NAAKT VOOR DE SPIEGEL! BLOEDserieuze tips over SUIKER in je lijf Ing. Christel Stevens Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com Inleiding Wat heeft de beschaving ons gebracht? Wat zie je als je “naakt voor de SPIEGEL” staat? In twee eeuwen tijd zijn we wat de consumptie van suiker betreft, geëvolueerd van 5 kg naar ongeveer 35 kg suiker per persoon per jaar. Dat is sinds het begin van de jaren 1800 zeven keer zo veel! En dan houden we daarbij niet eens rekening met brood, een grote bron van koolhydraten die worden omgezet in suiker. Het brood van toen is ook niet meer het brood van nu: het bevat meer gist en broodverbeteraars, waardoor het sneller klaar is dan vroeger, en het bevat amper vezels (zelfs bruin brood bevat nu beduidend minder vezels dan vroeger). Door dat alles heeft brood bijna dezelfde invloed op je bloedsuikerspiegel als suiker zelf. Omdat suiker zo’n belangrijke rol speelt in de gezondheid van je lichaam, is het belangrijk, alvorens ik BLOEDserieuze tips geef, dat ik eerst uitleg geef over SUIKER in je lijf. Om dit aspect van onze gezondheid goed te begrijpen, moeten we een duik maken in de geschiedenis en kijken wat onze verre voorouders in staat stelde om te overleven. SUIKER in je lijf, hoe zat het bij onze voorouders? Onze verre voorouders hadden honderdduizenden jaren geleden in hun leven maar twee bekommernissen: ze moesten er elke dag opnieuw voor zorgen dat ze overleefden, voedsel vonden en hun eigen veiligheid konden garanderen, en als dat gewaarborgd was, wilden ze zich kunnen voortplanten. Vergis je niet, dat maakt het leven van de eerste mensen nog geen paradijs van gezellig bio koken en romantiek, hun leven was integendeel meestal hard en kort. Overleving en voortplanting is het fundament van de mens. Deze mechanismen werden toen al aangestuurd door de oudste hormonen die ons menselijk lichaam kent, namelijk cortisol, oestrogeen en insuline. Deze hormonen, boodschappers voor het lichaam, zijn naar schatting zelfs vier- tot vijfhonderd miljoen jaar oud. gestuurd door het hormoon cortisol, honger of de opslag van voedsel door het hormoon insuline en onze voortplanting nog steeds (onder andere) door het hormoon oestrogeen. Overleven en voortplanten zit in onze genen. Ook vandaag stuurt diezelfde programmatie ons nog altijd: net als onze verre voorouders wordt onze levensenergie Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 2 Wel leven we nu in heel andere levensomstandigheden dan toen. De mensheid was dunbevolkt en vond zijn voeding in de wilde natuur, nu is de planeet overbevolkt en hebben we dankzij industrialisatie voeding in overvloed – zelfs zoveel dat ons hormoon insuline niet meer weet wat het ermee aan moet (maar hierover later meer). VAN NAAR Homo Sapiens Sapiens Homo Sapiens Obesus: overgewicht Homo Sapiens Diabeticus: diabetes, hart- en vaatziekten Homo Sapiens Inflammaticus: ontstekingen, reuma, pijn Homo Sapiens Acidus: verzuurd, depri, burn-out Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 3 Hoe helpen cortisol en insuline ons overleven in “STRESS-situaties”? Om te kunnen overleven worden we geholpen door het hormoon cortisol – ook wel het stresshormoon genoemd, en niet zonder reden. Dit hormoon hadden onze voorouders nodig om in crisis- en dus stress-situaties te kunnen vechten, vluchten of bevriezen. Bij stress maken onze bijnieren cortisol aan; door het stijgen van het cortisolpeil nemen ook je energiepeil en uithoudingsvermogen toe en staat je lichaam paraat om alert te reageren. Cortisol zorgt er ook indirect voor dat je lichaam stopt met het verbranden van voeding, omdat dit voor je organisme op dit moment niet als prioriteit wordt gezien. Tegenwoordig moeten we niet op de vlucht voor wilde dieren, en fysieke gevechten doen zich ook nog nauwelijks voor. Op dit moment wordt het stresshormoon vooral ingezet om te overleven in onze jachtige maatschappij, die van ons verwacht dat we constant presteren, ellenlange files trotseren, op tijd onze hypotheek en rekeningen betalen, ook nog eens sociaal interessant zijn op de sociale media en het liefst altijd happy rondlopen. Stuk voor stuk zaken die ons – zonder dat we het goed beseffen – innerlijk stress bezorgen. Het overlevingsmechanisme van weleer helpt ons dus onze weg banen in de jungle die de huidige consumptiemaatschappij geworden is. Niet helemaal logisch, overigens, want het dient je lichaam dat onder stress staat door een ellenlange file niet bepaald om zich klaar te stomen voor een gevecht. Bovendien denkt je lichaam door de hoge cortisol dat je net een gevecht of lange wedren achter de rug hebt. Deze stress geeft je een onbehagelijk gevoel en om dit te compenseren grijp je naar comfort food. Terwijl je bij het lange zitten in je auto niet echt calorieën hebt verbruikt. Je bloedsuikerspiegel gaat nu van heel hoog (hyper) naar heel laag (hypo). Hoe groter de suikerspiegel onbalans hoe meer insuline (hyperinsulinemie) je lichaam aanmaakt, hoe meer suikers je lichaam opslaat in de vorm van vetten. Om deze lage bloedsuikerspiegel te herstellen zal je lichaam als reactie meer cortisol aanmaken. Cortisol is nodig om ervoor te zorgen dat er voldoende suiker in je bloedbaan aanwezig is – zo niet zullen je hersenen onvoldoende suiker krijgen, wat levensbedreigend kan zijn. Maar deze overlevingstechniek verhoogt dus wel het gehalte aan het stresshormoon cortisol. En zo komen we in een straatje zonder einde terecht. Insuline is dan weer het hormoon dat het suikergehalte in je bloed helpt verlagen en de opname van glucose naar de spier- en vetcellen bevordert. Probleem: door een chronische overvloed aan insuline neemt echter de gevoeligheid van insulinecellen af en ontstaat er insulineresistentie, waardoor je lichaam nog meer insuline aanmaakt. Met als gevolg een bloedsuikerspiegel die uit balans is. