Gevaarlijke stoffen

F1
Gevaarlijke stoffen
Gevaarlijke stoffen (ook ‘producten met gevaarlijke eigenschappen’ genoemd)
zijn terug te vinden in alledaagse producten zoals schoonmaakmiddelen en verf.
We zijn er zo aan gewend geraakt dat we er niet meer bij stilstaan dat deze producten onze gezondheid ernstig kunnen schaden.
Gevaarlijke stoffen komen voor in verschillende vormen: als
■■gas (bv. aardgas, LPG, butaan, acetyleen);
■■damp (bv. benzinedamp, verfdamp);
■■vaste stof (bv. steen, metaal, rotswol, asbest;)
■■nevel (zwavelzuur).
De stoffen kunnen op verschillende manieren in ons lichaam terechtkomen. Door inademing, via
de huid, inslikken. Dit kan ook onbewust gebeuren door het eten, drinken, roken met vuile handen.
PREVENTIEMAATREGELEN
■■Vervang gevaarlijke producten door minder gevaarlijke, bijvoorbeeld methanol (vaak gebruikt voor
brandertjes) door ethanol of gebruik oplosmiddelvrije verf of lijm.
■■Lees steeds de instructies op het etiket bij het gebruik van een gevaarlijke stof zelfs bij gekende
stoffen.
■■Ruim gemorste producten onmiddellijk op.
■■Beperk de duur van de blootstelling aan de gevaarlijke stoffen. Tracht gebruik te maken van een
aparte ruimte.
■■Zorg zoveel mogelijk voor afzuiging aan de bron en gebruik de afzuigsystemen (bv. machine met
zak of stofzuigerverbinding, lokale afzuiging, …).
■■Zorg voor een goede algemene ventilatie: verlucht de werkruimte goed.
■■Beperk de hoeveelheid gevaarlijke stoffen op je werkplek.
■■Gebruik de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen zoals beschermkledij, een veiligheidsbril
en -handschoenen, adembescherming. Let erop dat het materiaal van het beschermingsmiddel
afgestemd is op het gevaarlijk product.
1
Gevaarlijke stoffen
Fiche 1 - December 2014
F1
Check of dit pictogram op de
handschoenen terug te vinden is.
Er bestaan geen handschoenen die bescherming bieden tegen
alle soorten chemische stoffen of alle soorten werk. Informeer
dus welk materiaal geschikt is om te beschermen bij je werk.
■■Werk hygiënisch. Rook, eet of drink niet tijdens het werk. Was je handen na het werk en voor het
eten. Handen wassen voor het eten. Trek vuile werkkledij steeds uit en was ze regelmatig.
■■Vermijd:
• het mengen van producten. Het kan leiden tot een gevaarlijke mix.
• het overgieten van gevaarlijke producten in andere recipiënten zoals bv. drankflessen
■■Als je een product wil verdunnen, giet dan het product in het water en niet omgekeerd.
■■Hou ontplofbare, licht ontvlambare en oxiderende producten steeds weg van warmtebronnen
■■Roken is verboden.
■■Zelfs producten zonder gevaarsymbolen kunnen bepaalde risico’s inhouden. Ze kunnen bijvoorbeeld ontvlambaar zijn, of kunnen (beperkte) ongemakken veroorzaken bij contact met of opname
in het lichaam.
ANTIGIFCENTRUM
Indien je per ongeluk een gevaarlijke
stof inademt of inslikt, bel dan onmiddellijk het Antigifcentrum voor medisch
advies en ga naar de dichtstbijzijnde
dokter: tel. 070-245 245
2
Gevaarlijke stoffen
Fiche 1 - December 2014
F1
LEES HET ETIKET
Je herkent een gevaarlijke stof aan het etiket. Je vindt er steeds vijf elementen terug:
■■naam (of namen) van het product;
■■gevarenpictogrammen;
■■H-zinnen (Hazard statements) vertellen welke de risico’s zijn bij gebruik van dit product;
■■P-zinnen (Precautionary statements) vertellen welke preventiemaatregelen moeten genomen worden bij gebruik van dit product;
■■naam en adres van de fabrikant, distributeur, of invoerder van het product.
PREVENTIEMAATREGELEN
■■Lees steeds het etiket vooraleer je het product gebruikt, zelfs bij het gebruik van gekende producten (white spirit, tinner,…).
■■Draag steeds de juiste persoonlijke beschermingsmiddelen.
■■Vermijd het gebruik van producten waarvan je de herkomst niet kent of zonder etiket.
■■Vraag indien nodig en mogelijk meer info aan je opdrachtgever.
