RVTV De Kloostertuin Winter: winterslaap of wakker? Zaltbommel, 7 februari 2017 Beste mede tuinder, Inmiddels hebben wij 2016 alweer ruimschoots achter de rug. Hopelijk heb je genoten van kerst en oud & nieuw en zijn daar alweer de eerste tuinkriebels voor 2017. Een beetje laat, maar beter laat dan nooit: wij wensen jullie natuurlijk veel leesplezier en een gezond en genoeglijk nieuw tuinjaar toe! Wisselvallige jaarwisseling (Jacq) Volgens de 100-jarige kalender sluiten we het Marsjaar 2016 af met een wisselvallige gure winter. Na een relatief warme novembermaand startte december met regen en hagelbuien. In de loop van december werd het steeds kouder om te eindigen in een wisselvallige jaarwisseling. Het zonnejaar 2017 start eveneens met een koud en wisselvallig eerste kwartaal. April wordt een natte maand, maar mei start met zonnige droge dagen, ook al is de temperatuur nog wat aan de lage kant. Laat maar komen dat mooie weer in mei! Als we ervoor zorgen dat de zaden niet verzuipen in april en niet verdrogen in mei wordt 't vast een mooie oogst. ALV Datum volgt z.s.m. Plantjes-/zaden ruilmarkt met lunch (Jacq) Voorjaar 2016 hadden wij een super gezellige, geslaagde plantjes/stekjes/zaden ruilbeurs gecombineerd met een lekkere lunch. We hadden een leuk aanbod, waaronder bijvoorbeeld de opgekweekte planten van Wim, de kefir van Nana maar ook allerlei lekkers zoals de heerlijke kruidkoek van Annie, de appeltaart van Ger enz. Dit jaar wordt de plantjes-/zaden ruilmarkt met lunch gepland op zaterdag 13 mei. oproep: Om voor 13 mei extra plantjes te zaaien Om zaden/pootgoed/materialen/tijdschriften/gereedschappen die je over hebt te bewaren en mee te nemen Om lekkere lekkers aan te leveren voor bij de lunch Omdat wij willen sparen voor een eigen partytent zullen wij jullie vragen om voor koffie/thee/taart etc. een vrijwillige bijdrage in de pot te doen. Jubileum 2018: (Jacq) In 2018 bestaat onze vereniging 35 jaar! Natuurlijk willen we dit niet ongemerkt voorbij laten gaan en er weer een feest van maken! Wellicht kunnen we dit weer wat grootser uitpakken. Als je hiervoor ideeën hebt, dan horen wij het uiteraard graag! Wij denken er zelf aan om een open dag of markt te organiseren en het zou natuurlijk fantastisch zijn als we in 2018 ook onze partytent kunnen realiseren. Op stap (Jacq) Ook dit jaar hebben wij weer een leuk en interessant uitje op de agenda. Tip! Noteer alvast de datum: zaterdag 8 juli 2017. Meer informatie over de bestemming volgt t.z.t. Gezamelijke Doe-Werkdag (Jacq) Ook dit jaar zijn er weer klussen waar wij niet alleen de onderhoudscommissie voor kunnen laten opdraaien.. In 2016 hadden wij een enorme opkomst, hebben wij in voor- en najaar een super gezellige dag gehad en enorm veel werk verzet. Wij hopen ook in 2017 weer op jullie te mogen rekenen en samen met jullie de handen uit de mouwen te steken. Daarom hebben wij alvast 2 data gepland voor een gezellige Doe-Werkdag. De data zijn: Zaterdag 8 april vanaf 9.30 gecombineerd met een gezellige koffietafel Zaterdag 23 september, verdere info volgt. Gezamelijke Lunch/Koffietafel (Jacq) We willen er op zaterdag 8 april a.s. meteen een nuttige dag van maken en de werkzaamheden combineren met een gezellige koffietafel. Mocht je, om wat voor reden dan ook, verhinderd zijn bij de werkzaamheden, dan vinden we het uiteraard leuk als je aan komt schuiven tijdens deze pauze en wellicht iets lekkers kunt aanleveren (taart/cake/koekjes etc.) oproep: Voor zaterdag 8 april a.s. Om gezellig te komen klussen/opruimen Om lekkere lekkers aan te leveren voor bij de koffie Wintergroente: (Jacq) Verhip, heb ik toch opeens een vergeten groente ontdekt! Tijdens een maaltijd op het werk hadden de dames van het horecateam een bijzonder lekkere stamppot met pastinaak bereid. Hééérlijk! Een ultieme nieuwe smaakbeleving wat mij betreft. Even nazoeken leerde mij dat pastinaak al door de Romeinen naar onze streken zijn gebracht en dat de hutspot tijdens het Leids ontzet niet met wortelen maar pastinaken was bereid! Dit leerden wij vroeger niet op school. Thuis heb ik ook nooit pastinaak gegeten, wel hutspot, maar dan met aardappel, wortels en klapstuk. Meteen enkele