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 4 Cortisol en insuline zijn dus de twee hormonen die ons vecht-vlucht-mechanisme sturen. Het zijn ook de twee hoofdhormonen in ons lichaam: als deze twee hormonen uit balans zijn, ontstaat er een onbalans bij alle andere hormonen. Vervolgens gaan ook de signaalstoffen die onze hersenen aansturen (onze neurotransmittors) in onbalans. Conclusie: aangezien ons volledig menselijk lichaam gestuurd wordt door hormonen en neurotransmitters, raakt door een onevenwicht in insuline en cortisol uiteindelijk ons hele organisme uit balans. Met alle gevolgen van dien. In of uit BALANS, hoe zit het bij ons? De termen vechten en vluchten lijken ons vreemd in de 21ste eeuw. En de freeze-reactie (het bevriezen, de toestand waarin je nog niet weet of je beter vlucht of vecht) al helemaal. En toch krijgen we met deze fenomenen dagelijks te maken. Hoe dan? Daar zorgen we zelf – zonder dat we het beseffen – voor. Onze prestatiemaatschappij zet ons bijvoorbeeld al in een constant gevoel van competitie, waardoor ons lichaam permanent denkt zich te moeten voorbereiden op een vechtpartij. Zeker als we nooit de tijd nemen om echt te ontspannen en te rusten. Om nog te zwijgen over de opzwepende beelden op televisie of in computerspelletjes, die onze hersenen de illusie geven dat ons lichaam stevig stoom moet aflaten, terwijl we in werkelijkheid enkel van de stoel naar de zetel naar ons bed sloffen. Hoe makkelijk het ons in het dagelijkse leven ook gemaakt wordt (we worden beschermd door onze wetten en door de politie, we vinden onze voeding gewoon in de schappen van de supermarkt, we krijgen meteen een pilletje als we ons niet goed voelen), toch slagen we er wonderwel in ons elke dag van het nodige drama te voorzien om ons leven spannend te houden. Risico opzoeken zit blijkbaar in onze genen, we houden ervan. We vechten om de maand rond te komen, omdat we heel wat leningen aangaan voor zaken die we zo graag willen hebben, het onderhoud van onze auto, een eigen vaak best groot uitgevallen huis, een paar televisie-, gsm- en computerschermen per huishouden… Bovendien willen we ook sparen om een paar keer per jaar op reis te kunnen, zo exotisch mogelijk in de zomer, een deugddoende skireis in de winter,… Verder vullen we onze agenda met allerhande activiteiten tot hij bomvol staat. We gaan na een vermoeiende week feesten, niet altijd omdat we er zoveel zin in hebben, maar vooral om erbij te horen. We eten en drinken ons op die gelegenheden vaak een halve indigestie, omdat het beter klinkt om maandagochtend tegen de collega’s een waslijst aan speciale ingrediënten en avontuurlijke uitspattingen te kunnen opsommen, dan te zeggen dat we het hele weekend rustig aan hebben gedaan, wat zijn gaan wandelen en daarbij een fles water en wat fruit hebben meegenomen. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 5 Om het verwoestende weekendverhaal aan te dikken, nemen we een pijnstiller en nog iets voor de misselijkheid in de maag. Daarna gooien we er twee koppen koffie bovenop en horen we onszelf vrolijk zeggen dat we weer helemaal klaar zijn om aan de werkweek te beginnen. Die ene collega die durft te zeggen dat ze gezond is, rustig en gelukkig leeft en dat bij haar alles vanzelf loopt, vinden we eerlijk gezegd maar saai. Vreemd genoeg doen we er onbewust blijkbaar juist alles aan om helemaal niet zo gezond en gelukkig te leven. Het lijkt wel of we alleen het leven voelen als er spanning mee gemoeid gaat en we de stresshormonen door ons lijf voelen razen. Gezonde mensen zijn uiteindelijk toch maar een rariteit, die op selderijstengels kauwen, op een meditatiemat zitten en eigenlijk niets weten van het échte leven. Toch? En toch is er op een gegeven moment iets in ieders leven dat verlangt naar innerlijke rust. Ineens gaan we snakken naar wat meer harmonie. Naar een moment van stilte. Zeker naarmate de tijd verstrijkt en we wat ouder worden. Meer nog dan het hele weekend feesten, willen we eigenlijk het liefst van al beide aspecten in ons leven: zowel actie als rust. En het liefst een mooi evenwicht tussen beide. Zo was het ook bij MEZELF… Ik wil de passie voelen, ik wil het bloed voelen stromen door mijn lichaam. Maar ik wil ook genieten van rust, van stilte, van het rozige romantische leven. Als ik ’s ochtends wakker word, wil ik het vuur in mijn lichaam voelen branden, klaar om enthousiast aan de slag te gaan. Maar als ik werk, wil ik naast die gedrevenheid ook een gevoel van harmonie ervaren. ’s Avonds wil ik met bezieling en inspiratie koken, om de maaltijd dan samen met mijn gezin in rust en harmonie te kunnen delen en eten. Ik verlangde vroeger intens naar een passionele en intrigerende relatie, naar verbindende vriendschappen, goede collega’s, voedende relaties. Net als zoveel mensen was ik zo zoekende. En zo creëerde ik jarenlang de nodige drama’s. Tot ik daar doodmoe van werd. Dat allereerste besef dat ik geen drama meer wilde, maar wel een voedende combinatie van passie, rust en harmonie, is zo’n dertien jaar geleden als een klein vlammetje in me beginnen te branden. Een waakvlammetje dat steeds heviger werd. Toen heb ik alles – ja, echt alles – in mijn leven op zijn kop gezet. En daar heb ik nog geen seconde spijt van gehad! Eerlijk? Van mensen in balans zijn we eigenlijk diep vanbinnen bang. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 6 Drama kun je niet helemaal uitsluiten, en toch… de passie, rust en harmonie nemen toe, ze vullen mijn leven steeds meer. En vooral: mijn suikerspiegel kwam in balans. Dat was de eerste radicale ommekeer die ik in mijn leven aanbracht: voor mij geen ongezonde voeding meer gevolgd door diëten om mijn lijf terug te krijgen. Ik koos resoluut voor andere voeding en dat was voor mij het begin van een écht bourgondisch leven! En zo kwam ik bij de vraag: wat heeft de beschaving ons eigenlijk allemaal gebracht? Wat zie ik als ik “naakt voor de SPIEGEL” sta? Wat is er in essentie in dit tijdperk van beschaving veranderd? Het overlevingsmechanisme dat ons als mens aanstuurt, is nog steeds hetzelfde als dat van tienduizenden jaren geleden. Dat heeft niet alleen een belangrijke invloed op ons gedrag, maar ook op wat en hoeveel we eten. Niet weten door welke impulsen we gedreven worden, maakt dat we ook totaal niet beseffen welk mechanisme ons op gezette tijden naar koeken, chips of chocolade doet grijpen, snacks die we zo instinctief binnenschrokken dat we achteraf vaak niet meer beseffen dat we ze gegeten hebben en waarom. Wat doen cortisol en insuline met “SUIKER in je lijf”? Cortisol en insuline zorgen er eenvoudigweg voor dat we blijven leven! Als er te veel suiker in ons bloed is, sterven we, maar dat doen we ook als er te weinig suiker in ons bloed is. Cortisol en insuline houden onze bloedsuikerspiegel in balans. Samengevat kun je zeggen dat insuline een transportstofje is dat suiker naar plaatsen brengt waar hij minder acuut schade aanricht dan in het bloed. In die zin zijn reacties van ons lichaam op onevenwichten in onze bloedsuikerspiegel, zoals overgewicht, obesitas, diabetes type II, diabetes type III, hart- en vaatziekten of dementie, eigenlijk manieren om langer te leven. Het zijn slimme reacties van ons lichaam om een levensbedreigende situatie om te buigen tot een toestand waarin het lichaam langer kan blijven leven. Met diabetes of overgewicht kan je leven, met te veel of te weinig suiker in je bloed sterf je onmiddellijk. Met een te hoge cholesterol of een te hoge bloeddruk kan je leven – wat er eigenlijk gebeurt, is dat je bloed te stroperig is geworden, maar dat het door de verhoogde druk toch nog kan blijven stromen. Als je lichaam dit niet zou doen, je raadt het al, sterf je. