View/Open - Lirias

Kwaliteit van werk en
werkgelegenheid in België
Analyses op EWCS 2010
Sem Vandekerckhove
HIVA-KU Leuven
WSE Arbeidsmarktcongres– 7 februari 2013
Kwaliteit van werk in België
• Onderzoeksproject in opdracht van FOD WASO en Eurofound
• Analyses op de data van de 4 000 respondenten van de
Belgische EWCS 2010
• Auteurs: Tom Vandenbrande, Sem Vandekerckhove, Patricia
Vendramin, Gérard Valenduc, Rik Huys, Geert Van Hootegem,
Isabelle Hansez, Christophe Vanroelen, Vanessa Puig-Barrachina,
Kim Bosmans & Hans De Witte
7-2-2013
WSE arbeidsmarktcongres
2
Kwaliteit van werk in België
•
•
•
•
•
•
•
Inleiding
1: Kwaliteit van het werk in België
2: Oudere werknemers en duurzame banen
3: De impact van het werk op de gezondheid
4: Herstructureringen zijn gebaat met actieve banen
5: Precair werk voor kwetsbare werknemers
Conclusies
7-2-2013
WSE arbeidsmarktcongres
3
22 jobkenmerken leiden tot jobkwaliteit
Arbeidsinhoud
• Teamwerk
• Emotionele belasting
• Repetitieve taken
• Werkdruk
• Autonomie
• Taakcomplexiteit
• Autonomie over de werktijd
Arbeidsvoorwaarden
• Carrière-mogelijkheden
• Contract (vast of tijdelijk)
• Inkomen
• Voltijds werk
• Opleiding
• Atypische werkuren
• Flexibele werkuren
Arbeidsomstandigheden
• Risico’s
• Contact met personen
• Een vaste werkplek
Arbeidsverhoudingen
• Inspraak
• Ondersteunend management
• Sociale steun
• Geweld en pesten op het werk
• Werknemersvertegenwoordiging
7-2-2013
WSE arbeidsmarktcongres
4
7 jobtypes  jobkwaliteit
A. Verzadigde banen
uitgesproken goede scores op alle jobkenmerken
B. Fulltime evenwichtig werk
G
gunstige scores op de meeste dimensies
A
C. Werk met beperkte carrière-mogelijkheden
deeltijds werk en/of banen met beperkte
loopbaanperspectieven
F
D. Werk op flexibele and atypische uren
goed salaris voor een voltijdse baan, maar ongunstige
arbeidstijdregelingen
B
E
E. Emotioneel belastend werk
vaak contact met niet-collega’s, weinig steun binnen
de organisatie
D
F. Zwaar repetitief werk
geen autonomie of inspraak, risicovolle werkplek,
goede voorwaarden
G. Laagwaardig werk
ongunstige scores over de hele lijn
7-2-2013
WSE arbeidsmarktcongres
5
C
Verdeling van de jobtypes
Finance
A
B
C
D
E
F
G
Landbouw
Industrie
Bouw
Overheid
Gezondheid
Handel
Onderwijs
Transport
0%
7-2-2013
10%
20%
WSE arbeidsmarktcongres
30%
40%
6
50%
60%
70%
80%
90%
100%
Gezondheid hangt af van het jobtype
Algemene gezondheid
Mentale gezondheid
35
45
55
Fysieke gezondheid
65
75
• Verschillende implicaties
85
Verzadigde banen
Full time evenwichtig werk
Werk met beperkte carrièremogelijkheden
•
Werk op flexibele en atypische
uren
Emotioneel belastend werk
Zwaar repetitief werk
Laagwaardig werk
Totaal
7-2-2013
WSE arbeidsmarktcongres
7
gezondheid
o jobtevredenheid
o jobzekerheid
o werkattitudes
Interessante extremen
o Verzadigd werk niet het
beste, wel fulltime
evenwichtig werk
o Laagwaardig werk niet het
slechtste, wel emotioneel
belastend werk
o
Jobkwaliteit per sector
Jobsatisfactie
Absenteisme
Presenteisme
Mentale
Gezondheid
Landbouw
78%
17%
32%
85%
60%
30%
Industrie
73%
21%
44%
80%
63%
36%
Bouw
75%
21%
44%
80%
57%
31%
Handel
71%
19%
41%
81%
65%
35%
Transport
72%
28%
41%
79%
63%
27%
Finance
74%
28%
52%
79%
68%
25%
Overheid
73%
28%
40%
79%
62%
19%
Onderwijs
79%
23%
50%
75%
63%
21%
Gezondheidszorg
76%
23%
47%
78%
60%
23%
7-2-2013
WSE arbeidsmarktcongres
8
Fysieke
Gezondheid
Jobonzekerheid
Jobkwaliteit houdt mensen aan het werk
“Denkt u dat u uw huidig werk nog zal kunnen uitoefenen
Opleiding
Leeftijd
Ouderen (50+)
Vrouwen
Baankwaliteit
Hoog
Gender
als u 60 jaar bent?”
Sterk gerelateerd met de jobkwaliteit!
Laag
Jongeren (-34)
Mannen
Emotioneel belastend werk
Full time evenwichtig werk
25
7-2-2013
WSE arbeidsmarktcongres
35
45
9
55
65
75
Wie wil werken tot zestig?
Finance
Overheid
Transport
Industrie
Gezondheidszorg
Onderwijs
Bouw
Landbouw
Handel
0%
7-2-2013
10%
WSE arbeidsmarktcongres
20%
10
30%
40%
50%
60%
70%
De job maakt (on)gezond
• Oorzaken in de job:
Werkgerelateerde
gezondheidsrisico's
o
Fulltime evenwichtig werk
o
Werk met beperkte
carrièremogelijkheden
o
Verzadigde banen
o
Laagwaardig werk
o
• sociale steun
• ondersteunend management
• geweld en pestgedrag
Zwaar repetitief werk
Werk op flexibele en
atypische uren
• Zelfde factoren voor mentale
Emotioneel belastend
werk
0%
7-2-2013
emotionele druk
werkdruk
risico’s op werkvloer
loopbaanmogelijkheden
sociale relaties
20%
WSE arbeidsmarktcongres
40%
en fysieke gezondheid!
60%
11
Psychische aandoeningen naar sector
Economie
Overheid
Industrie
Bouw
Handel
Finance
Onderwijs
Gezondheidszorg
50%
45%
40%
35%
30%
25%
20%
15%
10%
5%
0%
hoofdpijn
7-2-2013
angst en depressie
WSE arbeidsmarktcongres
12
vermoeidheid
slaapproblemen
Conclusies
• Jobkwaliteit is van belang voor werk & welzijn
• Een evenwichtige baan geeft de beste garantie op een
goede gezondheid
• Emotioneel belastend werk kent het grootste risico op
problemen met de gezondheid
• Er is een ongelijke spreiding van goede jobkwaliteit en van
precair werk
• Jobkwaliteit is de sleutel tot actief ouder worden, welzijn
van de bevolking en doelmatig herstructureren.
7-2-2013
WSE arbeidsmarktcongres
13