pastinaakwortels ingeslagen, schoongemaakt, in stukjes gesneden en samen met de aardappels in de pan. Na 20 minuten koken de stamper erdoor en klaar! Tip: je kunt de stamppot van tevoren bereiden, daarna in mini-ovenschaaltjes scheppen, beetje paneermeel eroverheen en 12 minuten in de oven op 180 graden en je hebt een fantastisch bijgerechtje. Nu nog kweken. Ik heb inmiddels gelezen dat pastinaakzaden redelijk groot zijn en dus gemakkelijker te zaaien dan wortelen. Het zaad is beperkt kiemkrachtig, dus wellicht samen met de buurman/-vrouw doen met een zakje en elk jaar nieuw kopen. Zaaien in april mei met ca. 12-15 cm tussen de zaden en 40 cm tussen de rijen. Vervolgens goed vochtig houden en 5 maanden geduld oefenen en met een beetje mazzel kun je vanaf de herfst je eigen pastinaken oogsten. Het schijnt dat pastinaken na wat vorst nog wat zoeter worden, maar om te voorkomen dat de ratten zich tegoed doen aan deze lekkernij is het wellicht beter om tijdig te oogsten. Woelige winter: (Jacq) In een milde winter kunnen ratten en (veld)muizen zich niet beklagen: overal op de tuin en in de natuur vinden zij een "gedekte tafel". Zolang er voldoende voedsel is blijft het lastig om ratten met gif te bestrijden, omdat ze het aas gewoonweg negeren. Nu het koude weer zijn intrede heeft gedaan is het bestuur samen met de gemeente actief de ratten aan het bestrijden. Op plaatsen waar holen en wissels zijn aangetroffen zijn, in overleg met de betreffende tuinders, lokdozen met rattengif aangebracht. Mocht je de komende tijd dode ratten vinden op de tuin, raak ze niet aan en informeer het bestuur. Zij kunnen ervoor zorgen dat het kadaver op verantwoorde wijze wordt opgeruimd. Bovendien kunnen zij hierdoor inzage krijgen hoe effectief de bestrijding is geweest. Beestenboel in de winter: (Jacq) Als je denkt dat er weinig te beleven is in de winter heb je het mis. Sommige insecten hebben zich helemaal aangepast aan winterse omstandigheden. De kleine wintervlinder vliegt vooral rond in de maanden november en december, op zoek naar een vrouwtje. De winterhooiwagen paart zelfs tijdens vriesnachten, brrrr!. Waarom doen deze dieren dit, tijdens de vrieskou? Het antwoord is vrij simpel: op deze wijze voorkomen ze concurrentie met vele andere soorten die juist in de lente en zomer actief zijn. Naast gespecialiseerde wintersoorten, zijn er ook soorten voor wie het leven van alle dag op een laag pitje doorgaat tijdens koude periodes. Hoewel het vaak koud is in de winter zijn er altijd goed beschutte plekjes waar het niet al te onaangenaam is. In de bodem of onder een dikke strooisellaag zijn kleine dieren goed beschut tegen de kou en dus nog gewoon actief. Wanneer je goed kijkt in de composthoop, onder een stuk hout of een stapel bladeren, zul je zien dat het er krioelt van de beestjes. springstaarten, pissebedden, miljoenpoten. De voorjaarshooiwagen is zelfs in een mulchlaag aan het opgroeien om in het voorjaar volwassen te zijn. Waar prooidieren zijn, zijn ook roofdieren. De gewone duizendpoot en de loopkever zijn hier ook vaak te vinden en pakken af en toe een insect om de winter door te komen. Ruim dus niet te veel op in het najaar en laat wat groenafval (bladeren, takken etc) liggen voor de insecten! Bijenpraat: (Marianne) Over de bijen is op mijn stand is op dit moment niet zo veel te vertellen. De meeste bijenvolken kennen rond december een broedloze periode. Na de kortste dag gaat het bijenvolk weer aan een broednest beginnen. Van groei is voorlopig geen sprake: het broednest blijft klein. Hierbij kunnen we denken aan drie of vier stukjes broed op één of twee raten met een doorsnee van ongeveer 10 cm.Als de lente niet wil komen, houden de bijen zo’n klein broednest aan tot ver in maart. Rondom dit kleine broednestje hebben de werksters de koningin vele honderden eitjes laten leggen. Blijft het slecht weer dan worden de eitjes opgegeten. Zet de lente door dan laten de werksters de eitjes uitkomen en heeft het volk binnen de kortste keren een groot broednest. Spannend! Dus afwachten geblazen. Boekentip: (Marianne) Nu het rustig is rondom de bijen heb ik een mooie boekentip voor jullie. Het is een goed boek dat je gemakkelijk