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 7 Ondertussen zeuren we ons te pletter over die kilootjes te veel en onze concentratieproblemen, we maken ons zorgen over onze diabetes of worden gekweld door onze toenemende dementie. In plaats van te beseffen dat deze kwalen en aandoeningen ons eigenlijk willen helpen te overleven, bezorgen deze piekerpartijen ons nog meer stress, waardoor onze cortisol nog meer piekt. En het enige wat we spontaan kunnen bedenken om ons weer wat op te vrolijken, is grijpen naar iets zoets of hartigs dat ons lichaam weer snel een suikershot geeft, zoals cake, broodjes of chips, een eindeloze cirkel. Als overleven in het gedrang komt, schakelt het lichaam ook die functie uit. Om te overleven zorgt ons lichaam dus dat onze bloedsuikerspiegel zo goed mogelijk in balans blijft. Dat gebeurt dus enerzijds door insuline, dat het teveel aan suiker uit het bloed haalt, anderzijds door cortisol, en indien nodig ook het stresshormoon adrenaline, die er weer voor zorgen dat er suiker uit de reserves gehaald wordt, wanneer we honger hebben en niet meteen kunnen eten, zodat de bloedsuikerspiegel weer stijgt. Bij een aanhoudende ongezonde voeding raakt dit regelmechanisme uitgeput. De eerste tekenen daarvan zijn chronische ongemakken en meestal overgewicht dat je nog moeilijk blijvend kwijtraakt. De meeste mensen zijn niet bezig met hun bloedsuikerspiegel of kennen zelfs de term niet. En dat is op zich dus niet zo vreemd, omdat ons lichaam het suikergehalte – en de onevenwichten – in ons bloed ongemerkt voor ons regelt. Ik herhaal even, omdat het zo opvallend is: ons lichaam kent, zelfs miljoenen jaren na het ontstaan van de mens, ook hier in onze moderne consumptiemaatschappij, in feite nog altijd maar twee essentiële basisprincipes: overleven en voortplanten. In de allereerste plaats zelfs overleven, want zonder overleven is er van het voortplanten geen sprake. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 8 Hoe reguleert de bloedsuikerspiegel zich precies? Een helder overzicht. HOE WERKT DE BLOEDSUIKERSPIEGEL PRECIES? De bloedsuikerspiegel is een maat die de hoeveelheid glucose (dit is een suiker) in je bloed aangeeft. Bij een nuchtere persoon betekenen waarden tussen 80 en 100 mg/dl dat je bloedsuikerspiegel in balans is. Bij hogere nuchtere waarden spreken we van suikerziekte of diabetes. Gedurende de dag wisselen deze glucosewaardes. Vlak voor het eten zijn de waarden lager en na het eten stijgen ze weer. De glucose uit het eten komt dan namelijk in het bloed en wordt getransporteerd naar de cellen die behoefte hebben aan energie. Als gevolg van deze reactie, wordt er in het lichaam direct insuline aangemaakt. Insuline is het hormoon dat je suiker brengt naar de plaatsen in je lichaam waar suiker verbrand wordt tot energie. Insuline zorgt ervoor dat de glucose sneller en efficiënter door de cellen wordt opgenomen, zodat de bloedsuikerspiegel zo snel mogelijk weer gaat zakken. Als op dat moment het lichaam geen behoefte heeft aan glucose, dan zorgt de insuline ervoor dat de overtollige energie wordt omgezet in lichaamsvet. Dit vet wordt opgeslagen, meestal rond de taille en in de buikstreek, voor eventueel later gebruik. Hoe meer suiker in je bloed, hoe meer insuline je lichaam dus aanmaakt om die suiker ‘weg te werken’. Met als gevolg dat je na een hyperglycemie (een te hoge bloedsuikerspiegel) je altijd een hypoglycemie (een te lage bloedsuikerspiegel) hebt. Als je lichaam fit en gezond is, is er een perfect terugkoppelingsmechanisme. Bij een hypo(glycemie) maakt het lichaam namelijk onder andere het hormoon cortisol aan, om suikers of vetten uit je reserves te halen en deze weer om te laten zetten in glucose, dat naar je bloed kan. In een gezond lichaam wordt vooral glucagon aangemaakt dat geen invloed heeft op je stressmetabolisme. Na uitputting van dit hormoon neemt cortisol deze rol over, waardoor er meer stresshormonen circuleren in ons bloed. hoe meer hypo (te weinig suiker) en zo raakt je bloedsuikerspiegel uit balans. Samengevat kunnen we dus zeggen dat bij een onevenwichtige bloedsuikerspiegel ons lichaam veel meer cortisol en insuline aanmaakt, dan wanneer de bloedsuikerspiegel in balans is. Na tien tot vijftien jaar eist dit zijn tol. Een ongelukkige situatie die vaak al een hele tijd op voorhand wordt aangekondigd door allerlei ongemakken. Het is van groot belang voor je gezondheid om de bloedsuikerspiegel zo stabiel mogelijk te houden en diepe dalen en hoge pieken te vermijden. Alleen al voor ons gewicht is dit belangrijk: hoge glucosepieken zorgen namelijk voor een grote productie van insuline en dus meer lichaamsvet. Het is niet goed dat er té veel lichaamsvet wordt opgeslagen in de buikstreek en op de heupen. Dit is jammer genoeg niet het enige. Alleen: hoe meer we gebruik maken van dit mechanisme, hoe sneller dit uitgeput geraakt. Dus hoe meer hyper (te veel suiker), Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 9 Chronisch hoge insuline leidt ook tot insulineresistentie en zet een hele waaier aan negatieve reacties op gang in ons lichaam, onder andere deze: Je veroudert sneller Je seksuele hormonen raken uit balans Je produceert meer cortisol waardoor je steeds in een toestand van alertheid verkeert of sneller overprikkeld bent Je afweersysteem vermindert Je breekt sneller spiercellen af Je wordt ontstekingsgevoeliger Je raakt makkelijker geconstipeerd en ontwikkelt makkelijker schimmels of candida Je kunt zelfs makkelijker kanker ontwikkelen… Genoeg nadelen dus om hier bij stil te willen staan. Hormonen en de bloedsuikerspiegel Omdat dit onevenwicht leidt tot een groeiend aantal ongemakken en ziektes, lijkt het me ontzettend belangrijk om een aantal “BLOEDserieuze tips” te delen. Die kunnen je namelijk helpen om in de best mogelijke omstandigheden gezond te zijn in onze stresserende maatschappij. Dat is het nieuwe overleven geworden. Want uiteindelijk is het dat, zoals ik al eerder zei, wat we na duizenden en duizenden jaren instinctief nog steeds nastreven. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 10 BLOEDserieuze tips, over SUIKER in je lijf, naakt voor de SPIEGEL! 1. Is weten METEN? 2. BLOEMSCHIKKEN is beter voor je bloedsuikerspiegel dan één uur op de SPINNINGFIETS 3. Eet vet en je (BIER)BUIKJE smelt weg 4. Van LIGHT-PRODUCTEN vermagert enkel je portefeuille 5. Stop vooral met CALORIEËN TELLEN en eet! 6. Daag elkaar uit en eet eens met je OGEN DICHT! 