Zinloos
Excessief belastend
Wetboek van Strafrecht voor
1993 (‘klassiek’)
Het opzettelijk doden van iemand is een
misdaad [tenzij: noodtoestand
(overmacht)]
 Was (en is) als zodanig een rechtsvraag
 Relevant o.a. waren (en zijn)
‘uitvoeringshandelingen’ (om opzet te
bewijzen). Dus: objectivering













Geschiedenis
1969 Van den Berg
1971 Postma [overmacht verworpen]
1972 NVVE ↔ [GR & KNMG (¬ wettelijke.regeling)]
1978 Cie. Muntendam (NVVE) [ja + meldingsplicht]
1983/84 Schoonheim [overmacht aanvaard]
1984 KNMG gaat overstag (ja + zorgv’heid),
wetsvoorstel D66 ( strafuitsl’grond)
1982/85 StaatsCie (ja + zorgv’heid, rechtv’grond)
(¬), Proeve (Lubbers I, aanscherping zorgv’heid tot
concrete doodsverw., toetsb’heid, schulduitsl’grond)
 ‘87 wetsvoorstel (≠ Proeve) [║D66]]
1992/93 Op advies RvS: Intrekking wetsvoorstel +
∆ Wet Lijkbezorging (Lubbers III) [meldingsproc.aan
lijkschouwer (modelformulier!)]; wordt aangenomen
1994 Chabot (ook Ψ/existentieel lijden is ‘n grond)
1998 RTC’s  PG (tenzij ‘doding zonder verzoek’)
2001 WTL [speciale strafuitsluitingsgr. (nl. alleen
arts!), ‘overtuiging’ & ‘zorg’heid’ is vold., RTC 
eindoordeel, geen toetsing (tenzij onzorgv’heid)
2003 Brongersma [¬ exist.lijden, medicalisering (↔
autonomie]
Art. 293 Sr


Art.293, lid 1: Hij die een ander op zijn
uitdrukkelijk verzoek en ernstig verlangen van
het leven berooft, wordt gestraft met …. (etc).
Art.293, lid 2: Het in het eerst lid bedoelde feit is
niet strafbaar, indien het is begaan door een
arts die daarbij voldoet aan de
zorgvuldigheidseisen, bedoeld in artikel 2 [WTL]
en hiervan mededeling doet aan de
gemeentelijke lijkschouwer (….etc.)
Art 2 WTL lid 1: De
zorgvuldigheidseisen (….) houden in
dat de arts
•
•
•
De overtuiging heeft gekregen dat er
sprake was van een vrijwillig en
weloverwogen verzoek van de patiënt
De overtuiging heeft gekregen dat er
sprake is van uitzichtloos en
ondraaglijk lijden van de patiënt
(……) [ zie dia’s 7 en 8]
Vervolg zorgvuldigheidseisen
WTL 2.1 - commentaar






Ad ‘overtuiging’: is intrapsychisch, subjectief,
oncontroleerbaar
Ad ‘vrijwillig etc’: hoe zit ‘t bij dementie, coma,
ernstige handicaps bij geboorte, en PVS?
Ad ‘uitzichtloos’: is het ontbreken van
therapeutische opties
Ad ‘ondraaglijk’: KvL is (ten onrechte) geen
criterium, althans niet in geoperationaliseerde
vorm. [ inconsistentie!]
Voorts: KvL kan alleen worden bepaald door
patiënt.
Voorts: geen ondraaglijke lijden bij diepe
dementie, coma- en PVS.
Overige zorgvuldigheidseisen



patiënt is voorgelicht over zijn situatie [o.a. over
alternatieve mogelijkheden i.h.b palliatieve
therapie. (Punt: palliatieve-/terminale sedatie is
eigenlijk altijd een optie, Crul, 2004)]
tenminste één collega-arts is geconsulteerd (en
deze heeft de patiënt ook zelf gezien)
de levensbeëindiging is technisch geëigend en
professioneel uitgevoerd. [SCEN-artsen!]
WTL  oorspronkelijke doel:
transparantie en beheersing &
controle van euthanasie. In feite:



Geen (voldoende) controle meer op handelen van de
arts; m.n. problematisch bij ontbreken verzoek. Iedere
toestand is construeerbaar (euthanasie kan ook
geschieden door een nalaten!). De facto: Euthanasie
niet/nauwelijks strafbaar. Alleen nog maar toets op het
proces (door RTC). Moord en doodslag in een medische
setting kan daarmee praktisch buiten het bereik van de
strafwet gebracht worden.
Totale medicalisering (na Brongersma) + Ψ/existent.
lijden  geen euthan. (Be, Lux wel !)
Totale subjectivering ‘ondraaglijk lijden’ niettransparant  inconsistentie en willekeur [o.a 60 % van
de euthanasieaanvragen wordt niet gehonoreerd (zonder
dat duidelijk wordt waarom)]
(vervolg voorgaande dia)


Terminale sedatie (func.equivalent.euth.;10x vaker dan
euth.): geen controle regime (i.t.t. euthanasie)  failliet
WTL ? (problematiek van de hulp bij zelfdoding wordt
steeds actueler)
WTL leidt door het vorengaande tot




Schimmigheid (door beschikbaarheid terminale sedatie)
Inconsistentie (reden: geen geoperationaliseerd krit. voor KvL)
Willekeur (a.g.v. het totaal subjectieve oordeel vd arts)
Voorts


Dood zonder verzoek (= moord): 550 gevallen in 2005 (Rietjens
e.a. 2006). [Dementen, neonaten]
Stukje strafrecht (nl. het oordeel over de strafbaarheid van een
persoon) is geprivatiseerd
Internationale situatie




Nergens in de wereld is euthanasie toegestaan,
behalve in de Benelux
Situatie in Denemarken: geen euthanasie (=
dood ‘zonder zorg’)
Hulp bij zelfdoding (een minder kwaad dan
euthanasie) niet strafbaar in bijvoorbeeld
Duitsland, Frankrijk, Zwitserland, en Oregon
(VS)
27 juli 2002: Nederland berispt door VN (geen
deugdelijke a priori procedure in de vorm van
een palliatieve consultatie).
Handelen in de
Gezond’zorg
Intentie vd arts is
oncontroleerbaar
(immers, geen
objectivering meer!)
Zorg
(sonde)voeding,
vocht, palliatie
Medisch handelen
Normaal =
proportioneel
+ versterven/term.sed
Abnormaal =
niet-proportioneel
Doden als categorie
‘sui generis’ (WTL)
Zinloos
Flinterdunne,
construeerbare grens!
Excessief belastend
Conclusie
Hebben medici nu een ‘licence to kill?’
(wordt beklemmend i.v.m. het massaal
toenemend aantal (zieke) dementen; )
 In plaats van de WTL ‘hulp bij zelfdoding
decriminaliseren?’