en met veel plezier leest. Naast hoofdauteur Louis Schoonhoven hebben diverse auteurs bijdragen geleverd over de relatie bloembezoekende insecten en planten. De bekende plantenman Romke van der Kaa duidt het boek in het voorwoord aan als een ecothriller. Het boek staat vol met bijzondere verhalen over bijen, zweefvliegen, wespen etc. en hoe ze bloemen bezoeken, er voedsel op verzamelen en ze bestuiven. Winnaar Jan Wolkersprijs 2015 voor beste natuurboek Zonder insecten zouden vele bloemen simpelweg niet bestaan. Bloembestuiving is onmisbaar in de voortplanting van zeer veel bloemplanten. Talloze insecten, op wereldschaal ca. 150000 soorten, helpen bij de overdracht van stuifmeel van de ene bloem naar de andere. Zij zijn de motor die de rijke plantenwereld in stand houdt. Zij verbinden plant met plant, de plantenwereld met de dierenwereld en zij zorgen ervoor dat de natuur zich in eindeloze cycli vernieuwd. Bloembestuiving: geen proces laat zich gemakkelijker bekijken in een tuin met bloemen, een wegberm in de polder, een plantenkas of een zomerweide in de bergen. Insecten, verschillend in uiterlijk en gedrag, haasten zich van bloem naar bloem. Dat er onder dit idyllisch schouwspel een harde strijd schuil gaat met verleiding, concurrentie en bedrog, zou je op het eerste gezicht niet verwachten. Daarover gaat dit boek, maar ook over het slimme leren van ogenschijnlijk ‘domme’ dieren en over de handigheidjes waarmee de plantenwereld bijen, vlinders en vele andere insecten aan zich weet te binden. ‘Niet zonder elkaar’ is een breed opgezet, handzaam en toegankelijk boek over bloembiologie in al haar facetten: de vele ontdekkingen, evolutie, diergedrag, natuurbescherming als toepassingen in land- en tuinbouw. De zeer diverse bestuivingmechanismes komen aan de orde, waarbij flora en teeltgewassen, bijen,& hommels, vlinders, kevers en zweefvliegen prominent in beeld zijn. Het blikveld is mondiaal, maar de meeste voorbeelden liggen in West-Europa. Het streven is een moderne en waardige opvolger te maken van Jac. P. Thijsse’s ‘De bloemen en haar vrienden’ uit 1934. Auteurs Louis Schoonhoven, oud-hoogleraar entomologie uit Wageningen, schreef dit toegankelijke boek samen met enkele andere kenners uit de wereld van de bloembiologie, bijenhouderij, land- en tuinbouw, botanische tuinen en natuurbescherming. Koos Biesmeijer van Naturalis zal ook belangrijke bijdrages leveren evenals Gerard Oostermeijer (UvA), Vlinderstichting, Nederlandse Bijenhouders Vereniging (NBV), Nederlandse Vereniging van Botanische tuinen (NVBT) en FLORON. Wouters snoeicursus: (Jacq) Zoals jullie allen wellicht weten is Wouter, naast zijn inzet voor de Kloostertuin, ook druk met enkele andere leuke initiatieven. Onlangs heeft hij op zijn Youtube kanaal een snoeivideo gezet over de vraag waarom je een appelboom snoeit. Momenteel is hij bezig met een tweede video over hoe je een appelboom snoeit. Graag vermelden wij natuurlijk de links naar Wouters video en website: https://www.youtube.com/channel/UCXwzNTW-a6PpAcYo0K6WjVg https://www.zelfplukboomgaard.nl/eigen-fruittuin/workshop-snoeien-fruit/ En mocht je op zoek zijn naar een bijzonder en origineel geschenk, dan is het wellicht leuk om een appelboom te adopteren: https://www.zelfplukboomgaard.nl/adoptiebomen/ Facebook en website: (Jacq) Misschien heb je in december onze kerstgroet op facebook gezien. Deze foto heeft maar liefst 126 mensen bereikt. Heb je zelf foto's, nieuwtjes, iets te ruilen of aan te bieden dan kun je dit op de facebookpagina van de Kloostertuin (laten) plaatsen. Heb je geen Facebook? Geen nood, als je jouw berichtje stuurt aan Nelleke Spronk, Silvia van Acquooi, Carina Meertens of Jacqueline Metselaar, dan zorgen wij ervoor dat dit geplaatst wordt op facebook en/of de website. Vergeet ook niet om onze pagina te “liken” en nodig ook je vrienden uit dit te doen. Er zijn nog veel leden die wel op Facebook zitten maar de pagina niet “liken” https://www.facebook.com/Kloostertuin Voor informatieve zaken als ledenlijst, plattegrond, huishoudelijk reglement kun je altijd terecht op onze website. http://www.de-kloostertuin.nl/ Plant-aardige groet, Nelleke, Carina, Silvia, Jacq.