7. Daar is dat DUIVELTJE weer! Ing. Christel Stevens Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 11 7 BlOEDserieuze tips 1. Is weten METEN? Meten is weten, daarover zijn we het zowat allemaal eens. En als de cijfertjes op het analyserapport goed zijn, dan verklaart de geneesheer je gezond. Zo niet, ben je ziek. Maar klopt dit wel? Voor mij is het niet zwart-wit. Je bent niet of perfect gezond of ziek. Er is een grote grijze zone daartussen. In die grijze zone kennen we ongemakken en klachten, we voelen ons ‘niet zo goed’, we hebben ‘een mindere dag’, en zo kunnen we allemaal situaties uit de dagelijkse praktijk aanvullen. Kunnen we dan iets meten of weten over die grijze zone? Ja, door naar ons lichaam te luisteren. Je lichaam weet het altijd. Vertrouw dus op wat je lichaam je vertelt. Je lichaam geeft zoveel signalen, al tientallen jaren voor je in de ongezonde zwarte zone zit of voor je de stempel van een of andere ziekte krijgt. Om een idee te krijgen van deze lichaamssignalen, heb ik op een rij gezet wat een teveel aan suiker of een onbalans van suiker in je lijf allemaal veroorzaakt. En daarnaast, als vergelijking, ook hoe je je voelt bij een goede bloedsuikerspiegelbalans. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 12 JE LICHAAM VERTELT HET JE! BLOEDSUIKERSSPIEGEL DISBALANS BLOEDSUIKERSSPIEGEL BALANS Ik heb overgewicht, voornamelijk vetopstapeling Mijn gewicht blijft stabiel, ook na een uitspatting of rond middel en buik of jojo-effect feestje Ik heb last van concentratiestoornissen Ik kan me goed concentreren Ik voel me regelmatig misselijk Ik voel me energiek en vitaal Som ben ik beverig, ik voel me vaak slap, vooral na Ik vind het leuk om te bewegen beweging Ik eet evenwichtig Ik ben op sommige momenten futloos en heb Ik herstel snel na een uitspatting vaak een dip na de middag Ik heb weinig of geen chronische problemen of Ik heb regelmatig trek in tussendoortjes (zoet en/ ziekten of zout) Ik heb nauwelijks kwaaltjes Ik ben af een toe ziek of ik heb een chronische Ik herstel snel na een griep of verkoudheid ziekte of probleem Ik ben vol passie en levenslust Ik ben ouder dan mijn leeftijd Ik ben stressbestendig Ik heb weinig zin in seks Ik heb zin om te vrijen Ik ben vaak humeurig of geïrriteerd Ik zie er jonger uit en voel me ook jonger Ik heb wel eens hoofdpijn Ik heb levensvreugde en kan best tegen een stootje Dit is de taal waarmee jouw lichaam met jou communiceert. Alleen wil je hoofd de cijfers zwart op wit zien en daarom gaan we onze gezondheid ‘meten’. Wat gebeurt er bijvoorbeeld bij een jaarlijks bloedonderzoek? Bij een bloedonderzoek wordt er ’s ochtends bloed geprikt, je mag een achttal uren voordien niet gegeten hebben. Dit is de nuchtere bloedsuikerspiegel. In een normale situatie is de bloedsuikerspiegel, als de persoon nuchter is, tussen de 4 en de 6 mmol/l. Als de waarde van een nuchter persoon boven de 7 mmol/l ligt, spreken we van suikerziekte of diabetes. Referentie: www.optimalegezondheid.be Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 13 Als je wacht tot je nuchtere bloedsuikerspiegel meer dan 7 bedraagt, heb je dus diabetes. Dat betekent dat het dan al te laat is. De grens van ‘te laat’ is wat nu door de doorsnee arts gemeten wordt. Maar voor je diabetes type II krijgt, is je bloedsuikerspiegel al tien tot vijftien jaar uit balans! Je hebt dus veel tijd om deze ziekte te voorkomen, zelfs al is het een ziekte die in jouw familie veel voorkomt. Kan je het vroeger meten? Wil je het vroeger weten? Naast de hierboven opgesomde lijst van ongemakken, zijn er ook heel wat bloedparameters die een gevolg zijn van een jarenlange bloedsuikerspiegeldisbalans. Op de site van de bloedsuikerspiegel www.bloedsuikerspiegel.com kan je een gratis test invullen die vragen bevat omtrent de twee hormonen die je vecht-vlucht-mechanisme sturen (cortisol en insuline). Het antwoord op de test komt in je mailbox. Dit is de taal die je lichaam spreekt. Verder kan je arts de volgende waarden laten analyseren. Wanneer één of meerdere van deze parameters te hoog zijn, wil dit zeggen dat je bloedsuikerspiegel uit balans is en je op weg bent naar de zwarte zone of ziekte. Maar geen paniek, je kan op dit moment nog alles resetten. Je nuchtere insulinewaarde is reeds veel vroeger uit balans dan je nuchtere bloedsuikerwaarde. Aan te raden: Insuline < 7 De HOMA-test: de graad van insulineresistentie en beta-cel-functie kan berekend worden aan de hand van een nuchtere glucoseen insulinewaarde. De streefwaarden zijn in functie van het gebruikte model. Algemeen: aan te raden voor HOMA-IR: < 2,8 Je kan ook vragen naar de analyse van het HbA1c, Hb staat voor hemoglobine of de rode kleurstof in je bloed. Deze plakt gemakkelijk aan de suiker in je bloed. Hoe meer suiker hij tegenkomt, hoe hoger deze waarde. Deze waarde geeft aan hoeveel suiker er gemiddeld de voorbije twee maanden in je bloed was. Aan te raden: HbA1c < 5,5 Tijdens een routinecontrole wordt er bijna altijd gekeken naar de parameter voor ontstekingen of de CRP, het is een acutefase-eiwit. Dit wordt binnen enkele uren na het ontstaan van ontstekingen in je lichaam aangemaakt. Je kan er ook stille ontstekingen van krijgen, waarvan je je meestal niet gewaar bent en die heel wat sluimerende ongemakken kunnen veroorzaken. Een bloedsuikerspiegel uit balans verhoogt je ontstekingsgevoeligheid. Aan te raden: CRP < 1 Verhoogde homocysteïne in het bloed is een belangrijke risicofactor voor hart- en vaatziekten. Homocysteïne is een stof die door het lichaam zelf wordt aangemaakt. Deze waarde zegt meer over je risico op hart- en vaatziekten dan cholesterol. Onderzoek heeft uitgewezen dat een matige verhoging van homocysteïnemie de kans op een hartinfarct doet toenemen met een factor 3. www.gezondheid.be Aan te raden: Homocysteïnewaarde < 12 Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 14 Cholesterol wordt altijd gemeten. Deze geeft jou meer informatie over je bloedsuikerspiegel dan over je risico op hart- en vaatziekten. Een bloedsuikerspiegel uit balans geeft een groter risico op hart- en vaatziekten dan een te hoge cholesterol. Heb je een verhoogde cholesterol met een goede waarde voor triglyceriden, het gehalte aan vetten in je bloed, dan hoef je je nog geen zorgen te maken over je hart. Je laat verder dan beter je homocysteïne bepalen. Cholesterol remmen met cholesterolremmers zonder iets te doen aan je bloedsuikerspiegel, verlaagt je risico op hart- en vaatziekten niet. Aan te raden: LDL cholesterol < 110 TGA of triglyceriden < 150 Nu je weet wat je werkelijk dient te meten, kan je aan de slag met de volgende BLOEDserieuze tips. 2. BLOEMSCHIKKEN is beter voor je bloedsuikerspiegel dan één uur op de SPINNINGFIETS Bloemschikken is goed voor je bloedsuikerspiegel. Het is zelfs beter dan je een uur forceren op een spinningfiets. Hoezo? Heel simpel. Ons vecht-vluchtmechanisme heeft ervoor gezorgd dat wij als mens overleven. En wel door ons lichaam in noodsituaties in staat van paraatheid te brengen om een inspanning te leveren die veel van ons vraagt. Zit je je dus een uur op de