Voorbeeld van een oud etiket
OUDE VS NIEUWE ETIKETTEN
Nog tot 2015 kan je oude (oranje) pictogrammen tegenkomen op de producten. De
wetgeving veranderde in 2009, maar er is een
overgangsperiode voorzien.
3
Gevaarlijke stoffen
Fiche 1 - December 2014
F1
WAT BETEKENT HET?
Nieuw
pictogram
Oud
pictogram
Betekenis
Preventie
eer giftige of giftige
Z
producten:
• zelfs in kleine hoeveelheden gevaarlijk voor de
gezondheid
• kan tot de dood leiden.
Dringt binnen via:
Giftig (GHS06)
Preventie
Niet inademen, vermijd contact met de
huid.
Methanol, picrinezuur, tolueen,
kwik, lood,
nicotine, koolmonoxide (CO) bij bv.
slecht brandende
kachel, cadmium, rattenvergif en andere
pesticiden.
Niet aanraken of
inademen.
Xyleen, tolueen,
styreen, ammoniumchloride, per
chloorethyleen,
lijm, oplosmiddelen uit verf
en lak, houtbeschermingsproducten, reinigingsproducten.
Niet aanraken of
inademen.
Verdunde zuren
en basen zoals
zoutzuur, javel,
aceton,…
• De huid
• Inademing
• Inslikken
Een schadelijk product kan
zeer gevaarlijk worden als de
dosis hoog genoeg is.
• Via contact met de huid
• Inademing
Schadelijk
(GHS07)
Zelfde pictogram
Irriterend
• Inname via de mond
Dringt binnen via direct,
langdurig of herhaald contact
van de huid of slijmvliezen met
irriterende producten.
Veroorzaakt jeuk, roodheid van
de huid of ontstekingen.
Zelfde pictogram
Sensibiliserend
Corrosief (GHS05)
4
Gevaarlijke stoffen
Fiche 1 - December 2014
Een sensibiliserend product
kan overgevoeligheid of astma
veroorzaken.
methylmethacrylaat
Bijtende producten tasten bij
contact het levend weefsel
aan.Ze vernietigen de huid en
de slijmvliezen en kunnen zeer
zware (brand)wonden veroorzaken. Sommige stoffen zijn
corrosief voor metalen.
Geconcentreerde
zuren en basen:
zwavelzuur,
zoutzuur, natronloog, ontstopper,
ontkalker, javel,…
Draag handschoenen.
F1
Explosiegevaar
(GHS01)
Lange termijn
gezondheidsgevaarlijk
(GHS08)
Milieugevaarlijk
(GHS09)
Welke stoffen niet samen opslaan?
5
Gevaarlijke stoffen
Fiche 1 - December 2014
Explosieve producten reageren
heftig onder invloed van een
vlam, warmte, schok of wrijving en kunnen tot ontploffi ng
komen; ze kunnen ernstige verbrandingen en grote materiële
schade veroorzaken.
Weghouden van vonken, vuur of andere
brandbare stoffen
Trinitrotolueen
(TNT), cellulosetrinitraat, picrinezuur, acetyleen,…
Producten die gemakkelijk ontbranden in aanwezigheid van
een vlam, warmtebron (heet
oppervlak) of een vonk.
Niet gebruiken/
opslaan in de buurt
van warmtebronnen,
vonken, vuur.
Niet roken.
Methanol, xyleen,
styreen, butaan,
ether, methaan,
propaan, aceton,
ethanol, tolueen,
acetyleen,…
Oxiderende producten bevorderen sterk de verbranding van
brandbare stoffen doordat ze
veel zuurstof bevatten.
Hou weg van andere
brandbare stoffen.
Waterstof- en
andere peroxiden, nitraten,
permanganaten,
geconcentreerd
salpeter-, perchloor- en
chroomzuur,…
Hier gaat het om kankerverwekkende, mutagene en
reprotoxische stoffen die de
celdeling, het erfelijk materiaal
of het ongeboren kind schade
toebrengen.
Niet aanraken of inademen.
Het effect kan pas
jaren later duidelijk
worden.
Methanol, benzeen, tolueen,
methyleenchloride kwik,
koolmonoxide,
ethyleenoxide,…
Als milieugevaarlijke producten
in de natuur terechtkomen,
vormen ze een risico op korte
of lange termijn voor het aquatisch milieu.
Niet lekken tijdens het
gebruik.
Afval en resten in een
aparte afvalcontainer en inleveren bij
containerpark.
PCB’s, oplosmiddelen,… organochloorverbindingen, zouten van
zware metalen
(kwik, cadmium,
chroom, …).