spinningfiets af te beulen met de gedachte “dat dit moet omdat het goed is voor je gewicht en je gezondheid en je wilskracht en karakter”, maar deed je eigenlijk veel liever iets anders dat je veel leuker vindt, zoals bloemschikken, dan weet je lichaam hier niets beters op te bedenken dan extra stresshormonen aan te maken, omdat dit innerlijke gevecht in jou een chronische stress veroorzaakt. Ook kan het zijn dat je moe bent en dat je door het extra uur spinning over je eigen grenzen gaat, wat ook weer de aanmaak van stresshormonen stimuleert. In de inleiding heb ik uitgelegd dat cortisol, dat door de stress nu meer aanwezig is in het lichaam, suiker in je bloedbaan brengt. Als er suiker in je bloed is, zal je lichaam insuline produceren. Het netto-resultaat is dat je je na het sporten maar heel even beter zal voelen, want sport maakt altijd wel wat goed-gevoel-hormonen aan. Maar als dit niet is wat je werkelijk wilde doen, krijg je altijd een rebound-effect. Omdat je ook extra stresshormonen hebt aangemaakt tijdens deze activiteit, kun je je na een uur spinning niet ontspannen. Met als tegenovergesteld effect dat je de dagen na je sportactiviteit meer zal eten om je beter te voelen. Netto resultaat is gewichtsverhoging, meer spanning en minder levensvreugde. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 15 Ga je daarentegen met volle goesting een avond bloemschikken en beleef je er plezier aan, dan geniet je daar de volgende dagen lijfelijk nóg van. Je bent meer ontspannen en rustiger, waardoor je ook makkelijker kan omgaan met de alledaagse stressmomentjes. Maar het belangrijkste resultaat is dat je minder naar voedingsmiddelen zal grijpen die je bloedsuikerspiegel uit balans brengen. Hierdoor blijft je hele lichaam beter in balans, je slankt er op de langere duur zelfs van af en wordt gezonder. Toch nog een kleine voetnoot: bewegen is en blijft gezond én nodig. En als je van spinning houdt, ga er dan ook volledig voor. Maar vaak zijn rustige bewegingen zoals fietsen in de buitenlucht en wandelen ook al genoeg om in balans te blijven. Bottom line: GENIET in je vrije tijd van het leven. Doe dingen die je echt graag doet en die je voldoening geven. Beul jezelf niet af. Jij en je lichaam worden er alleen maar beter van! 3. Eet vet en je (BIER)BUIKJE smelt weg De vraag die ik in de praktijk het meest krijg, van zowel mannen als vrouwen, is: “Ik ben best tevreden met mijn lichaam, maar dat buikje, kun je dat helpen wegkrijgen?” Om onze buik aan te pakken, gaan we meestal drastisch op dieet, puur op karakter – hop, de kilo’s vliegen eraf. Alleen is ons trouwe buikje er meestal in een mum van tijd terug. Van slag beslissen we om dan maar te gaan sporten en een hele reeks aan buikspieroefeningen te doen. Het geeft het gevoel goed bezig te zijn, maar vaak blijft het buikje toch en soms groeit het zelfs alleen maar prominenter. Vooral mannen met een bierbuikje zetten zich hardnekkig aan het sporten en vragen raad in sportwinkels. Om het sporten vol te houden storten ze zich vaak ook op sportdrankjes en sportrepen (vol suikers), die je de nodige boost kunnen geven wanneer na een volle werkdag de man met de hamer tijdens het sporten in de sportzaal dreigt langs te komen. Wat gebeurt er fysiologisch in je lichaam als ‘de man met de hamer langskomt’, zoals sporters dat noemen? Dat is het moment dat je lichaam overgaat van suiker naar vetverbranding. In deze tijd van enkel overvloed is ons lichaam dat niet gewend, dus dat voelen we meteen aan als een serieuze dip. Door op dat moment suikers te gaan eten, blijft je lichaam in suikerverbranding en blijft dat buikje verder groeien. Kruiden, aangepaste voeding of specifieke trainingschema’s kunnen je lichaam helpen om terug op vetverbranding over te gaan. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 16 Laat ik je nu vertellen dat het geen enkele zin heeft om te sporten als je bloedsuikerspiegel uit balans is. Als je insulineresistentie hebt of tijdens het sporten energiedrankjes drinkt, maakt je lichaam te veel insuline aan. Insuline is het hormoon dat je suikertransport regelt; er stroomt alleen maar veel insuline door je lichaam als er veel suikers in je lichaam circuleren. Suikers zijn energie. Wat die verhoogde insuline nu in feite aan je lichaam zegt, is: “Er is energie genoeg, ik heb niet meer nodig, dus je hoeft nu geen vetten te verbranden.” Je lichaam zal dan ook geen vetten verbranden! Je lichaam heeft namelijk zo zijn eigen prioriteiten, die vaak indruisen tegen wat je hoofd in gedachten had. Om op het buikje terug te komen: het is ook zo dat ons lichaam veel makkelijker suikers omzet naar buikvet, dan dat het gezonde vetten opslaat in buikvet. Wat je dus best doet en eet? Wel, tegen alle regels of verwachtingen in: eet veel meer vetten. Gezonde vetten, welteverstaan. Eet noten of zaden bij je gerechten of als tussendoortje. Doe extra olijfolie of kokosvet in je warme gerechten. En ja, gebruik de margarine die je hebt staan op en koop daarna enkel nog echte goede boter. Dressings kan je makkelijk zelf maken op basis van olijfolie, notenolie, sesamolie met citroensap, balsamicoazijn, mosterd, kruidenzout en peper of verse tuinkruiden en specerijen. Als voorbeeld een recept van een gezond tussendoortje: Laat gedurende één nacht 60 g gedroogde (niet-gezwavelde) abrikozen wellen in water en pureer ze daarna. Verwarm de oven voor op 180°C. Meng 60 g kokosmeel, 3 eieren en 200 g amandelmeel met 1 tl kaneel, 1 tl koekkruiden, ½ tl wijnsteenpoeder of bakpoeder en 80 g kokosvet of boter met nog eventueel 1 el psylliumzaadjes of lijnzaad. Voeg de abrikozen toe en maak er een dik vloeibaar mengsel van. Doe in een vuurvaste schotel en zet 40 minuten in de oven. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 17 4. Van LIGHT-PRODUCTEN vermagert enkel je portefeuille Nog zo’n creatie van onze consumptiemaatschappij: lightproducten. Light-producten zijn ontstaan vanuit het lineaire denken. Dat denken zegt dat vetten meer calorieën bevatten dan koolhydraten. Bijgevolg zijn uit vetrijke producten, zoals kaas, een percentage vetten weggehaald en vervangen door water. Door het vet te verminderen verhoogt het gehalte aan eiwit relatief. - Kaas 40+: bevat 23,6 g vet, 48,5 g water en 26,9 g eiwit, goed voor 317 kcal per 100 g - Kaas 10+: bevat 6,5 g vet, 55 g water en 33,5 g eiwit, goed voor 189 kcal per 100 g Je koopt dus meer water, wat dan weer met smaakstoffen wordt gecamoufleerd. Zoals ik in de bloedserieuze tip nr. 3 al vertelde, zijn gezonde vetten belangrijk om je bloedsuikerspiegel in balans te houden. Vetten vertragen namelijk je vertering en ze zorgen ervoor dat suikers uit voeding minder snel in je bloedbaan komen, waardoor ze een stabiliserende invloed hebben op je bloedsuikerspiegel. In lightproducten worden vetten vervangen door water, koolhydraten of beide, zoals bijvoorbeeld bij sojaroom gebeurt (zie www.alpro.com), waardoor je bloedsuikerspiegel weer een stukje uitgedaagd wordt. Soja cuisine light Energie270 kJ / 65 kcal Vetten4,6 g waarvan verzadigde0,6 g mono-onverzadigde1,2 g poly-onverzadigde2,8 g Koolhydraten3,3 g waarvan suikers1,1g Vezels0,3 g Eiwitten2,0 g Zout0,15 g Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 18 Soja cuisine Energie698 kJ / 169 kcal Vetten16,8 g waarvanverzadigde1,9 g mono-onverzadigde5 g poly-onverzadigde9,9 g Koolhydraten1,6 g waarvansuikers1,6 g Vezels0,3 g Eiwitten2,0 g Zout0,14 g Het gehalte aan vocht is niet vermeld. Door een eenvoudig rekensommetje kom je erop uit dat ook hier aan de Soja cuisine light water toegevoegd is. Je raadt het al, van light-producten krijg je meer bloedsuikerspiegelschommelingen en ook sneller terug honger. Het netto resultaat is ook te zien aan ons gemiddelde gewicht: overgewicht begint epidemische vormen aan te nemen. De Wereldgezondheidsorganisatie voorspelt dat tegen 2030 maar liefst 89% van de Belgische vrouwen met overgewicht zal kampen! De actie die ondernomen wordt met de light-producten leidt tot niets. Met yoghurt is het eigenlijk nog erger. Door de vetten uit de yoghurt te halen, wordt yoghurt veel zuurder van smaak en minder lekker. Neem eens de moeite om het verschil te proeven tussen een witte magere, halfvolle en volle yoghurt. Gevolg is dat je aan een magere yoghurt bijna steevast suiker of zoetmiddelen zal toevoegen. Een halfvolle of volle yoghurt smaakt al voldoende zoet door er wat vers fruit door te mengen. Als je die gegeten hebt, ben je ook langer voldaan. Na een magere yoghurt heb je sneller weer honger. Bovendien is halfvolle of volle yoghurt ook veel gezonder voor je darmen. Tip als tussendoortje, dessert of ontbijt: yoghurt met verse aardbeien en blauwe bessen, met zonnebloempitjes en gebroken walnoten. En dan zijn er nog de drankjes van 0 kcal, gezoet met een zoetstof: die creëren in je lichaam een bloedsuikerspiegelval of een hypo, waardoor je daarna onvermijdelijk naar iets te eten zal grijpen. Dus zo’n caloriearm drankje met zoete smaak zorgt er in feite voor dat je daarna meer zult eten dan na het drinken van ongezoete thee of water. Je light-drankje van 0 kcal bezorgt je lichaam dus op langere termijn alleen maar extra calorieën. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 19 Tip: maak zelf een caloriearme en alcoholvrije aperitief en frisdrank. Pers 3 limoenen en 3 citroenen. Rasp 10 cm gember en doe dit in een potje waar je 200 ml water en 1 theelepel bio honing aan toevoegt. Laat dit gedurende 15 minuten op een zacht vuurtje koken. Laat het afkoelen en zeef het. Voeg het limoen- en citroensap samen met dit gezeefd gemberaftreksel in een fles die je kan afsluiten en bewaar het in de ijskast. Serveer dit als volgt: doe in een glas 1 cm van dit mengsel en vul je glas verder aan met plat water of licht parelend bruiswater. Garneer met een blaadje citroenmelisse of munt en een schijfje limoen. Succes gegarandeerd. 5. Stop vooral met CALORIEËN TELLEN en eet! Net zoals de meesten onder jullie haat ik calorie-tel-diëten. Ik heb er gelukkig nooit echt het karakter voor gehad. Mensen in mijn praktijk komen mij vertellen dat ze weer de zoveelste jojo-dieetteleurstelling achter de rug hebben. En dat ze hun gewicht nu op een andere manier willen aanpakken. Het goede nieuws is dat ons lichaam de meest complexe biochemische fabriek is die we ons maar kunnen indenken. Dus met exacte ‘1 kcal + 1 kcal = 2 kcal’-wetenschap gaan we het niet halen. Voor sommige voedingsmiddelen in ons lichaam geldt zelfs (jawel!) 1 kcal + 1 kcal = 1 kcal en voor andere geldt dan weer 1 kcal + 1 kcal = 3 kcal. Aha. Nu wordt het interessant. Welke voedingsmiddelen zijn dat dan? Vetten worden doorgaans als de grote boosdoener beschouwd. In light-producten worden de vetten verminderd, omdat 1 gram vet 9 kcal bevat en 1 gram suiker of koolhydraten 4 kcal bevat. Dat is een rekensommetje dat snel gemaakt is. De pech is wel dat ons lichaam net iets ingewikkelder in elkaar zit dan een optelsom uit het eerste leerjaar laat vermoeden. Het bewijs daarvan moeten we niet ver zoeken, we zien het gewoon voor onze ogen. Sinds de komst van de light-producten is het gewicht van de mensen gigantisch gestegen. We zijn steeds op zoek naar wetenschappelijke bewijzen, waarvoor procedures geschreven worden die de meeste wetenschappers zelfs niet meer kunnen volgen. Terwijl het antwoord in de praktijk gewoon iedere dag opnieuw te zien is, in de krant staat en zelfs op televisie komt. Soms vraag ik me af hoeveel bewijzen we dan wel nodig hebben? Zoals ik al liet doorschemeren, ons lichaam is een heel complexe biochemische fabriek die zich niet in een paar sommen laat vangen. Zo zijn bijvoorbeeld de kilocalorieën in de ochtend ook nog eens anders dan de kilocalorieën vlak voor het slapengaan. En zo zijn er nog veel ingewikkeldheden te duiden. Alleen kan ik deze complexe machine niet in vijf zinnen omschrijven. Daarom beperk ik me tot een aantal ondubbelzinnige tips. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 20 2 DAGMENU’S MET EEN GELIJK AANTAL CALORIEËN Ik krijg minder energie en mijn gewicht neemt toe van: Ik krijg meer energie en mijn gewicht neemt af van: Energiewaarde dagmenu: 2590 kcal Energiewaarde dagmenu: 2600 kcal Boterham met kaas, besmeerd met margarine Havermoutpap (100 g havermout en 150 ml rijstmelk) met 50 g kokosschilfers en 100 g vers fruit Boterham met choco --- 1 kop koffie 1 kop koffie Koek Fruit met schil (appel of peer) 1 kop koffie en een glas water 1 kop thee en een glas water Broodje (half stokbrood) met 2 sneden gerookte Salade van 100 g quinoa, verse groenten, handvol zalm en groenten met dressing of mayonaise pijnboompitten en 2 sneden gerookte zalm met dressing op basis van 2 el olijfolie 1 glas water 1 glas water 200 g fruitsalade op sap 100 g noten of stukje amandelcake 1 kop thee en een glas water 1 kop thee en een glas water 150 g kipfilet met 200 g wokgroenten, 150 g pasta 200 g kip met 300 g gemengde wokgroenten, en 1 el olijfolie gekruid met verse specerijen en 3 el olijfolie 1 glas water 1 glas water 1 glaasje wijn met 50 g chips 1 glaasje wijn met 50 g geitenkaas Zoals je ziet, zijn beide menu’s nagenoeg gelijk qua calorieën. Nu, the proof of the pudding is in the eating. Ik daag je uit het eens te proberen. Als je een maand het menu in de tweede tabel volgt, zul je zien dat je daarvan afslankt en dat je je energieker zal voelen. Eet je het menu uit de eerste kolom, zal je makkelijker bijkomen en zal je je minder energiek voelen. Welk menu je ook kiest, je hoeft uiteraard niet elke dag hetzelfde te eten. Je kan kaas afwisselen met ander hartig beleg en ook met choco. De kipfilet kan je vervangen door ander mager vlees of vis. Je hoeft groenten ook niet altijd te wokken. De bereiding heeft niet zo’n grote invloed op de caloriewaarde. Pasta kan je vervangen door aardappelen of rijst. Quinoa kan je vervangen door zilvervliesrijst of gierst. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 21 Wat is het belangrijkste verschil in deze twee menu’s? Macronutriënten Menu minder energie Menu meer energie Eiwit15,5%17,5% Vet35 %57,8 % Koolhydraten45,4 %21% Suikers6,7 %5,4 % Vetten, vezels en eiwitten stabiliseren je bloedsuikerspiegel. De gezonde vetten uit vis en olijfolie voeden je lichaam en je huid en hebben zelfs een bewezen ontstekings-werende werking. Daarnaast geven deze drie macronutriënten je ook een verzadigend gevoel. Koolhydraten, vooral de snelle zoals die in brood, pasta, choco en koeken, brengen je bloedsuikerspiegel uit balans, zorgen voor vetopstappeling, verzuren je lichaam en verminderen je energie. Het gevolg hiervan is dat je heel snel weer honger hebt, waardoor je veel meer gaat eten, en je je minder energiek voelt dan wanneer je meer vetten eet, ook al bevatten koolhydraten slechts 4 kcal per g en vetten 9 kcal per g. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 22 6. Daag elkaar uit en eet eens met je OGEN DICHT! Dit is een leuk spelletje. Je doet dit best met zijn tweeën. Je gaat voor je partner koken. Uiteraard maak je iets met verrassende smaken klaar, terwijl de ander van huis is, zodat die niets ziet, ruikt, raadt. Komt de persoon thuis, blinddoek je hem (of uiteraard haar) en vraagt hem aan tafel te komen zitten. En dan schotel je je verrassingsmaaltijd voor. Laat hem maar proeven. Alles is toegestaan. Laat hem de geur eerst opsnuiven, hij mag met de vingers eten, met de mond in het bord, maakt niet uit. Als het maar een zintuiglijke ervaring wordt. Laat hem vertellen wat hij allemaal gewaarwordt, de geuren, de smaken, de texturen, de sensaties op de tong, in de mond… Uiteraard kun je ook zelf op die manier mee-eten. Al zorg je er wel voor dat je geblinddoekte partner niets tekortkomt. Door geblinddoekt en bewust te eten en te proeven, worden alle andere zintuigen dan je ogen veel actiever. Je proeft veel bewuster en fijner wat je in je mond stopt. Eten wordt weer een verrassende beleving. te gaan eten, meer ontspanning, plezier en verbinding kan creëren. Het doorbreekt de sleur van de dag en brengt spel in je relatie, meer creativiteit en daardoor meer kleur. Je zal ook merken dat als je trager en bewuster eet, je sneller een gevoel van verzadiging krijgt, waardoor je automatisch stopt met eten als je genoeg hebt. Het resultaat laat zich al raden: een bloedsuikerspiegel in balans. Het kan je ook spelenderwijze weer doen stilstaan bij het feit dat je, door trager en bewuster Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 23 7. Daar is dat DUIVELTJE weer! Iedereen kent het wel, het moment dat je dat duiveltje en engeltje op je schouders in volle debat hoort gaan. Het engeltje zegt vol overtuiging: “Ik eet geen koekjes meer, ik heb ze niet nodig.” Waarop het duiveltje meteen repliceert: “Kom nu, één koekje? Dat kan toch geen kwaad? Zelfs twee koekjes niet, ze zijn zo klein. Of drie koekjes, een mens moet toch een beetje kunnen genieten? Goh, ja en nu is het eigenlijk toch al verloren voor vandaag. Eet nu het hele pak maar leeg, morgen is er weer een dag, je kunt het maar hebben gehad.” In de loop van vele miljoenen jaren heeft ook ons brein zich ontwikkeld. Het oudste deel van ons brein is wat we noemen ons reptielenbrein. Op onbewuste, onbewaakte momenten neemt dit brein over. Dit brein verstaat ook de woordjes ‘neen’, ‘geen’ of ‘weinig’ niet. Dus als je tegen jezelf zegt: “Als ik stress heb, ga ik geen chocolade eten”, dan verstaat dit brein: “Ik heb stress, ik ga chocolade eten.” Bij veel stress wordt ons bewuste brein, of het prefrontale brein (de neocortex op de figuur), uitgeschakeld en werkt enkel het overige deel van ons brein. Bij heel erge stress werkt alleen ons reptielenbrein en dat is enkel gericht op overleven: dat stuk van het brein staat in voor onze basisreflexen, bijvoorbeeld onze impulsieve reacties bij angst. Een interessant gegeven, want je zou denken dat dat reptielenbrein in onze moderne maatschappij niet veel om handen heeft. Want onze overleving wordt zelden bedreigd en eten om te overleven is er ook voldoende. En toch: als je suikerspiegel veel te laag is – dat wil zeggen dat er te weinig suiker in je bloed is om je hersenen te laten werken – zal het reptielenbrein ingrijpen. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 24 Schiet je reptielenbrein in actie, dan wil, moet en zal je iets eten wat je lekker vindt en waarvan je weet dat je onmiddellijk weer energie krijgt. Iedereen kent deze drang. Vaak grijp je dan naar een kop koffie met een koekje of chocolade. Of een hartig hapje als chips, als je niet zo van zoet houdt. Of een blikje cola of een drankje dat je vleugels geeft. Die drankjes bevatten cafeïne die je cortisol verhoogt en suiker die je bloedsuikerspiegel verhoogt. In een mum van tijd kom je van je hypo, het lage bloedsuikergehalte waarbij je je loom, tam, lui, moe en lastig voelt, in een hyper, het hoge suikergehalte dat je doet barsten van energie en je inderdaad het gevoel geeft dat je vleugels hebt. Hoe zit het bij jou? Hou een week lang een dagboek bij: een duiveltjesdagboek. Breng zo je eigen valkuilen in kaart. Door die snacks waar je automatisch naar grijpt te vervangen door gezonde vetten, eiwitten en voedingsmiddelen met trage suikers zal de aandrang tot het opzoeken van kicks verminderen. Verder hebben we natuurlijk ook nog onze stress- en emoduiveltjes. Momenten waarop gevoelens van onbehagen je naar iets lekkers doen grijpen. Wanneer je je op zo’n duiveltje betrapt, ga dan eens bij jezelf te rade wat je op dat moment echt nodig hebt. Heb je misschien de behoefte aan iemand die naar je luistert? Heb je nood aan een knuffel of een schouder om op uit te huilen? Of aan een assertiviteitstraining om voor jezelf te leren opkomen? Dit zijn belangrijke zaken die je niet mag negeren. Enig probleempje is dat je ze niet zal vinden in chips, koekjes of drankjes die je vleugels geven. Naast dit alles hebben we ook vaak overtuigingen die ons in de weg staan om de betere versie van onszelf te worden. Onbewuste gedachten die we zonder het te beseffen opgedaan hebben in onze kindertijd of doorheen latere ervaringen. Zoals bijvoorbeeld: “Als ik me goed voel, dan gaat mijn moeder jaloers reageren, ze misgunt me al zoveel.” Of: “Als ik slank en mooi ben, dan zal ik me meer moeten bewijzen naar de mannen op mijn werk toe.” Of: “Als ik alles heb wat ik wil, dan ontdek ik misschien dat ik nog altijd niet gelukkig ben, en wat dán?” Er zijn zoveel onbewuste, oude overtuigingen die ons tegenhouden ons welbevinden te realiseren, zonder dat we het ook maar beseffen. Soms ontdekken we die onderliggende overtuigingen zelf, maar vaak zien we alleen maar wat we willen zien als we naakt voor de spiegel staan. Het is dan een hulp als er eens iemand meekijkt in die spiegel. Die kan je dan helpen die blinde vlekken zichtbaar te maken. Want die blinde vlek, dat stuk van onszelf dat we zelf niet zien, dat is onze grootste duivel. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 25 Naakt voor de SPIEGEL is een titel die ik heel bewust heb gekozen. Wat gebeurt er als je jezelf in de spiegel ziet? Je hoeft daarvoor niet per se letterlijk naakt voor de spiegel te gaan staan. Maar wat je in de spiegel ziet, wat je aan jezelf meet en wat je lichaam je vertelt, is wie je nu bent. Er is kracht nodig om eerlijk naar jezelf te kijken, zonder oordeel, en neutraal te durven toegeven dat je niet altijd de beste keuzes gemaakt hebt, waardoor je lichaam je nu al deze signalen geeft. Het vraagt zelfvertrouwen om jezelf kwetsbaar te durven opstellen. Om in kaart te brengen welke stress en emoties je opvult met comfort food. Om te erkennen hoe je vermoeidheid wegeet. Het is niet evident om jezelf te durven sparren en spiegelen. Het is een cliché, maar cliché’s overleven juist omdat ze meestal zo waar zijn: verandering begint bij jezelf. Wat als je nu eens alle energie die je steekt in het proberen veranderen van mensen om je heen, vanaf nu in jezelf zou steken? Je zal verrast staan van wat er rondom jou gebeurt. We denken dat kwetsbaarheid tonen zwak is. Maar het tegendeel is waar: elke echte leider kent zijn zwakke kanten, zijn valkuilen. Als jij je kwetsbaarheid durft te tonen, je tekortkomingen durft toe te geven en de moed hebt om een nieuwe, betere weg in te slaan, gedraag jij je als een ware leider. Als je tegen beter weten in toch verbeten blijft doorgaan op de ingeslagen weg, gedraag je je misschien zoals veel managers dat tegenwoordig doen, maar ben je geen authentieke leider. De baseline is: er is op heel de wereld slechts één persoon die je kan veranderen en dat ben jij zelf. Dat is ook de persoon die jij ziet als je ‘naakt voor de SPIEGEL’ staat. Energie in jezelf steken gaat er dus ook om je blinde vlekken te ontmaskeren. Er zijn tegenwoordig heel wat manieren om die zichtbaar te krijgen. Vaak is je blinde vlek datgene wat je het meeste triggert. Datgene waar iemand je in uitdaagt, datgene waartegen jij het hardst ‘nee’ roep, ‘nee, zo ben ik niet, nee, dat wil niet’. Dát is jouw grootste duivel. Zo kon ik me jarenlang ergeren aan mensen die een ander zomaar konden laten vallen als een baksteen. Wat dit over mij vertelde? Dat ik aan deze mensen te veel energie verloor. Ik bleef maar mijn best doen om in hun genade te vallen, opdat ze mij maar zouden zien staan en graag zien. Ik deed dit uiteraard niet zomaar: ik was op zoek naar bevestiging. Maar wel ten koste van één persoon, mijzelf. Je wil niet weten hoeveel pakken koeken me dit gekost heeft! Uiteindelijk moest ik net datgene leren doen wat ik het meest in anderen veroordeelde: ook ik moest met bepaalde mensen of ongezonde situaties leren breken. Begin je, met zo’n blinde vlek, vol goede moed aan het zoveelste dieet, dan ben je eigenlijk al verloren voor je begonnen bent. Je kent dit, iedereen kent dit. Dat is wat ze het beruchte jojodiëten noemen. Die duiveltjes bezorgen ons zoveel stress. Je bloedsuikerspiegel is onlosmakkelijk gekoppeld aan je vecht-vlucht-mechanisme, aan je overlevingsmechanisme. Krijg je niet wat je denkt nodig te hebben, krijg je stress, piekt je cortisol en heb je iets in je mond nodig om dat stressgevoel te temperen. Maar geloof me, er komt een dag dat je afscheid kan nemen van dat duiveltje. Er komt zelfs een dag dat je er ook echt afscheid van wil nemen en dat je dat duiveltje zelfs zal bedanken voor de tijd dat hij bij je was. Op dat moment is het tijd voor iets nieuws: een bloedsuikerspiegel in balans. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 26 Slotwoord Beste lezer, ik hoop dat je nu meer weet over je lichaam. Dat je nu beseft dat je lijf voor een groot stuk gevormd wordt door wat je eet. En dat wat je eet gestuurd wordt door je vecht-vlucht-mechanisme. Kennis is macht. Kennis is kracht. De kracht om zelf te beslissen wat jij in je lijf stopt. Wanneer je naakt voor de spiegel staat, wens ik je dat je bloed sneller gaat stromen. Omdat je zin krijgt om met deze bloedserieuze tips aan de slag te gaan om zelf iets te veranderen aan de gevolgen van de suiker in je lijf. Ik hoop dat ik je heb kunnen inspireren. Ik hoop dat je een klein vuurtje voelt branden om met je lijf aan de slag te gaan. Dat je weer actief gaan creëren en gaat genieten van een liefdevol bereide maaltijd. Dit programma geeft je het vertrouwen en de middelen om het stuur weer over te nemen. Omdat jij de leider bent van jouw lichaam, en niemand anders. Ook ik heb jarenlang vastgezeten in dit gevecht. Dit heeft de weg voor me geopend naar heel wat opleidingen (zie mijn website www. bloedsuikerspiegel.com). Omdat ik het allemaal wilde weten. Omdat ik verder wilde zoeken naar oplossingen. En op dit moment ben ik ervan overtuigd dat er voor iedereen een oplossing bestaat. Al deze bevindingen ben ik nu aan het neerschrijven in een boek, waarin ik je nog meer tips en recepten wil geven. Waarin ik je nog meer verhalen wil vertellen van de vele duiveltjes die ik tegengekomen ben of de vele mensen die ik ondertussen begeleid heb. Duiveltjes die we één voor één van onze schouders kunnen duwen. Een boek met een plan, een fundament waarop je een leven kan uitbouwen dat swingt van passie én harmonie. In ruil voor dit gratis e-book doe je mij een plezier door mijn Facebook pagina te liken, uiteraard volg je automatisch mijn blog met bijkomende tips. Wil je een persoonlijke begeleiding, dan kun je me mailen via christel@ bloedsuikerspiegel.com. Je kan een zelf-screeningstest uitvoeren op www.bloedsuikerspiegel.com. De persoonlijke begeleiding bestaat uit een traject van drie stappen van drie weken om je bloedsuikerspiegel te stabiliseren. Het traject bestaat uit individuele begeleiding, aangevuld met twee workshops: ‘Fastpowerfood’ en ‘4yourpower’. Op deze site vind je ook de lijst van de verschillende workshops of opleidingen die ik geef, de lezingen die je via een vereniging kan aanvragen, alsook de lezingen waarvoor je je kan inschrijven. Zoals jullie geniet ik graag van het leven. Plezier en passie motiveren me, om iedere dag opnieuw te doen wat ik doe. Ook het engeltje en het duiveltje zijn mijn gidsen nog steeds. Ing. Christel Stevens, Orthomoleculaire Diëtist www.bloedsuikerspiegel.com 27